Rookwaren met een smaakje zijn sinds 1 januari dit jaar verboden, maar door een maas in de wet is de nieuwe Levia Stick-'smeltsigaret' wel toegestaan. Die bevat geen tabak, maar is net zo verslavend en dus gevaarlijk. "Er zit iets mis in de wet."

Mango, meloen, mint, aardbei of appel: vapes waren eerder nog in een boel verschillende smaken te verkrijgen. Maar om roken minder aantrekkelijk te maken, zijn smaakjes sinds begin dit jaar verboden. Voor gewone sigaretten is dit al langer het geval. Maar die regelgeving blijkt nu makkelijk te omzeilen.

Volop nicotine

Sinds kort is er namelijk een nieuw soort sigaret van Philip Morris op de markt: de Levia Stick. Het is geen vape, en ook geen ouderwetse tabakssigaret. "Dit product is een zogenaamde 'heat stick' of een 'smeltsigaret'", vertelt longpatholoog Danielle Cohen. Daarin zit cellulose, een soort plantenbestandsdeel, met een smaakje. Om het te gebruiken, verwarm je de stick met een apart apparaatje.

"Die cellulose is helemaal geïmpregneerd met nicotine, waardoor degene die zo'n product rookt wel de nicotine binnenkrijgt en waardoor er ook een verslaving zal ontstaan. Of als je al verslaafd bent, zul je dat effect dus ook hebben. En vervolgens zijn daar ook nog verschillende smaakjes aan toegevoegd."

'Klant voor het leven'

Niet echt hetzelfde als een vape dus, maar net zo goed verslavend, zegt Cohen. "Als je met je boerenverstand naar dit product kijkt dan heeft het al het kwade in zich wat de vapes ook hadden om jongeren en nieuwe rokers aan te trekken. En dat is precies wat we juist niet wilden."

Volgens haar is de tabaksindustrie continu bezig met het op de markt brengen van 'minder schadelijke' alternatieven, zoals de heatstick, vape of snus. "Om het imago toe te eigenen dat ze ook staan voor een gezondere toekomst voor jongeren. Maar wat al die alternatieven als grote gemene deler hebben, is dat ze nicotine bevatten. Een stof die een heel hardnekkige verslaving met zich meebrengt. Eenmaal verslaafd is het voor hen een klant voor het leven."

Maas in de wet

De precieze gezondheidsrisico's van deze nieuwe stick zijn, net als bij de vape, nog niet helemaal bekend. "Maar je ademt nog steeds iets in wat je normaal gesproken niet zou moeten inademen", zegt Cohen. "Zo'n product, waarbij je dus toch een bepaalde damp inademt met daarin verschillende smaakstoffen en nicotine, heeft alles in zich om een schadelijk product te zijn."

Maar toch mag de heatstick verkocht worden. "De maas in de wet is dat het geen tabak bevat en dus niet onder de tabakswet valt." En omdat de smaak wordt gegeven met een kruidenmix, valt het ook niet onder het smaakjesverbod.

Niet focussen op tabak, maar nicotine

Dat dit tabaksalternatief nu op de markt is, vindt de longpatholoog erg frustrerend. "Er is dus waarschijnlijk iets mis met die wet, want anders zou dit niet op de markt kunnen komen. En ik denk dat we dat gaatje in de wet zo snel mogelijk moeten proberen te dichten."

Volgens Cohen is er maar één oplossing: niet meer praten over tabak, maar over nicotine. "We moeten alle producten waar nicotine in zit onder de tabakswet scharen en reguleren. Zo kan je op termijn zorgen dat jongeren nooit meer aan een product met nicotine kunnen komen, welke vorm het ook heeft."

Burgerinitiatief

Voor dat idee is ook al een burgerinitiatief gestart, weet Cohen. "Dat heet nicotinee en er zijn meer dan 40.000 handtekeningen voor verzameld in Nederland." Dat wetsvoorstel bepleit dat jongeren vanaf een bepaalde leeftijd, die steeds verder opschuift, nooit meer een nicotineproduct kunnen kopen. "Daarmee faseer je eigenlijk alle nicotinehoudende producten uit en ontstaat er een echte rookvrije generatie."

"En", voegt Cohen eraan toe, "dat geeft de overheid de mogelijkheid om ieder nieuw product met nicotine dat de tabaksindustrie verzint niet op de markt toe te laten." Zo krijgen nieuwe alternatieven, zoals de heat stick, geen kans meer.

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."