Scheldpartijen, verdachtmakingen en persoonlijke aanvallen. De discussie over wél of niet vaccineren bereikte deze week een dieptepunt. De voorzitter van het instituut voor Verantwoord Medicijngebruik, werd met de dood bedreigd na zijn pleidooi om weigerende ouders te korten op de kinderbijslag.

'Ze riepen dat ik kapot geschoten moet worden'

Het is een onderwerp dat al weken de gemoederen flink bezig houdt, het beleid rondom vaccineren. Het aantal inentingen daalt al jaren gestaag en dat wakkert de discussie aan of er scherpere maatregelen nodig zijn vanuit de overheid om de vaccinatiegraad weer op te peil te brengen.

RIVM: “Veel emoties over vaccineren”

Ook het RIVM merkt dat deze kwestie heel gevoelig ligt en voor veel verhitte reacties zorgt. Jaap van Dissel, directeur infectiebestrijding van het RIVM, heeft hier in zijn werk last van.

“We merken dat de emoties bij dit onderwerp vaak  hoog oplopen. Maar daar is op zich niks op tegen. Het heeft ook te maken met het feit dat mensen veel mondiger zijn geworden." Volgens van Dissel vereist dit ook een andere manier van communiceren. “Je kunt als RIVM niet alleen meer informatie zenden, maar zult van veel meer interactie uit moeten gaan. Dat vraagt voor ons ook een andere rol dan vroeger.”

'Ik werd een fascist genoemd'

Ruud Coolen, voorzitter van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) heeft aan den lijve ondervonden hoe hard het debat over vaccineren gevoerd kan worden.

Coolen riep eerder bij EenVandaag op ouders te korten op hun kinderbijslag als ze weigeren hun kinderen te vaccineren. De reacties hierop waren bepaald niet mals. “Dat was heftig. Ik ben er ook van geschrokken. Iemand heeft mijn mobiele nummer te pakken gekregen en toen ik opnam was het eerste wat ik hoorde, fascist. Een ander riep dat ik kapot geschoten moest worden.”

“Veel hardere campagne vóór vaccineren nodig”

Het IVM vindt dat er veel harder en agressiever campagne gevoerd moet worden om het aantal vaccinaties te verhogen. “Ik vind dat de overheid veel duidelijker moet gaan staan voor het eigen vaccinatieprogramma. Laat maar zien hoe belangrijk dit is en hoeveel doden hiermee voorkomen zijn. De communicatie hierover is naar mijn mening nu nog veel te slap en vrijblijvend.

Hoogleraar volksgezondheid en oud-huisarts Ivan Wolffers volgt het debat al jaren op de voet. Ook hij heeft het wantrouwen zien toenemen.“Het wantrouwen richting wetenschap is in het algemeen sterk toegenomen. Dat komt ook  omdat ze te veel in een ivoren toren zitten. Veel te moeilijk en vaak slecht communiceren. Dat voedt de scepsis.”

'Neem scepsis serieus'

Overigens gelooft Wolffers niet in een hardere aanpak ten aanzien van vaccineren. “Dat vergroot alleen maar het wantrouwen. Dan denken mensen juist: het wordt ons door de strot geduwd. Verplichten is bovendien ook niet uitvoerbaar.”

Volgens de hoogleraar is een persoonlijke benadering noodzakelijk. "De grootste groep bestaat uit twijfelaars, mensen die zorgen hebben. Neem die zorgen en onzekerheid serieus. Dat is echt heel belangrijk. Daarmee kun je veel meer mensen overtuigen".

Het kabinet wil bezuinigen op brandweerzorg. En dat is onverantwoordelijk, waarschuwt de vakvereniging voor brandweervrijwilligers. Door klimaatverandering is de kans op oncontroleerbare branden groot. Oud-brandweerman Peter Stals maakte zo'n brand mee.

Na de kinderen treedt er nu een nieuwe groep slachtoffers van misbruik in de Katholieke Kerk naar voren: volwassen zusters en paters die in kloosters zijn misbruikt. Zuster Anne is een van hen: "De pater zei dat dit tussen ons moest blijven."

Ze had er 'lang aan getwijfeld', maar uiteindelijk koos ze er vol overgave voor om haar leven te wijden aan het geloof. Vol verwachting trad de Vlaamse Anne - toen halverwege de 20 - toe tot een slotklooster, vlakbij de Nederlandse grens. Anne: "Het was een lange zoektocht, maar uiteindelijk vond ik dat ik mezelf de kans moest gunnen om gelukkig te worden. Daarom heb ik het uiteindelijk gedaan."

Dictatoriaal bewind

Als jonge zuster liep ze al snel op tegen de hiërarchische structuren binnen het klooster. Dat merkte ze aan hoe de moeder overste, die aan het hoofd van het vrouwenklooster stond, zich opstelde. "Ik stond echt onderaan de ladder. De overste was zeer streng en voerde een dictatoriaal bewind. Haar wil was wet."

Wanneer het misbruik begon, weet Anne nog precies. Ze maakte een zware periode in haar persoonlijke leven door. Haar neefje moest een ingrijpende operatie ondergaan, waardoor hij nooit meer zou kunnen lopen. Dit zorgde voor veel verdriet bij Anne.

'Ik zat verstijfd op zijn schoot'

Het was in deze zware tijd dat een Vlaamse pater, die wist wat Anne doormaakte, haar bij hem riep voor een 'begeleidingsgesprek'. Eenmaal binnen, ging het gesprek al snel een totaal andere kant op, vertelt Anne. "Hij stond plots op, nam me op zijn schoot en begon mijn armen en benen te strelen. Ik zat verstijfd op zijn schoot. Wist niet wat me overkwam, wist me hier totaal geen raad mee."

Totaal verbouwereerd en in shock, 'bevroor' Anne volledig. Maar dat weerhield de pater er niet van door te gaan met zijn seksuele handelingen. Anne: "Hij schakelde over naar het strelen van mijn heupen en borsten, en begon plots hevig te hijgen en te schokken met zijn lichaam. Daarna stond hij op, kuste me op de mond en zei me dat dit tussen ons moest blijven."

Gechanteerd door de pater

6 jaar lang ging het misbruik door. Al die tijd durfde ze er met niemand over te praten. Uit angst en schaamte. "Er wordt mij altijd de vraag gesteld: 'Waarom blijf je naar zo'n man toe gaan?' Maar ik was heel erg bang voor hem. Bovendien kon ik hem moeilijk ontwijken, omdat hij mij chanteerde. Er was altijd de angst dat het misbruik naar buiten zou komen. Want dan wist ik één ding zeker: ik zou als schuldige worden aangewezen."

Daarnaast speelde ook de afhankelijkheidsrelatie, die Anne met de pater had, een rol. "Hij was de enige die mij spirituele voeding gaf. Dus er was dat vreselijke misbruik, maar er waren ook gesprekken tussen ons, waaraan ik me kon optrekken. Het is de hand die slaat, maar ook voedt. Net zoals bij een hond, die gaat ook altijd terug naar zijn baasje."

Pesten en intimideren

Naast het misbruik van de pater, had Anne ook heel veel last van het schrikbewind dat de overste voerde in het klooster. Toen de overste het idee kreeg dat Anne een bedreiging vormde voor haar positie, volgde een periode van pure haat en pesterijen aan haar adres.

"Het pesten en intimideren nam toen afschuwelijke vormen aan. Ze zette anderen tegen mij op. Ik raakte volstrekt geïsoleerd. Er werd op een gegeven moment zelfs gezegd dat het jammer was, dat er geen concentratiekampen meer bestonden. Dan hadden zij mij kunnen vergassen. Zo ver ging het."

Naar de hoogste geestelijke

Pas jaren later, toen ze was uitgetreden en een leven had opgebouwd buiten het klooster, durfde Anne het misbruik en het schrikbewind in het klooster aan te kaarten. Ze deed dat uiteindelijk zelfs bij de hoogste geestelijke in België: kardinaal Daneels. Zijn reactie was een enorme teleurstelling.

"Hij liet mij weten dat hij 'het gebeuren betreurde en voor mij zou bidden'." Een typerend antwoord en volgens Anne exemplarisch voor hoe de Katholieke Kerk met slachtoffers van misbruik omgaat. "Deze reactie heb ik zo vaak gekregen, dat ze voor mij gingen bidden. Ik zeg weleens: 'Als ik voor ieder gebed een euro had gekregen, dan was ik nu heel erg rijk geweest'."

13 jaar lang procederen

In 2003 startte Anne een gerechtelijke procedure tegen de Katholieke Kerk, nadat ze jarenlang geen erkenning voor haar leed had gekregen binnen de kerkorganisatie.

Die juridische strijd zou uiteindelijk maar liefst 13 jaar duren. Uiteindelijk leidde dit tot toekenning van een bedrag aan schadevergoeding. Iets waar het Anne overigens nooit om te doen was. "Ik heb een groot bedrag aan schadevergoeding gekregen. Maar als je dit aftrekt van alle juridische kosten die ik heb moeten maken, en het bedrag dat ik aan therapie kwijt ben, blijft er weinig over."

Veel meer slachtoffers

De reden dat Anne, na al die jaren van zwijgen, nu naar buiten treedt is helder: ze wil een stem zijn. Voor al die slachtoffers die tot op de dag vandaag niet naar buiten durven met hun verhaal. En dat zijn er een hoop, weet Anne. Ze heeft sterke aanwijzingen dat zij niet het enige slachtoffer was van haar misbruiker.

"Als je op bezoek ging bij de pater, was er een soort wachtkamertje. Ik heb daar ook vrouwen naar buiten zien komen, van wie het haar en de kleding helemaal in de war was. En als ik dan bij de pater naar binnen ging, kwam hij met een schone zakdoek aan. Dat was voor mij een teken. Want als hij klaarkwam deed hij dat altijd in een zakdoek."

Nieuw leven buiten klooster

Lang is Anne op zoek geweest naar erkenning voor alles wat haar is aangedaan in het klooster. Maar uiteindelijk heeft ze zich erbij neergelegd. "Officieel heb ik nooit erkenning gekregen voor het misbruik dat mij is aangedaan. Maar door hier maar naar te blijven zoeken, hield deze man - mijn misbruiker - een soort van macht over mij. Dat wilde ik op een gegeven moment niet meer."

"Dus heb ik mijzelf erkenning gegeven. Door te zeggen dat ik niet schuldig was. Ik ben uit de slachtofferrol gestapt. En heb ik uiteindelijk een heel rijk leven kunnen opbouwen. Buiten het klooster."