Tweede Kamerlid Renske Leijten van de SP is 'verbolgen' over inmenging van de Europese Commissie in het Nederlandse hoger onderwijs. Zij stelt hierover Kamervragen aan minister Blok van Buitenlandse Zaken. Leijten: "Inmenging is nog tot daar aan toe, maar dit moet wel transparant zijn."

Het SP-Kamerlid stelt de Kamervragen naar aanleiding van het afstudeeronderzoek van Kirsten Derksen. Deze voormalige studente Europese Studies aan de NHL deed onderzoek naar inmenging van de Europese Commissie in het Nederlandse hoger onderwijs. Derksen was tot voor kort student Europese Studie bij Hogeschool NHL. Het viel haar op dat deze studie vrij pro-Europees is ingericht. Daarop besloot ze te onderzoeken of de Europese Commissie een hand heeft in het Nederlandse hoger onderwijs, en specifiek bij Europese Studies.

Pro-Europese eisen

Uit het onderzoek blijkt dat de Europese Commissie, zij het indirect, flinke invloed uitoefent op Europese Studies in Nederland. Zo moeten hoogleraren die aanspraak willen maken op een Europese subsidie voldoen aan allerlei 'pro-Europese' eisen. Ze moeten bijvoorbeeld de Europese belangstelling vergroten, de EU onder de aandacht brengen, en meedoen aan het maatschappelijk debat. 

Leijten noemt dit ‘kwalijk’. "De inmenging van de Europese Commissie is heel subtiel. Het is heel getrapt. Er wordt niet gevraagd om met open vizier onderzoek te doen naar welke oplossing mogelijk is voor een bepaald probleem. Nee, het gaat over het Europeaniseren, het één worden van Europa. Dat is het doel van die geldstromen. Kritische onderzoekers doen waarschijnlijk niet eens een verzoek voor zo'n subsidie. Het is immers totaal vormgegeven naar de Europese eenwording", aldus de SP'er. 

Geldstromen moeilijk te herleiden

Ook hekelt Leijten de intransparantie rondom de financiering van leerstoelen. "Er worden toch behoorlijke bedragen geïnvesteerd, ook in Nederlands onderzoek. Zo gaat er bijvoorbeeld 3 ton naar de VU in Amsterdam, 3 ton naar de universiteit van Maastricht, en ga zo maar door. Dit is allemaal moeilijk te herleiden en dat is opmerkelijk." Leijten noemt het relevant om te zien of een professor, die moet meedoen aan het maatschappelijk debat, is betaald door de Europese Commissie.

Op de vraag of de verstrekte subsidies van de Europese Commissie onwettelijk zijn, zegt Leijten dat ze het in ieder geval ‘onwenselijk’ zijn. "Niet voor alle problemen is een Europese oplossing mogelijk. Het zou heel goed zijn als juist die studenten, die later gaan werken bij allerlei Europese instituten, niet alleen kennisnemen van pro-Europese standpunten, maar ook van andere politieke standpunten en oplossingen. De EU is vaak een trein waarvan het lijkt dat die alleen maar doordendert. Maar de noodrem kan best aangetrokken worden."

Nederlandse kersentelers maken zich zorgen om hun oogst dit jaar. Ze zijn bang dat die ten onder gaat aan de 'suzuki-fruitvlieg'. De oogst is volgens de telers nog te redden, maar dan moet het gewilde bestrijdingsmiddel wel op tijd goedgekeurd worden.

De kersentelers wachten op een verlossend bericht van landbouwminister Femke Wiersma. Zij moet bepalen of gebruik van het bestrijdingsmiddel Tracer dit jaar wordt toegestaan, En dat wordt nog spannend, want toenmalig minister Piet Adema zei vorig jaar dat het toen de laatste keer was dat een uitzondering gemaakt werd voor het bestrijdingsmiddel.

Al 10 jaar uitzondering

Het bestrijdingsmiddel Tracer is namelijk nog altijd niet goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Die instantie beoordeelt of een bestrijdingsmiddel gebruikt mag worden.

Zolang het Ctgb zijn oordeel nog niet heeft gegeven, kan de verantwoordelijk minister een vrijstelling voor gebruik geven. En dat gebeurt in dit geval al 10 jaar op rij.

Perfect jaar voor kersen

Kersenteler Arie Hakkert uit de Betuwe vertelt dat het tot nog toe een perfect jaar is voor de kersenteelt: "We hebben prachtig weer gehad in de bloeiperiode. Weinig nattigheid en de temperatuur was goed. Dus we verwachten een goede oogst dit jaar."

Volgens Arie is de ideale temperatuur voor de kers tussen de 20 en 25 graden. De kersen hangen er nu nog groen bij, maar uiteindelijk krijgen ze de bekende rode kleur. "We hopen half juni te beginnen met oogsten. De kersen zullen waarschijnlijk begin juni een gele kleur krijgen en gaan dan over naar rood."

Suzuki-fruitvlieg

Maar ondanks dat het zo'n goed jaar is voor de kers, is Arie bang voor zijn oogst. De Nederlandse kers heeft er sinds een jaar of 10 namelijk een nieuwe vijand bij: de suzuki-fruitvlieg. Een beestje dat oorspronkelijk afkomstig is uit Zuidoost-Azië en in 2008 voor het eerst werd opgemerkt in Europa.

Vooral kersentelers hebben last van de fruitvlieg. "Deze fruitvlieg kan door de schil van het fruit kruipen en legt daar eitjes onder. Daar komen larven uit die de vrucht van binnenuit opeten. Vervolgens gaat de vrucht rotten en is die onverkoopbaar", legt onderzoeker Herman Helsen uit.

Kersentelers zijn bang voor verlies oogst door suzuki-vlieg: 'Het is 2 voor 12'

Net niet voldoende

Kersenteler Arie gebruikt nu een speciaal net om de fruitvliegjes buiten te houden: "Het is een heel fijnmazig net waar in principe geen vliegjes doorheen kan komen. Het hele veld moet ermee worden ingepakt."

Maar alleen een net is niet voldoende, vertelt hij: "De suzuki-fruitvlieg is zo klein dat het 'm toch lukt om ergens binnen te komen. Bovendien moeten we nog steeds zelf bij de kersen kunnen. Dus als het net omhoog gaat of waait, gaat de fruitvlieg ook naar binnen."

Wesp tegen vlieg

In een lab van de Wageningen University & Research (WUR) wordt daarom gewerkt aan een andere oplossing, namelijk de sluipwesp. Dat is een natuurlijke vijand van de suzuki-fruitvlieg, vertelt onderzoeker Helsen. "De sluipwesp legt haar eieren in de larven van de suzuki-fruitvlieg en kan zo de enorme toename verminderen."

Toch is de sluipwesp vooralsnog geen vervanging voor het bestrijdingsmiddel. "We hebben er nu enkele honderden, daar kunnen we de oogst niet mee redden", zegt Helsen. En dus wacht kersenteler Arie in spanning af op het besluit van Landbouwminister Wiersma. "Als we het middel niet meer krijgen, dan is het einde kersenteelt. Het is echt twee voor twaalf."