De recherche in Nederland is onderbezet en overbelast. Hierdoor hebben criminelen vrij spel en blijven vier van de vijf zaken liggen door gebrek aan capaciteit. De politievakbonden ACP en NPB zien dat dit probleem al jaren speelt.
Daarnaast zal het alleen maar erger worden doordat veel agenten met pensioen gaan. Ook het hoge ziekteverzuim speelt een rol. De rechercheurs die wel werken zijn vaak overbelast en daardoor ook gefrustreerd. Vakbond NPB sprak met ruim 400 rechercheurs en gooit dinsdag opnieuw de knuppel in het hoenderhok.
Minister van Veiligheid en Justitie Ferd Grapperhaus vindt dat de diensten efficienter moeten werken, meer moeten samenwerken en beter informatie moeten uitwisselen.
'Wijkagent kan het niet alleen'
Dat de recherche overbelast is merken ook veel ondernemers en burgers die met criminaliteit te maken krijgen. Zo kreeg ondernemer Jenke Haverhals uit Zwanenburg te maken met overvallen, ramkraken en diefstal. Maar nog nooit werd er een zaak opgelost, aldus de ondernemer. “DNA, camerabeelden, we hebben zelfs een dief aangehouden die een week na diefstal weer in de winkel aan het jatten was. Maar deze dame stond dezelfde avond weer buiten omdat het Openbaar Ministerie haar liet gaan. De wijkagent doet zijn stinkende best maar kan het niet alleen.”
Haverhals schat de schade de afgelopen vijf jaar op zo’n € 500.000. Hij heeft lof voor de vier wijkagenten die het district Noord Haarlemmermeer bestrijken, maar vindt dat er veel te weinig gedaan wordt aan opsporing en aanhouding. Toch blijft hij trouw aangifte doen omdat dit nu eenmaal moet van de verzekering.
Tekort aan rechercheurs
Vakbond ACP trekt al ruim 15 jaar aan de bel over het tekort aan rechercheurs. Daarbij gaat het zowel over de kwaliteit als de kwantiteit.
Het is niet de eerste keer dat er flinke kritiek is op de politie. In 2016 wordt er een vernietigend beeld geschetst van een incompetente organisatie.
Carnavalvierders in het centrum van Den Bosch in 2024
Bron:
ANP
De vier grootste Brabantse carnavalssteden hebben een campagne gelanceerd tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag tijdens carnaval. 'Nie Graaje mar Zwaaje', lees je op posters, verspreid door de steden.
Op de poster staat een QR-code die bezoekers naar een meldpunt leidt, dat gekoppeld is aan de betreffende stad. Daar kun je online een melding doen van wat je hebt gezien of meegemaakt. En word je verder geholpen.
'Handjes op de schouders'
"Seksuele of straatintimidatie zien we helaas altijd", zegt Jip Kuijper van BO Diversity in Breda, de organisatie achter de campagne. "Maar wat we met carnaval zien, is dat die intimidatie veel fysieker wordt."
Dat wil zeggen dat mensen, naast dat ze met verbale intimidatie te maken krijgen, ook sneller aan hun geslachtsdelen worden aangeraakt, vast worden gepakt of dat geprobeerd wordt ze te zoenen. "Het is heel leuk als we de polonaise lopen, maar handjes op de schouders. Handjes hoog en niet ergens anders", zegt Kuijper
Anonieme daders
Kuijper viert zelf ook al jaren carnaval en die en diens vrienden hebben genoeg verhalen over wat zij hebben meegemaakt tijdens carnaval: "We kennen allemaal een slachtoffer. We kennen allemaal iemand die seksueel geweld of seksueel ongewenst gedrag heeft meegemaakt. Maar we kennen allemaal géén dader."
Dat komt volgens Kuijper grotendeels ook door de anonimiteit die er heerst tijdens carnaval: "Je kunt ervoor kiezen om in een tijgerpak te lopen, je gezicht te schminken. Je neemt een andere rol aan. Dus je voelt je misschien ook wel minder verantwoordelijk voor het gedrag dat je op dat moment vertoont."
Dat geldt vanzelfsprekend niet voor iedereen. De meeste feestvierders geven ook aan dat ze nooit over iemand anders' grenzen heen zouden gaan. Toch zorgt een klein percentage voor problemen.
"Ik denk dat we met dat kleine percentage moeten praten. Dat we hen als omstanders er samen op moeten aanspreken, van: 'Hé, wat je net deed, dat kan volgens mij niet'", zegt Kuijper. Dat is moeilijk: "Carnaval is een beetje heilig, daar moet je niet te veel aankomen. Carnaval draait om plezier. Dat vind ik ook, maar we moeten het hebben over wanneer het niet plezierig meer is."
Meer slachtoffers
Bij Blauwe Maan, een lokale hulporganisatie voor slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik in Tilburg, zien ze een stijging in aanmeldingen rond, maar vooral na de carnaval.
"Soms melden slachtoffers zich pas veel later, omdat ze zich schamen voor wat ze tijdens carnaval hebben meegemaakt", zegt Luna Rooijmans van de organisatie. "Ze denken dan dat ze het misschien wel geïnitieerd hebben, of voelen zich zwak omdat ze toen niets durfden te doen."
Gedrag genormaliseerd
Blauwe Maan krijgt meldingen over grensoverschrijdend gedrag, maar ziet ook dat verkrachtingen tijdens carnaval voorkomen. Bij die laatste is niet altijd een onbekende betrokken. Cliënten kloppen ook aan met verhalen uit de kennissenkring, vertelt Rooijmans.
Seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik komt natuurlijk niet alleen voor tijdens carnaval, maar tijdens dit feest wordt wel een bepaald gedrag genormaliseerd, zegt ze.
Rooijmans: "We weten dat, als binnen een cultuur of traditie seksueel getinte opmerkingen en lichte seksueel grensoverschrijdende handelingen worden goedgekeurd, ernstige vormen daarvan ook makkelijker kunnen plaatsvinden."
"Mensen willen alles even loslaten met carnaval. En die dubbelzinnigheid in bijvoorbeeld liedjes is al heel oud, maar dat neemt niet weg dat alle remmen los mogen, en dat het voor sommige mensen heel fijn kan zijn als je om consent (toestemming, red.) vraagt."
Al eerder meegemaakt
Een ander deel van de slachtoffers dat zich na carnaval bij Blauwe Maan meldt, heeft als kind al seksueel misbruik meegemaakt, vertelt Rooijmans.
"We zien dat ze bijvoorbeeld tijdens carnaval getriggerd worden, of opnieuw een seksueel grensoverschrijdende situatie meemaken. En dat maakt uiteindelijk ook dat ze hulp zoeken.", zegt Rooijmans.
Triggers in een liedje
Die triggers kunnen zitten in een liedje of in een aanraking die voor anderen niet noemenswaardig is. Maar gevolgen kunnen groot zijn: "Vandaar dat wij een oproep doen om op het moment dat je seksueel grensoverschrijdend gedrag ziet of denkt te zien, naar de persoon die het overkomt toe te gaan en te vragen: 'Ben je oké? Kan ik misschien iets voor je doen?'", zegt Rooijmans.
"We weten dat dat heel steunend kan zijn voor mensen die seksueel geweld overkomen."
Grensoverschrijdend gedrag lijkt meer voor te komen tijdens carnaval
Het is de moderne versie van nabuurschap: de voorzorgcirkel. In het hele land ontstaan appgroepen van ouderen die elkaar willen ondersteunen. Het is een manier om mantelzorgers te ontlasten. "Hulp vragen is moeilijker dan hulp geven."