In de weken na de verkiezingen stijgt de PVV flink door. De partij van Geert Wilders komt op 47 zetels, 10 meer dan bij de verkiezingen. De VVD daalt juist verder en komt op 18 (-6). De helft van de VVD-kiezers heeft vertrouwen in Dilan Yeşilgöz.

Dat blijkt uit de zetelpeiling van EenVandaag en Ipsos. De PVV haalt virtueel bijna een derde van alle Kamerzetels. De laatste keer dat een partij hoger stond was in 2006: in maart dat jaar peilde de PvdA onder Wouter Bos 60 zetels.

Vertrouwen in Yeşilgöz zakt snel

De meeste nieuwe PVV-zetels komen van mensen die een maand geleden niet stemden, en van de VVD. Die partij verliest in enkele weken 6 zetels ten opzichte van de verkiezingsuitslag. Ook het vertrouwen in Dilan Yeşilgöz krijgt een knauw. Nog maar de helft (53 procent) van de mensen die op de VVD stemden, heeft vertrouwen in haar als partijleider. Een week geleden was dat met 64 procent al relatief laag. Het vertrouwen in alle andere partijleiders was toen ongeveer 90 procent.

Veel VVD-kiezers zijn ontevreden over de opstelling van hun voorvrouw. Al langer blijkt dat de meeste VVD'ers meer zien in regeren in een rechts kabinet met de PVV, dan in de gedoogconstructie die Yeşilgöz voor ogen heeft. VVD-stemmers noemen haar opstelling in de formatie 'teleurstellend' en 'politiek gekonkel'.

Motie spreidingswet

Ook over haar opstelling rond de spreidingswet vorige week klinkt ontevredenheid uit de VVD-achterban. Een grote minderheid (39 procent) is daar negatief over. Namens de VVD, PVV, BBB en NSC diende Yeşilgöz een motie in waarin het kabinet en de Eerste Kamer werden opgeroepen de behandeling van de wet op te schorten zolang de formatie loopt. Een dag later zwakten de partijen de motie af. Nu spreken ze alleen nog de wens uit dat de spreidingswet er voorlopig niet komt, maar doen ze verder geen oproep.

Vooral de eerste motie riep weerstand op, omdat de wet in de Tweede Kamer al is aangenomen en binnenkort op de agenda van de Eerste Kamer staat. Bovendien is Yeşilgöz naast VVD-leider ook minister in het demissionaire kabinet, dat voorstander is van de spreidingswet.

'Domme zet'

Kiezers noemen de motie 'een domme zet' en vragen zich af 'wat de VVD eigenlijk wil'. "Ze zegt steeds andere dingen, nu weet niemand meer wat de koers is van de VVD", zegt een kiezer. De spreidingswet is bovendien niet 'de echte oplossing', volgens kiezers. Zij vinden dat de VVD zich vooral moet richten op het verlagen van de asielinstroom. En om dat te bereiken, zo lichten ze toe, moeten er zo snel mogelijk afspraken over worden gemaakt met PVV, NSC en BBB.

Het zetelaantal van die laatste twee partijen blijft in deze peiling vrijwel gelijk. NSC staat met 19 zetels op ongeveer dezelfde hoogte als de VVD. BBB haalt er nu 8.

Verlies op links

GroenLinks-PvdA, die bij de verkiezingen de tweede partij werd met 25 zetels, levert in deze peiling 3 zetels in. D66 weet daar niet van te profiteren, die partij blijft stabiel op 9. De Partij voor de Dieren krijgt er wel wat bij. Die haalde bij de verkiezingen 3 zetels, in deze peiling staat de partij van Esther Ouwehand op 5.

Ook de SP verliest wat en noteert nu 3 zetels (-2). Het vertrek van Lilian Marijnissen speelt daarbij mogelijk een rol. Onder haar kiezers was ze relatief populair: op het moment dat ze haar vertrek aankondigde, had 86 procent van de mensen die op de SP stemden, vertrouwen in haar als partijleider. Haar opvolger Jimmy Dijk is een stuk onbekender. 62 procent heeft er vertrouwen in dat hij het goed gaat doen als nieuwe voorman, 29 procent weet het niet.

Kleine partijen gelijk

De rest van de kleinere partijen blijft nagenoeg even groot. Het CDA staat op 4 en ook DENK haalt 4 zetels.

Volt blijft op 2 en JA21 haalt het in dit onderzoek niet.

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."

Een motie van wantrouwen dreigt voor PVV-minister Faber in de Tweede kamer. Ze weigert haar excuses aan te bieden voor het niet tekenen van vijf voordrachten voor lintjes. Morgenochtend moet de minister zich verantwoorden tijdens een debat.

Minister Marjolein Faber vindt dat het werk van de oud-vrijwilligers van het COA, die werden voorgedragen voor een lintje, haaks staat op haar migratiebeleid. Tijdens het vragenuur in de Tweede Kamer spraken veel Kamerleden daar schande van. Meerdere oppositiepartijen dreigen het vertrouwen in haar op te zeggen.

'Dat moet je niet politiek maken'

"En ik wil er alles aan doen om het tij te keren. Om de komst van zoveel mogelijk nieuwe asielzoekers en vreemdelingen naar Nederland te minimaliseren", zei ze dinsdag tijdens het vragenuur. "Dat signaal heb ik willen geven toen ik besloot de toekenning van lintjes niet te ondertekenen. En ik sta daar nog steeds achter."

Politiek commentator Joost Vullings vertelt dat de lintjes vooral een traditie zijn en niet politiek. "Dat is waardering voor werk dat je doet voor de samenleving. Dat moet je niet politiek maken." Maar dat heeft minister Faber volgens hem nu wel gedaan, door te weigeren een handtekening te zetten.

'Doe alsjeblieft normaal'

"De emoties liepen soms hoog op", vertelt Vullings over het vragenuur. "Er werd geroepen, de irritatie was groot." Zo noemde D66-leider Rob Jetten minister Faber 'een schande voor het ambt'.

Ook coalitiegenoten Caroline van der Plas van BBB en Pieter Omtzigt van NSC zijn volgens Vullings duidelijk geen fan van deze actie. "Je zag dat ze echt dachten: 'Faber, doe alsjeblieft normaal. Zeg gewoon sorry dan kunnen we door.'"

Asiel op de agenda

Volgens Vullings is dit vrijwel zeker een stunt van de PVV om asiel op de agenda te houden. "Daar trapt iedereen in, maar iedereen doet dat bewust. Ze weten natuurlijk dat dit is wat Wilders beoogt", legt hij uit. "De aandacht naar zich toetrekken. Hopen dat het weer over asiel gaat en hopen dat het over hem gaat en niet over andere dingen."

Maar daar spelen volgens hem nu ook andere partijen op in. "Die zeggen dat het nu eigenlijk gaat over het kleinzielige gedrag van de PVV-minister, om te maskeren dat Faber niks voor elkaar krijgt."

Eenheid van kabinetsbeleid

Ondertussen hebben premier Schoof en minister Judith Uitermark getekend voor de lintjes, maar daarmee is het probleem nog niet weg, zegt Vullings. "De eenheid van het kabinetsbeleid staat op het spel. We hebben gewoon een minister die haar goddelijke gang gaat en dan nog wel zeggen: 'Als Dick Schoof voor die lintjes tekent, dan verzet ik mij niet.'"

"Maar iedereen in Nederland weet dat zij eigenlijk tegen die lintjes is", gaat hij verder. "En zo werkt het niet in een kabinet. Een kabinet spreekt met één mond. Als er een besluit is genomen, ga je er met z'n allen achterstaan en is het niet de bedoeling dat je ervan wegloopt."

Een keer sorry zeggen

Het gaat volgens de politiek commentator waarschijnlijk niet tot een ruzie binnen het kabinet leiden. "Ik denk dat de PVV erop rekent dat de coalitie uiteindelijk Faber niet zal wegsturen", vertelt hij. "Want als je Faber wegstuurt, de lievelingsminister van Wilders, dan zet je de hele boel op het spel. En daar lijkt nog niemand aan toe te zijn."

"Maar wat ze natuurlijk wel willen, is dat Faber ergens een keer sorry zegt. We hebben haar gezien in het vraaguur, waar ze drie kwartier lang hetzelfde antwoord gaf." Dat wordt volgens Vullings nog het meest lastig en pijnlijk voor de coalitie tijdens het debat morgen.