PvdA-prominent Rob Oudkerk kritisch over partijlijn rond oorlog in Gaza en Israël: 'Te veel Joden voelen zich niet veilig in onze partij'

De Gaza-oorlog en het groeiende antisemitisme in Nederland zorgt voor verdeling bij GroenLinks en PvdA. Het belooft een beladen thema te worden op het partijcongres komende zaterdag, denkt Rob Oudkerk. "Leden zeggen hun lidmaatschap op. Dat is ernstig."

Na de aanslag van Hamas op Israël en de daarop volgende oorlog in Gaza lijkt GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans te worstelen met welke houding hij moet aannemen richting dit conflict. PvdA-prominent Oudkerk zegt dat dit komt doordat Timmermans volgens hem te veel zijn best zou doen om alle flanken binnen GroenLinks en de PvdA tevreden te houden.

'Timmermans, spreek je uit'

"Ik snap dat je als partijleider alle vleugels binnen je partij tevreden wil houden. Ik vind Timmermans ook een uitstekende leider", zegt voormalig PvdA-Kamerlid en oud-wethouder Oudkerk. "Maar wat hij nu doet, is pappen en nathouden. En z'n 'ja, maar'-opstelling om alle vleugels tevreden te stellen, dat is niet goed. Dat kennen we van burgemeesters in oorlogstijd."

Oudkerk, die zelf Joods is, vindt dat Timmermans zich krachtiger en ondubbelzinniger moet uitspreken tegen het toenemende antisemitisme in Nederland. "Ik zeg tegen hem: 'Spreek je eerst uit tegen antisemitisme.' Dat we dit niet toleren in dit land. En dan geen 'ja, maar' erachter zeggen, maar een punt. Want antisemitisme is Jodenhaat en dat heeft niks met het conflict in het Midden-Oosten te maken."

Angst bij Joodse partijleden

"Ik denk dat hij daarmee een groot deel van de Joodse achterban binnen de partij zou geruststellen." En dat is volgens Oudkerk hard nodig: hij heeft veel contact met Joodse PvdA'ers en merkt dat bij een groot deel de angst er goed in zit en dat ze niet blij zijn met hoe de partij op dit moment met de kwestie omgaat. "Er zijn mensen die hun lidmaatschap hebben opgezegd. En dat is ernstig."

"Maar nog ernstiger: ze voelen zich niet veilig binnen de partij. En dat is heel erg", vervolgt hij. "Het is niet acceptabel dat een bevolkingsgroep zich bij een sociaaldemocratische partij als onze niet geborgen voelt. Wij hebben solidariteit met minderheden hoog in het vaandel staan binnen onze partij."

'Giftig en emotioneel'

Het raakt hem naar eigen zeggen in zijn ziel dat er momenteel zoveel onrust heerst onder Joodse partijgenoten. Wat niet wil zeggen dat hij geen oog voor de Palestijnen heeft, benadrukt hij. "Ik vind de oorlog in Gaza verschrikkelijk. Ik protesteer al 5 jaar tegen tegen het beleid van de Israëlische premier Netanyahu."

Maar, wil Oudkerk daar nadrukkelijk aan toevoegen: "Dat staat helemaal los van het antisemitisme dat verdubbeld is in Nederland, en dat Joodse mensen zich thuis willen voelen bij hun partij. Daar word ik echt giftig en emotioneel van."

'Waar ziet u mij schipperen?'

Timmermans zelf zegt dat hij juist zeer betrokken is bij dit thema. "Ik vind het heel erg dat Joodse medeburgers zich niet veilig voelen in Nederland. Daar maak ik me heel erg druk over", zegt hij. "Je mag vinden wat je wil over het conflict in het Midden-Oosten, maar de strijd tegen antisemitisme zou ons moeten verenigen. Als Joodse mensen zich niet veilig voelen... In zo'n land zouden we niet moeten leven."

De GroenLinks-PvdA-leider reageert geïrriteerd als hij wordt geconfronteerd met de kritiek van Oudkerk. "Waar ziet u mij nou schipperen? Ik heb er een heel essay over geschreven deze week. En ben al 15 jaar bezig met dit thema", werpt hij tegen. "Ik zie antisemitisme in Europa al 15 jaar groeien. Ik maak me enorm veel zorgen. Dit is verbonden met mijn hele wezen."

Amendement over 'apartheid'

Op het partijcongres van GroenLinks en PvdA wordt hoogstwaarschijnlijk een amendement aangenomen waarin de leden van beide partijen het Internationaal Strafhof in Den Haag oproepen om te onderzoeken of het beleid van Israël valt aan te merken als 'apartheid'.

Het is een kwestie die ook tegen het zere been van Oudkerk is: "Ik vind het prima dat er een onderzoek wordt gedaan naar ongelijke behandeling door Israël. Als Palestijnse burgers ongelijk worden behandeld, moet dat worden aangepakt. Maar ik vind het wel een vorm van selectieve verontwaardiging."

'Goed dat er discussie is'

"Want apartheid richting Palestijnen is in buurlanden van Israël al decennia aanwezig, denk aan Libanon en Syrië", legt hij zijn bedenkingen uit. "Door zo op Israël te focussen, denken Joodse PvdA'ers: waarom is mijn partij anti-Israël aan het worden? Dat is wat ik hoor."

Timmermans is het daar niet mee eens en staat achter het amendement dat op het partijcongres wordt ingediend. "De motie vraagt om een onderzoek, en dit soort zaken worden vaker onderzocht", zegt hij tot slot. "Alles ligt gevoelig in deze kwestie, maar ik vind het een groot goed dat er discussie is hierover."