meer NPO start

Problematisch socialmediagebruik onder jongeren blijft groeien, meeste effect op meisjes

Problematisch socialmediagebruik onder jongeren blijft groeien, meeste effect op meisjes
Jongeren op hun mobiele telefoon.
Bron: ANP

Het problematisch gebruik van social media is de afgelopen jaren toegenomen. Het RIVM en experts spreken van een zorgwekkende ontwikkeling. "De kracht van de apps is zo groot."

Problematisch socialmediagebruik onder tieners steeg de afgelopen 4 jaar met 5 procent. Waar dit in 2019 nog om 8 procent ging, was dat 13 procent in 2023, dit blijkt uit de Gezondheidsmonitor Jeugd van het RIVM. De jongeren kunnen niet zelf stoppen of minderen met social media en verkiezen contact via social media meestal boven contact in de fysieke wereld.

Jongeren online vasthouden

Projectcoördinator Marije van Koperen (RIVM) noemt de ontwikkeling zorgelijk, "niet alleen ten opzichte van de vorige meting is het toegenomen, daarvoor nam het ook al toe." Maar voor orthopedagoog Carine Kielstra komt het rapport niet als een verrassing, zij houdt zich al langere tijd bezig met het geven van voorlichtingen over socialmediagebruik onder jongeren. "Ik herken het helaas. Je ziet dat het echt toeneemt onder jongeren."

"Het heeft ook te maken met social media-apps die steeds slimmer worden en de app-makers die veel beter zijn in het vasthouden van de jongeren online." Volgens Kielstra hebben jongeren een offline en een online wereld. En het onderscheiden van die twee wordt voor sommigen steeds moeilijker."De groep die daar niet zo goed mee om kan gaan en moeite heeft met stoppen, neemt toe als er meer aanbod is en het lastiger gemaakt wordt om te stoppen."

Bekijk ook

Te grote aantrekkingskracht

Kielstra vindt de stijging van 5 procent in het problematisch socialmediagebruik onder jongeren wel erg groot. En zorgelijk. "Kinderen kunnen niet stoppen, zijn de hele dag bezig met 'wanneer kan ik weer op social media?'. Elk kind dat last heeft van het gebruik van social media of games, is er één te veel."

In haar praktijk ziet de orthopedagoog hoe lastig het is om het socialmediagebruik van jongeren terug te schroeven. De kinderen kunnen niet zelfstandig opboksen tegen apps en hun aantrekkingskracht. "Uiteindelijk moeten de kinderen dat zelf doen. Maar dat kunnen ze niet alleen, want de kracht van de apps is zo groot. De sociale relevantie is zo groot, daar hebben ze hun ouders bij nodig."

Meisjes doen het slechter

Uit het rapport blijkt vooral dat die kracht van apps het meeste effect heeft op meisjes. Het verschil tussen meisjes en jongens is 8 procent, vertelt Van Koperen (RIVM). "Meisjes doen het eigenlijk nog slechter dan die 12 procent. We zien dat er bij 17 procent van de meisjes sprake is van problematisch gebruik van social media, bij jongens is dat 9 procent."

Maar wat exact de oorzaak van dat verschil is, is onduidelijk. Van Koperen vertelt nader onderzoek te willen verrichten naar de achterliggende redenen. "Het zorgelijke nu is dat je ziet dat social media hun leven beperkt, verandert, aanpast. En dat heeft serieuze gevolgen."

Werken aan een betere band

Om het percentage naar beneden te halen en tieners zo ver te krijgen om vaker offline te gaan, stelt Kielstra voor dat ouders werken aan de band met hun kinderen. "Als jij een goede relatie hebt met je kind en je kind heeft het gevoel dat hij bij jou terecht kan met vragen, dan kun je samen naar oplossingen zoeken."

Ook vertelt de orthopedagoog dat het beter is als ouders hun vragen en opmerkingen positief formuleren. "Als jij altijd zeurt over social media dan denkt zo'n jongere, 'laat maar, mijn ouder begrijpt er niks van'. In plaats van te kijken naar wat je wil dat je kind niet doet, stel jezelf de vraag: wat wil ik dat hij of zij wel doet?"

Duidelijke regels en afspraken

"Wil je bijvoorbeeld dat het huiswerk af is of dat hij zijn eigen bed opmaakt? Laat hem dan eerst dat doen en als dat dan allemaal rond is, dan mag-ie zo veel op social media als-ie wil en dan kan je dat ook loslaten en zit je daar als ouder niet steeds over te zeuren", adviseert ze.

"Je kunt niet pas beginnen regels te stellen als een kind 12 jaar is: dan ben je te laat", gaat Kielstra verder. "Deze generatie bestaat uit tieners die hun hele leven opgegroeid zijn met social media. Probeer als je jonge kinderen hebt al vroeg duidelijke regels en afspraken te maken."

Bekijk ook

Opnieuw toename problematisch socialmediagebruik jongeren

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Brabantse worstenbroodjes tijdens het Suikerfeest? Kadir zorgt met zijn halal snacks dat iedereen mee kan eten

Brabantse worstenbroodjes tijdens het Suikerfeest? Kadir zorgt met zijn halal snacks dat iedereen mee kan eten
Kadir in de testfase van zijn halal-worstenbroodjes
Bron: Mark Bolk

Vandaag begint Eid al-Fitr, oftwel het Suikerfeest. En dat betekent voor veel mensen: samen zijn én samen eten. De Brabantse Kadir Ahmed probeert daar een rol in te spelen met zijn Kadir's snacks. "Happy halal voor iedereen."

Denk je aan Brabant, dan denk je aan worstenbroodjes, weet ook de van oorsprong Somalische Kadir Ahmed, die in Den Bosch opgroeide. Vroeger kwam hij ze vaak genoeg tegen op kinderfeestjes, als traktaties op school of tijdens een dagje weg. Maar als moslim 'hapte hij dan mis' zoals hij het zelf omschrijft.

'Ik wilde ook'

"Tijdens de kerstbrunch en -diner op school zag ik mijn vriendjes worstenbroodjes eten. Ik had zoiets van: ja, maar dit wil ik ook", vertelt Kadir. "Het zorgde er ook voor dat ik het gevoel had dat ik erbuiten viel, dat ik niet mee kon doen." Als moslim moet je halal eten. Varkensvlees, dat in worstenbroodjes zit, is dat niet.

"Al moslim krijg je van jongs af aan mee dat je halal eet, al snap je als kind misschien niet helemaal waarom", legt Kadir uit. Zijn Nederlandse vriendjes en vriendinnetjes hadden er begrip voor als hij niet alles mee kon eten. "Maar toch had ik vaak het gevoel: waarom jullie wel en ik niet? Waarom is dit er nog niet voor mij?"

Vraag om halal saucijzenbroodjes

Eten verbindt, vindt Kadir, en dan is het ook fijn om alles samen te kunnen eten. Maar pas jaren later kwam hij op het idee om niet-halal producten, zoals worstenbroodjes, voor iedereen beschikbaar te maken.

"Ik werkte bij de klantenservice van Bakkersland (een industrieel bakkersbedrijf, red.) en kreeg de vraag of we halal saucijzenbroodjes hadden. Toen ik daarmee naar mijn baas ging, zei hij: 'Kadir, richt je op brood, we doen niet aan halal.' Maar het gevoel dat ik als kind had, dat gemis, dat bleef aan me knagen."

Bekijk ook

'Brabants worstenbroodje evenaren'

Zo ontstond het idee om aan de slag te gaan met een halal worstenbroodje. Maar dat ging niet zonder slag of stoot: Kadir was een jaar bezig met het zoeken naar de goede samenstelling voor het deeg en de juiste kruidenmix voor in het gehakt. En werken met rundvlees, wat Kadir gebruikt, gaat anders dan met varkensvlees. "Dat laatste kan een stuk meer aan."

Vergelijkingsmateriaal op het gebied van smaak had hij zelf niet, want een traditioneel worstenbroodje - meestal gemaakt met varkensgehakt, en anders niet halal geslacht vlees - had hij natuurlijk nog nooit geproefd. Dus om de juiste smaak te creëren, kreeg hij hulp van anderen. "Het is echt een specifieke smaak, het was onze uitdaging om het Brabantse worstenbroodje te evenaren."

Hulp van moeder

Met het vinden van de juiste kruidenmix heeft, naast kruidenbedrijf Verstegen, vooral Kadirs moeder geholpen. "Die weet alles van smaken en proeven", vertelt Kadir.

Dat terwijl ze in eerste instantie niet enthousiast was over het idee. "Ze had zoiets van: 'Maak gewoon je studie af en hou op met dat worstenbrood.' Ze begreep niet zo goed wat ik aan het doen was." Maar uiteindelijk ging ook zij erin mee. "Ze zei: 'Je bent zo eigenwijs, ik ga toch maar helpen", zegt Kadir lachend.

Groot verschil

Al lijkt het kunnen eten van een worsten- of frikandelbroodje misschien klein, volgens Kadir kan het een groot verschil maken.

"Het doet mensen enorm veel dat ze het nu ook kunnen eten", merkt Kadir. "Je zorgt met een klein product dat mensen eindelijk kunnen mee-eten, dat ze denken: het is er nu eindelijk ook voor ons."

Steeds meer halal

En dat is belangrijk, want er zijn steeds meer mensen in Nederland die halal eten. In 2023 was 6 procent van de Nederlandse bevolking moslim.

Dat is ook terug te zien in de supermarkten. Er zijn steeds vaker halal-vakken en volgens cijfers van onderzoeksbureau Circana is de omzet van halal-producten in 2024 in 3 jaar tijd verdubbeld: van 23,2 miljoen euro in 2021 naar 53,4 miljoen in 2024. Daarbij zijn het niet alleen moslims, maar ook niet-Islamitische mensen die halal kopen, bijvoorbeeld als ze stoppen met het eten van varkensvlees.

'Zowel Fatima als Dirk-Jan'

Dat ziet Kadir ook weer terug in zijn klanten. "Het is niet alleen een Fatima of Kadir die het koopt, maar ook een Dirk-Jan of een Fleur. Iedereen heeft tegenwoordig wel een schoondochter of -zoon, vriend, buurman of -vrouw die halal eet, en iedereen wil ook voor hen iets op tafel kunnen zetten. Daardoor verkopen we niet alleen veel met Suikerfeest of tijdens de ramadan, maar ook met kerst of Pasen." Vorig jaar verkocht Kadir in totaal 1,7 miljoen snacks.

"Er komen steeds meer mensen uit verschillende landen naar Nederland, en daardoor zie je steeds meer verschillend eten, en meer mensen die halal eten. Tegelijkertijd is er in Nederland nog veel onwetendheid over halal." Al ziet Kadir dat wel langzaam veranderen. "We zijn er nog niet helemaal, maar langzaam gaan we vooruit. In Deurne, waar onze bakkerij laatst geopend is, wisten ze eerst niet eens wat halal was. En nu zijn ze hartstikke positief."

Bekijk ook

Geen niche

"Het wordt nog vaak gezien als een niche", gaat Kadir verder. "Als een hype die weer voorbij gaat. Maar het is juist iets wat de komende jaren alleen nog maar blijft groeien. En hoe fijn is het dan dat we kunnen helpen om het voor mensen beschikbaar te maken?"

"Het gaat erom dat iedereen mee kan eten, want iedereen kan het eten, ook als je niet alleen halal eet. Vandaar dat mijn slogan ook is: eten dat je deelt is twee keer zo lekker."

'Eten waar je blij van wordt'

Waar het begon met puur Brabantse worstenbroodje, heeft Kadir nu ook saucijzen- en frikandelbroodjes en bapao in de supermarkten liggen. En er komt nog meer aan. Maar wat precies blijft nog even geheim, laat Kadir weten.

"Onze missie is om mensen en culturen samen te brengen met eten waar je blij van wordt. Als ik daaraan bij kan dragen met mijn eten, vind ik dat mooi", sluit Kadir af.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse hulpverleners staan klaar voor Myanmar na aardbeving: 'Alle politieke lijntjes vervallen'

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant