Politiegeweld tegen zwarte mensen in de VS wordt veroordeeld en tóch gebeurt het steeds opnieuw: 'Uiteindelijk verandert er niets'

New York, Las Vegas, Dallas, Los Angeles, Chicago: in de VS wordt fel geprotesteerd na de dood van een ongewapende zwarte man door een witte politieagent. Dit is niet voor het eerst: "Politiegeweld tegen zwarte mensen is er al decennia."

Columnist en schrijver Arjen van Veelen woonde jarenlang in de Amerikaanse stad St. Louis en schreef hierover het boek Amerikanen lopen niet. De dood van George Floyd is voor hem een déjà vu.

Kopie van Ferguson

Wat er nu gebeurt lijkt een kopie van wat hij meemaakte toen hij in St. Louis woonde en er in Ferguson rellen uitbraken, vertelt Van Veelen. Toen was de aanleiding de dood van de 18-jarige Michael Brown. Hij werd neergeschoten door een witte agent.

"Exact hetzelfde verhaal, dezelfde aanleiding en dezelfde straatprotesten met traangas, journalisten die worden gearresteerd en de verbazing die dat oplevert."

Bron: EenVandaag

'Het gebeurt al decennia'

Van Veelen maakt de vergelijking met de film Groundhog day. De hoofdpersoon maakt daarin elke dag hetzelfde mee. "Dat zie je ook met het politiegeweld in de Verenigde Staten: om de zoveel jaar is er een nieuw filmpje en ontstaan er massale protesten."

Dat heeft niet te maken met wie er op dat moment president is, zegt de schrijver. "Het gebeurt onder Trump, maar het gebeurde ook onder Obama, Clinton en Bush. Het gebeurt al decennia, maar sinds de smartphone er is, wordt geweld digitaal gedeeld en verspreid en is er vaker ophef over. En uiteindelijk verandert er niets."

'Het maakt me moedeloos'

"Na zoveel jaren is er nog steeds hetzelfde probleem en hetzelfde geweld", verzucht Mitchell Esajas, mede-oprichter van The Black Archives, een archief rondom zwart erfgoed. Hij wordt er moedeloos van.

"De beelden die ik zie op sociale media lijken precies op de rellen in de jaren 50 en 60, toen de burgerrechtenbeweging of civil rights movement actief was. Voor veel mensen maakt de situatie heel pijnlijk. Na al die jaren is er niets veranderd en moeten mensen nog steeds hetzelfde meemaken."

Bron: EenVandaag

Een op de duizend komt om door politiegeweld

Zelf werd Esajas tijdens een verblijf in de Verenigde Staten ook hardhandig staande gehouden door de politie. "Het gebeurde met heel veel agressie. Pas toen ik Nederlands begon te praten, werd het minder maar dat had echt anders kunnen aflopen."

Esajas begrijpt de woede van demonstranten. "Als je op de beelden ziet hoe een onschuldig persoon door de politie wordt vermoord terwijl hij roept dat hij niet kan ademen, is het heel logisch om woede te voelen. Zeker als dit wekelijks of zelfs dagelijks gebeurt. Een op de duizend zwarte mannen sterft in de Verenigde Staten door politiegeweld. De protesten die je ziet, zijn uitingen van woede, machteloosheid en frustratie."

Diepgeworteld probleem

Volgens Van Veelen komt het politiegeweld voort uit diepgeworteld racisme: de Verenigde Staten hebben, net als Nederland, een geschiedenis van slavernij en kolonialisme. De oorsprong van het probleem ligt in 1767 bij de oprichting van de Verenigde Staten door witte mannen die zeiden dat iedereen gelijk was, vertelt hij.

"Tegelijkertijd maakten diezelfde witte mannen zwarte mensen tot slaaf. Het idee van 'Iedereen is gelijk, maar sommigen zijn meer gelijk dan anderen' zit ingebakken in het ontwerp van de Verenigde Staten."

Grote verschillen

Van Veelen: "Veel mensen probeerden dit idee te veranderen. Als kers op de taart werd Obama president en dacht iedereen: 'Dit land is af'. Maar in de praktijk zijn de verschillen gebleven en zijn er nog steeds mensen die niet meetellen, die niet gelijk zijn."

Economisch maar ook raciaal, benadrukt hij. "En zolang dat fundament niet wordt aangepast kun je bouwen wat je wilt, maar je bouwt dan aan iets wat scheef staat."

Een fatsoenlijk minimum loon

Maar hoe zorg je dan dat er wél iets verandert? Van Veelen: "De snelste manier is misschien een hele saaie: zorgen voor een fatsoenlijk minimumloon. De VS is een land met veel economische wanhoop. Veel mensen zijn wanhopig, omdat ze hun baan kwijt zijn en niet kunnen eten."

"Een beter salaris, meer banen en een sociaal vangnet zou veel van het probleem oplossen, wanhoop verminderen. Je baan verliezen in de Verenigde Staten is van een heel andere orde dan ontslagen worden in Nederland."