Drie moorden waren er al op vertrouwelingen van kroongetuige Nabil B. in het Marengo-proces. Meer van dit soort aanslagen zijn volgens politie en OM niet uit te sluiten. "Dat is de prijs die we betalen voor de forse aanpak van de georganiseerde misdaad."
Na de geruchtmakende moorden op de onschuldige broer van de kroongetuige (2018) en zijn advocaat Derk Wiersum (2019), gaan beveiligingsdiensten meer uit van de voorstelbaarheid van een aanslag, in plaats van concrete, daadwerkelijke dreiging.
Onderzoek
Peter R. de Vries werkte sinds de zomer van 2020 als vertrouwenspersoon van kroongetuige Nabil B., die zeer belastende verklaringen heeft afgelegd in het liquidatieproces tegen de bende van drugsbaron Ridouan Taghi.
Hoe het kan dat een ogenschijnlijk onbeschermde Peter R. de Vries werd neergeschoten in hartje Amsterdam, kan de Amsterdamse politiechef Frank Paauw niet beantwoorden. "De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) doet daar nu onderzoek naar. Ik zou hen voor de voeten lopen als ik hier antwoord op ga geven", zegt Paauw, die ook landelijk portefeuillehouder Bewaken en Beveiligen is.
Bekijk ook
Honderd procent beveiliging niet mogelijk
Ook de hoofdofficier van justitie in Amsterdam, René de Beukelaer, wil niet al teveel kwijt over de beveiliging en bescherming van de bekende misdaadverslaggever. "Maar ik snap alle vragen daarover heel goed. Het is ook heel goed dat de OVV daar nu onderzoek naar doet. Wij doen dat zelf ook. Tegelijkertijd is dit ook de realiteit waar we nu mee te doen hebben."
De strijd van politie en justitie tegen de cocaïnemaffia escaleert. En leidt tot steeds meedogenlozere wraakacties en moordaanslagen in opdracht van machtige drugsbaronnen. De Beukelaer: "De grens schuift steeds verder op. Wij proberen mensen zo goed mogelijk te beveiligen, maar honderd procent garantie is niet mogelijk", stelt de hoofdofficier. "Natuurlijk baal ik daarvan. Maar het is wel de realiteit. De vraag is ook: als je die beveiliging dan al goed kunt regelen, heb je dan voldoende capaciteit daarvoor? Nou, die is er ook niet."
Bekijk ook
'We houden er rekening mee dat het niet stopt'
De Beukelaer noemt het een 'bittere conclusie' dat honderd procent veiligheid niet bestaat. Ook niet voor rechters en officieren. "Het is een schokkende waarheid, maar het is wel de realistische waarheid", zegt hij. Hij houdt rekening met een aanslag op bijvoorbeeld een rechter, rechercheur of officier. "Ja, wij houden rekening met die scenario's. Wij houden er rekening mee dat dit niet stopt. Maar wij zijn wel druk bezig om het wel te laten stoppen."
"Als we ons daar niet op voorbereiden, zou dat heel vervelend zijn", zegt de hoofdofficier. "Dat is de realiteit waarin we zitten." Volgens De Beukelaar zit hij op de rand van wat mogelijk is. "We hebben niet voor niets als strafrechtketen een half miljard euro extra gevraagd aan het kabinet. Dat is niet voor luxe, dat is een must. Voor deze zaken en voor veel meer zaken. Om die echt het hoofd te kunnen bieden."
Geen nieuwe aanslagen is 'utopie'
"We komen dichter in de buurt van de top van de zware, georganiseerde criminaliteit", zegt politiechef Paauw. Dat gaat beslag leggen op je capaciteit, zo legt hij uit: "De druk op het stelsel Bewaken en Beveiligen gaat toenemen. Dan komt wel degelijk de vraag: is het toekomstbestendig als we meer Marengo's krijgen en situaties zoals bijvoorbeeld met de premier? Onlangs werd bekend dat Mark Rutte persoonsbeveiliging krijgt, na een serieuze dreiging. "Het stelsel moet ook fors vergroot en verstevigd worden, om daar allemaal een stevig antwoord op te geven."
Kijkend naar eerdere aanslagen en wat ze daarvan geleerd hebben, denkt Paauw niet dat hij elke wraakactie van de georganiseerde misdaad kan voorkomen. "We passen aan, we leren, verbeteren en zetten nieuwe technieken in", zo vertelt de politiechef. "Maar is dat een garantie dat er geen nieuwe aanslagen komen? Dat is een utopie om dat te denken."
Overheid er niet klaar voor
Beveiliging anno 2021 is ook een stuk moeilijker en ingewikkelder, stelt De Beukelaer. "Omdat alles inmiddels voorstelbaar is", zegt de hoofdofficier. "Je moet steeds afwegingen maken: wat gaan we doen? Ook in samenspraak met diegene die beveiligd moet worden. Want het is nogal wat als je in die zware beveiliging gaat." Volgens advocaat Peter Schouten kan het OM dit niet goed. "Het beveiligingsapparaat is hier niet op ingericht, de overheid is er niet klaar voor."
Door de (mogelijke) dreiging vanuit de onderwereld, is de druk op politie en justitie inmiddels erg groot. Beveiliging is nog mogelijk, zegt Frank Paauw, die ook verantwoordelijk is voor de landelijke portefeuille Bewaken en Beveiligen. "Maar laat ik ook aangeven: het piept en het kraakt". De politiechef verwacht dat er nog veel meer rechtszaken gaan komen met een hoog beveiligingsniveau, door informatie die voortkomt uit het kraken van de geheime telefoons van criminelen.
Geen angst
Hij was voor de dooie donder niet bang, zegt advocaat Peter Schouten over zijn vriend Peter R. de Vries. Tot de aanslag op zijn leven, liep de misdaadjournalist drie keer per week na de uitzending van RTL Boulevard dezelfde route van de studio naar zijn auto. "Achteraf is gebleken dat hij een doelwit was dat kon worden neergeschoten. Ik had zelf verwacht, omdat ik soms politie auto's zag staan, dat het daar in die straat beter in de gaten werd gehouden."
Peter R. de Vries, hij miste volgens zijn vriend Peter Schouten een gen voor angst en bang zijn. "Zo vonden we elkaar in het leven". Persoonsbeveiliging wilde hij niet. Terwijl in het Marengo-proces al twee doden te betreuren waren in de omgeving van de kroongetuige. "Hij wilde zijn agenda niet delen met de politie of het Openbaar Ministerie. Als hij een bron wilde bezoeken, wilde hij niet dat het bekend werd."
Alleen door het donker
Onderschat heeft hij het niet, denkt Schouten. "We hebben er best een aantal gesprekken over gevoerd." Bij de NCTV vroegen de advocaten en De Vries een keer formeel om beveiliging. Daar horen ze dat dit op lokaal niveau geregeld moet worden, niet via de NCTV, omdat De Vries geen procespartij is.
"De kwaliteit hoefde niet echt te verschillen, zeiden ze. Maar wij denken daar anders over." Zo moest de Vries na een optreden in een talkshow honderden meters alleen door het donker. "Ik heb toen meteen de volgende dag de NCTV ingelicht dat ik dat volslagen absurd vond."
Beveiliging niet opgeschaald
"Hij wilde geen persoonsbeveiliging, maar had toch beveiligd moeten worden, vind ik." Hij nam de dreiging ook best serieus, vertelt Schouten. "Het punt is dat er zoveel meer vormen zijn van beveiliging. Het is niet alles of niets, dat is onzin. Rutte wilde ook geen persoonsbeveiliging. Hij wilde met de fiets en dat appeltje", schetst Schouten.
De advocaat vindt het ook een zorgplicht van de Nederlandse Staat. Toch ontvangt Peter R. de Vries op 1 maart dit jaar een app-bericht van de lokale veiligheidsdienst dat zijn beveiliging niet hoefde te worden opgeschaald. "Dan kun je je afvragen: hoe konden ze dat nou zeggen?" Het is een half jaar nadat bekend wordt dat het hele verdedigingsteam van de kroongetuige: Schouten, De Jong en Peter R. de Vries horen dat ze op een dodenlijst staan. "Je moet wel heel erg doof en blind zijn als overheid als je dan niet gaat nadenken."
Observaties rond parkeergarage: 'Onderzoeksraad, neemt dit ook mee'
Een week voor de moordaanslag op Peter R. de Vries heeft een medewerker van de parkeergarage in de straat waar de misdaadjournalist is neergeschoten, een verdacht persoon zien rondhangen. Volgens het Duitse blad Der Spiegel zou de medewerker daar melding van hebben gemaakt bij de redactie en beveiligers van RTL Boulevard, die het weer hebben doorgegeven aan de politie in Amsterdam. De garagemedewerker zou een van de verdachten van de schietpartij, Kamil E., erin hebben herkend.
"Ik ken het signaal en weet wat er in de media heeft gestaan", zegt politiechef van Amsterdam, Frank Paauw. "Het zou niet goed zijn als ik hier antwoord op ga geven". Ook hoofdofficier van justitie in de hoofdstad De Beukelaer kent het verhaal. "Ik lees ook de krant". Maar hij wil zich er niet verder over uitlaten. "Er wordt een onderzoek gedaan door OVV naar de beveiliging van Peter R. de Vries en die zullen ook dit meenemen."
Politie en OM: 'Zeer serieus onderzoek naar filmende mannen'
Vrijwel direct nadat Peter R. de Vries werd beschoten, verschenen op sociale media schokkende filmpjes, waarop te zien was dat De Vries zwaargewond op de grond lag en werd geholpen door omstanders. De filmpjes werden door heel Nederland gestuurd.
Het politieonderzoek richt zich uiteraard vooral op de opdrachtgevers en uitvoerders van de aanslag. Maar voor het eerst zeggen politie en justitie nu dat er ook 'zeer serieus onderzoek' wordt gedaan naar de makers van deze filmpjes. Weblog Geenstijl plaatste eerder al een artikel over verdacht gedrag van twee mannen die vlak achter De Vries liepen en hem mogelijk vlak na de schietpartij hebben gefilmd.
"Als dit zo zou zijn, dan wordt er een extra laag van intimidatie aan toegevoegd. Dus behalve het feit van de aanslag wordt extra dreiging naar anderen toe gerealiseerd", zegt politiechef Paauw daarover.
Hoewel het vaker voorkomt dat omstanders hun camera's pakken, zou het zeker kunnen dat het hier bewust is gedaan, denkt hoofdofficier De Beukelaer: "Als dit echt zo is gegaan, dan geeft het aan dat de grens steeds verder komt te liggen", zegt hij. "Je wilt dus iemand doodschieten en daar ook nog exposure aan geven. Afschuwelijk om te zien, te horen en te lezen. We onderzoeken alles."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
