Black Friday staat weer voor de deur en veel mensen hopen een goede deal binnen te slepen. In theorie zou dat dit jaar makkelijker moeten lukken, want de regels tegen misleidende kortingen zijn strenger geworden. Toch gaat het nog vaak fout bij winkels.

Tijdens de koopjesjacht op Black Friday kan het lastig zijn om te weten of je met een echte aanbieding te maken hebt of met een misleidende 'van-voor'-prijs. Sinds dit jaar zijn er strengere regels die ervoor moeten zorgen dat winkels hun prijzen kort voor een aanbieding niet snel verhogen om de korting hoger te laten lijken. Maar hoe goed worden die regels nageleefd?

Laagste prijs in 30 dagen

De strengere regels houden in dat verkopers de laagste prijs in de afgelopen 30 dagen moeten gebruiken voordat ze er korting op rekenen. Dus als een wasmachine 3 weken geleden nog voor 899 euro te koop was, mag een winkel een aanbieding niet voorspiegelen als 'van 999 euro, nu voor 699 euro'.

Er zijn wel uitzonderingen: zo gelden de regels bijvoorbeeld niet voor beperkt houdbare producten als brood, groente, fruit, zuivel, vlees en vis. Dit omdat de prijs van dit soort producten per dag kan verschillen. Dus een groenteboer of slager hoeft voor aanbiedingen niet te rekenen met de laagste prijs in de afgelopen maand.

'Het gaat nog te vaak fout'

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) moet erop letten dat winkels deze nieuwe regels ook daadwerkelijk opvolgen. Daarvoor heeft de toezichthouder de laatste maanden aanbiedingen van onder andere online kleding- en elektronicawinkels in de gaten gehouden. De ACM ziet het nog te vaak fout gaan, winkels maken nog steeds gebruik van zogenoemde 'nepkortingen'.

"Daarom pakken wij deze bedrijven nu aan", laat ACM-directeur Edwin van Houten weten. De toezichthouder zegt boetes of dwangsommen te gaan geven aan winkels die de regels rond aanbiedingen overtreden. "Het gebruik van nepkortingen moet nu echt stoppen", benadrukt Van Houten.

Prijs over langere periode

Ook Frank Verbrugge van prijsvergelijkingssite Kieskeurig merkt vrij weinig van de nieuwe regels. Consumentenplatformen letten al langer op nepkortingen bij winkels, vertelt hij: "Als de prijs eerst stijgt en dan met korting omlaaggaat, zien wij dat niet als korting. Want we kijken juist naar de prijs over een langere periode."

Verbrugge hoopt dat consumenten op deze manier behoed worden voor aanbiedingen die eigenlijk geen aanbiedingen zijn. "Een winkel kan wel 20 procent korting geven, maar als het niet waar is, weet de consument dat via ons ook." Maar daarvoor moet je het product dat je wilt kopen dus wel eerst opzoeken bij zo'n prijsvergelijker.

Nepkortingen op andere manieren

Bovendien ziet de ACM dat winkels ook op andere manieren misleidende kortingen kunnen geven. Zo hanteren winkels soms een 'adviesprijs': een hogere prijs die veel ouder is dan 30 dagen, om de korting er beter uit te laten zien. Door een adviesprijs te noemen houden winkels zich wel aan de regels, maar misleiden ze volgens de toezichthouder nog steeds.

De ACM maakt zich dan ook zorgen om de inzet van de adviesprijs bij aanbiedingen. De adviesprijs is namelijk door de fabrikant bedacht om een product in een bepaalde prijsklasse in te kunnen delen. Maar winkels gebruiken die adviesprijs vaak helemaal niet als daadwerkelijke prijs. Hierdoor kunnen consumenten dus niet zeker weten of er wel echt korting wordt gegeven.

'Kijk naar alle aanbieders'

Verbrugge van Kieskeurig heeft wel een tip om nepkortingen zo goed mogelijk te herkennen: "Kijk niet alleen bij één winkel, je moet naar alle aanbieders kijken. Als de ene winkel een wasmachine voor 800 euro aanbiedt en de andere voor 1.000 euro maar met 300 euro korting, dan is het eigenlijk maar 100 euro korting."

Hij adviseert mensen om echt goed prijsonderzoek te doen voordat je op koopjesjacht gaat. "Als je nu al op zoek bent naar iets: check wat het nu kost, zodat je daarna kan kijken of je echt een goede deal hebt. Begin tijdens de stilte voor de storm."

'Blijf kritisch en vergelijk'

Ook ACM-directeur Van Houten raadt iedereen aan om goed op te letten, zeker nu de feestdagen eraan komen. Want er later achter komen dat je een nepkorting hebt gekregen, is voor niemand leuk. "Hierdoor worden consumenten misleid en verliezen ze hun vertrouwen bij het doen van aankopen."

"Als je met een nepkorting te maken hebt kun je je afvragen of je het product voor die prijs wel wilt kopen", vervolgt hij. Kijk vooral naar de prijs onder de streep, benadrukt Van Houten. "Blijf kritisch en vergelijk."

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."