1,3 miljoen Nederlanders slikt potentieel verslavende pijnmedicatie. Een op de tien wordt chronische gebruiker. De verslaving kan ontstaan rondom een operatie. Uit nieuw onderzoek blijkt dat muziek tijdens de operatie de kans op verslaving vermindert.

De 63-jarige Marien Hogendoorn viel afgelopen jaar van 7 meter hoogte van een ladder. Hij brak bijna alles: arm, pols, sleutelbeen en had zelfs een schedelbasisfractuur. "Eigenlijk is het een wonder dat ik zo goed ben hersteld. Ik loop zonder hulp, kan van alles weer. Ik mag alleen niet meer een ladder op van mijn vrouw."

'Groot maatschappelijk probleem'

Hogendoorn wordt nu geopereerd, omdat er een metalen plaat uit zijn pols moet worden verwijderd. Geen grote ingreep, maar elke operatie gaat gepaard met pijn en daarvoor is medicatie nodig. En pijnmedicatie is in potentie heel verslavend.

"Verslaving aan pijnmedicatie is een groot maatschappelijk probleem", zegt Hans Jeekel, hoogleraar chirurgie en onderzoeker van het Erasmus MC. "We kennen allemaal de zorgelijke situatie in de Verenigde Staten. Maar ook in Nederland slikken zo'n 1,3 miljoen mensen potentieel verslavende pijnstillers. Uit onderzoek is gebleken dat een op de tien mensen die deze middelen krijgt chronische gebruiker wordt. Het neemt epidemische vormen aan."

Muziek luisteren

Samen met zijn team doet Jeekel al jaren onderzoek naar de invloed van muziek op patiënten tijdens een ziekenhuisverblijf. "We wisten al dat muziek kan helpen om angst en stress te reduceren", vertelt de arts. Maar nu is er een nog grotere doorbraak: muziek kan namelijk helpen om niet verslaafd te raken aan pijnmedicatie.

"We hebben via de muziek een verrassende en volstrekt bijwerkingsvrije manier gevonden om het aantal mensen dat chronisch verslaafd raakt aan pijnmedicatie te verminderen. Wat er precies gebeurt in de hersenen tijdens het luisteren naar muziek moeten we nog verder onderzoeken, maar dat er van alles gebeurt is overduidelijk", zegt Jeekel.

Met koptelefoon op de operatietafel

Verslaving aan pijnstillers ontstaat vaak rondom een operatie, omdat patiënten voor, tijdens en na de ingreep deze medicatie toegediend krijgen. Het Erasmus MC heeft daarom in de afgelopen periode bij 5000 mensen die geopereerd werden, onderzocht wat het effect van muziek is op hun pijnmedicatie.

De helft van hen kreeg een koptelefoon op met muziek. Wat bleek? Deze mensen hadden veel minder pijnmedicatie nodig dan mensen die dezelfde operatie kregen zonder koptelefoon met muziek. De onderzoekers publiceren hun wereldprimeur binnenkort in het gerenommeerde chirurgische tijdschrift 'Annals of Surgery'.

'Rustgevend om met muziek de operatie in te gaan'

Hogendoorn vindt het een prima idee om met muziek zijn polsoperatie in te gaan. "Ik ben gelovig en hou erg veel van christelijke muziek. Ik word blij van de band Sela. De zangeres daarvan is niet lang geleden veel te jong aan kanker overleden. Ik vind haar muziek zo mooi dat ik die heb gekozen voor de operatie."

"Wat het onderzoek naar muziek en pijnbeleving inhoudt weet ik niet precies, maar ik denk dat het hoe dan ook rustgevend is om met prettige muziek onder narcose te worden gebracht", vertelt Hogendoorn.

Bron: AVROTROS

Heavy metal werkt niet

Het Ministerie van Volksgezondheid kijkt met interesse naar de studie van het Erasmus MC. De resultaten van het onderzoek worden besproken binnen de taakgroep van het Ministerie en ook met de zorgverzekeraars. In het najaar komt de taakgroep met een concreet voorstel over een bredere toepassing van de behandeling met muziek. Grote kans dus dat er in de toekomst op menig operatiekamer een koptelefoon klaar ligt.

En leuk detail: Volgens Jeekel maakt het niet uit naar welke muziek je luistert tijdens de operatie. Klassiek, pop, soul of blues. Alles heeft effect, zo bleek uit het onderzoek. Met één uitzondering: heavy metal. En dat is dan weer niet zo verassend.

De bezuiniging van 335 miljoen euro op het openbaar vervoer, die het kabinet volgend jaar wil doorvoeren, heeft mogelijk ingrijpende gevolgen voor het busvervoer. Dat zegt reizigersvereniging Rover.

Rover bracht voor het busvervoer in kaart wat de bezuinigingen voor gevolgen kunnen hebben. De scenario's die daaruit volgen, kun je 'extreem' noemen. Samengevat: of de prijzen gaan flink omhoog, of er wordt een grote hap uit de dienstregeling genomen, of het wordt een combinatie van beide.

Veel onduidelijk

"Vooropgesteld: de werkelijke gevolgen weet nu nog niemand", zegt directeur Freek Bos van Rover. "Het zou bijvoorbeeld ook kunnen dat er geen enkele bus minder gaat rijden, maar dat de kaartjes 25 procent duurder worden."

Hij vervolgt: "Of de kaartjes worden 15 procent duurder en een relatief klein deel van de bussen en trams wordt geschrapt."

Helemaal geen bus meer

Rover maakte per provincie scenario's: welke hap moet er uit de dienstregeling worden genomen als er geen forse prijsstijgingen zouden komen om de bezuiniging mee te dekken? Het zijn minimale varianten, maar zelfs die zijn al 'zeer ingrijpend' te noemen. "Op zondag helemaal geen bus meer, bijvoorbeeld. En er zijn ook regio's waar je er rekening mee moet houden dat daar 's avonds geen bus meer rijdt", vervolgt Bos.

Rover gaat nu het publiek vragen welk scenario er in hun regio zeker niet gekozen mag worden. Op de website van de reizigersvereniging kun je je provincie kiezen en je mening geven over de toekomst van het openbaar vervoer daar.

Terugdraaien

Bos legt zich nog niet neer bij de zwarte scenario's, benadrukt hij. "Wij hebben de gevolgen in kaart gebracht, omdat het kabinet dat niet heeft gedaan. De bezuiniging is in principe al ingeboekt, maar in september is er gewoon weer een miljoenennota. En dan kunnen ze het weer terugdraaien."

Een vervoerregio die hard wordt geraakt door de plannen van het kabinet, is de Metropoolregio Rotterdam Den Haag: hier moet maar liefst 72 miljoen euro op het openbaar vervoer bezuinigd worden.

Administratieve fout

Een deel van de landelijke bezuinigingen zijn het gevolg van een 'administratieve fout', gaf het kabinet in april toe. Het gaat om 110 miljoen euro die wordt bezuinigd op de zogenoemde Brede Doelgroepuitkering Verkeer en Vervoer (BDU). Dat is een financiële bijdrage die provincies en stadsregio's jaarlijks ontvangen van het ministerie voor de uitvoering van verkeer en vervoer op lokaal en regionaal niveau.

Dat de bezuinigingen toch worden doorgevoerd, leidt tot boosheid bij Jeffrey Keus. Hij is wethouder in Leidschendam-Voorburg en portefeuillehouder ov-exploitatie van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag.

Desastreus

"Het kan gebeuren dat je een fout maakt. Maar dan ga je hem ook herstellen. De fout is wel erkend, maar hij is niet hersteld. En dat maakt dat wij nu behoorlijk veel problemen hebben in deze regio. Uiteindelijk moeten we het openbaar vervoer voor onze inwoners op een goede manier regelen. Zonder deze middelen gaat dat echt een stuk moeilijker."

Het schrappen van buslijnen vindt Keus niet wenselijk, maar uitsluiten kan hij het niet. "En ja, dat zou wel echt desastreus zijn, ook voor mensen die afhankelijk zijn van deze bussen."

Geen herstel van fout

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verwijst in een reactie naar een Kamerbrief van 25 april. Daaruit bijkt dat staatssecretaris Chris Jansen de administratieve fout niet gaat herstellen. Hij wijst erop dat de coalitiepartijen daar in de Voorjaarsnota geen geld voor hebben vrijgemaakt.

"Helaas heb ik moeten concluderen dat er bij de Voorjaarsnotabesluitvorming geen middelen beschikbaar zijn gekomen voor het compenseren van het effect van de generieke korting op specifieke uitkeringen op de BDU. Ik blijf hierover in gesprek met de regio om te bezien op welke wijze kan worden gezorgd dat het openbaar vervoer in de vervoerregio's betrouwbaar, comfortabel en betaalbaar blijft."

Nederlandse kersentelers maken zich zorgen om hun oogst dit jaar. Ze zijn bang dat die ten onder gaat aan de 'suzuki-fruitvlieg'. De oogst is volgens de telers nog te redden, maar dan moet het gewilde bestrijdingsmiddel wel op tijd goedgekeurd worden.

De kersentelers wachten op een verlossend bericht van landbouwminister Femke Wiersma. Zij moet bepalen of gebruik van het bestrijdingsmiddel Tracer dit jaar wordt toegestaan, En dat wordt nog spannend, want toenmalig minister Piet Adema zei vorig jaar dat het toen de laatste keer was dat een uitzondering gemaakt werd voor het bestrijdingsmiddel.

Al 10 jaar uitzondering

Het bestrijdingsmiddel Tracer is namelijk nog altijd niet goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Die instantie beoordeelt of een bestrijdingsmiddel gebruikt mag worden.

Zolang het Ctgb zijn oordeel nog niet heeft gegeven, kan de verantwoordelijk minister een vrijstelling voor gebruik geven. En dat gebeurt in dit geval al 10 jaar op rij.

Perfect jaar voor kersen

Kersenteler Arie Hakkert uit de Betuwe vertelt dat het tot nog toe een perfect jaar is voor de kersenteelt: "We hebben prachtig weer gehad in de bloeiperiode. Weinig nattigheid en de temperatuur was goed. Dus we verwachten een goede oogst dit jaar."

Volgens Arie is de ideale temperatuur voor de kers tussen de 20 en 25 graden. De kersen hangen er nu nog groen bij, maar uiteindelijk krijgen ze de bekende rode kleur. "We hopen half juni te beginnen met oogsten. De kersen zullen waarschijnlijk begin juni een gele kleur krijgen en gaan dan over naar rood."

Suzuki-fruitvlieg

Maar ondanks dat het zo'n goed jaar is voor de kers, is Arie bang voor zijn oogst. De Nederlandse kers heeft er sinds een jaar of 10 namelijk een nieuwe vijand bij: de suzuki-fruitvlieg. Een beestje dat oorspronkelijk afkomstig is uit Zuidoost-Azië en in 2008 voor het eerst werd opgemerkt in Europa.

Vooral kersentelers hebben last van de fruitvlieg. "Deze fruitvlieg kan door de schil van het fruit kruipen en legt daar eitjes onder. Daar komen larven uit die de vrucht van binnenuit opeten. Vervolgens gaat de vrucht rotten en is die onverkoopbaar", legt onderzoeker Herman Helsen uit.

Net niet voldoende

Kersenteler Arie gebruikt nu een speciaal net om de fruitvliegjes buiten te houden: "Het is een heel fijnmazig net waar in principe geen vliegjes doorheen kan komen. Het hele veld moet ermee worden ingepakt."

Maar alleen een net is niet voldoende, vertelt hij: "De suzuki-fruitvlieg is zo klein dat het 'm toch lukt om ergens binnen te komen. Bovendien moeten we nog steeds zelf bij de kersen kunnen. Dus als het net omhoog gaat of waait, gaat de fruitvlieg ook naar binnen."

Wesp tegen vlieg

In een lab van de Wageningen University & Research (WUR) wordt daarom gewerkt aan een andere oplossing, namelijk de sluipwesp. Dat is een natuurlijke vijand van de suzuki-fruitvlieg, vertelt onderzoeker Helsen. "De sluipwesp legt haar eieren in de larven van de suzuki-fruitvlieg en kan zo de enorme toename verminderen."

Toch is de sluipwesp vooralsnog geen vervanging voor het bestrijdingsmiddel. "We hebben er nu enkele honderden, daar kunnen we de oogst niet mee redden", zegt Helsen. En dus wacht kersenteler Arie in spanning af op het besluit van Landbouwminister Wiersma. "Als we het middel niet meer krijgen, dan is het einde kersenteelt. Het is echt twee voor twaalf."