Topsporters werken 4 jaar lang toe naar sneller, hoger en sterker. Want een fractie van een seconde kan het verschil maken tussen wel of geen medaille op de Olympische Spelen. Maar hoe ver ga je daarin? "Ongetwijfeld lopen we een keer tegen een grens op."

Ook voor veel Nederlandse sporters is innovatie een onmisbaar onderdeel van hun olympische droom. NOC*NSF zet daarom al jaren in op ontwikkeling om de olympiërs van TeamNL zo goed mogelijk klaar te stomen. Dit moet op de aankomende Spelen in Parijs resulteren in zoveel mogelijk gouden, zilveren en bronzen medailles.

Sneller kitesurfen

Een van hen is kitesurfer Annelous Lammerts. Dit jaar staat kitesurfen voor het eerst op het olympisch programma en om mee te kunnen doen aan de Spelen ruilt Lammerts een paar jaar geleden de discipline freestyle in voor racen.

Waar het bij freestylen draait om springen en andere trucs, is het bij racen de bedoeling zo snel mogelijk een parcours op het water af te leggen. Een belangrijk onderdeel van de uitrusting is de zogenoemde hydrofoil, een soort vleugel onder het kiteboard waardoor snelheden tot boven de 70 kilometer per uur bereikt kunnen worden.

Speciaal surfpak

Maar die hoge snelheden brengen ook nieuwe uitdagingen met zich mee, heeft Lammerts al in de praktijk gezien. "Een paar teamgenoten zijn al gevallen en die hadden een snijwond waar ze hechtingen voor nodig hadden", vertelt de kitesurfer over de gevolgen.

Hoog tijd voor een ander pak, vindt ook haar coach. Een pak waarmee de kitesurfer sneller op het water kan racen en dat bovendien beter beschermt bij de hogere snelheden. Uiteindelijk komen ze uit bij de TU Delft en fabrikant WEEV Textiles, die samen een snijbestendig pak voor Lammerts maakten.

Minder luchtweerstand

Een van de ontwerpers is Andrea Sciacchitano van het Sport Engineering Institute van de TU Delft. "We hebben gekeken naar de aerodynamica van de armen en benen", legt hij uit. "We hebben een bepaalde stof gebruikt die een specifieke ruwheid heeft die de luchtweerstand kan verminderen."

Het nieuwe surfpak zorgt zo voor ongeveer 15 procent vermindering van de luchtweerstand en daarmee zo'n 1,5 procent snelheidsverhoging. "Het lijkt misschien klein, maar dat kan in een race resulteren in een voorsprong van 15 seconden", benadrukt Sciacchitano.

'Geeft me zelfvertrouwen'

Naast snelheid is ook bescherming een belangrijk aspect van de innovatie. WEEV Textiles heeft veel ervaring in het maken van snijbestendige pakken, die onder meer worden gebruikt in de Duitse glasindustrie. Die kennis gebruikt bedrijf uit Rosmalen nu om een veilig surfpak voor Lammerts te maken.

De kitesurfer is erg blij met haar nieuwe outfit. "Voor mij geeft dit pak vooral een stuk zelfvertrouwen", vertelt ze. "Ik voel me nét wat veiliger: mocht er wat gebeuren, dan ben ik in ieder geval tegen een snijwond beschermd. En wie weet kan het ook een paar seconden schelen in een wedstrijd."

'Kan echt verschil maken'

Kamiel Maase van NOC*NSF ziet dit soort innovaties als de kers op de taart. Je hebt allereerst een sporter met een bepaalde aanleg en ambitie nodig, met goede coaching en goede faciliteiten: "Pas daarna gaan we verder met innoveren en het inbrengen van specialisten."

"En dan kan het soms echt het verschil maken", weet hij. "Zeker in sporten waar de mondiale concurrentie heel sterk is, waar we soms al in duizenden van seconden moeten kijken wie er gewonnen heeft. Ja, dan is natuurlijk net dat kleine beetje extra door innovatie van groot belang."

Ontwikkeling in golven

Maase, die zelf als hardloper drie keer meedeed aan de Olympische Spelen, is sinds 2009 prestatiemanager kennis, onderzoek en ontwikkeling bij de landelijke sportkoepel. "We kijken eigenlijk voor elke sport die er toe doet en waar medaillekansen zijn, waar we dus wat kunnen doorontwikkelen."

"De ene keer zijn dat kleine dingen, de andere keer zijn het grote dingen." Soms gaat het hierbij om veranderingen in voeding of een nieuwe manier van trainen, en soms zorgen nieuwe materialen voor innovaties, zoals in het kitesurfen. Het komt in golven, wil Maase zeggen, die liever spreekt van 'ontwikkeling' in de sport. "Want in principe is sport altijd wel in ontwikkeling."

'Grens voorlopig nog niet bereikt'

Maar zit hier misschien ook een grens aan? Breekt er niet ooit het punt aan dat het niet meer sneller, hoger en sterker kan? Maase erkent dat we een gegeven moment wel in de buurt komen van de limieten van wat mogelijk is. "Ongetwijfeld lopen we een keer tegen zo'n grens op, maar voorlopig nog niet."

"Tot op de dag van vandaag worden wereldrecords over de hele wereld nog dagelijks verbroken", benadrukt hij. "Dus ja, als je vraag is: waar die grenzen liggen? Ik zou het niet weten. En gelukkig maar, want dan zou het heel saai worden."

Is innovatie oneindig?

TU Delft-wetenschapper Sciacchitano denkt dat innovatie in de sport grenzeloos is, en niet alleen wat betreft prestaties. "Ik denk dat het ook gaat over veiligheid en blessurepreventie, of over de beleving van sport, hoe atleten en ook fans de sport ervaren. Ik denk dat er doorgaans veel opwinding is als we nieuwe innovatieve elementen in de sport introduceren."

Maase ziet die honger naar sneller, hoger en sterker ook. "We willen altijd vooruit, we willen winnen", zegt hij tot slot. "Op een gegeven moment loop je natuurlijk als sport of als sporter tegen bepaalde grenzen aan, en dan ga je dus op zoek naar ontwikkeling, naar innovatie."