Minister Hugo de Jonge van Wonen wil het puntenstelsel voor sociale huurwoningen uitbreiden naar de particuliere huursector. Goed nieuws voor huurders als Janhuib, voor wie die huurprijs kan gaan zakken. Maar niet iedereen profiteert ervan.

Het puntenstelsel geldt nu alleen voor woningen tot de sociale huurgrens, rond de 760 euro. Voor andere woningen kunnen verhuurders vragen wat ze willen. Straks mogen huurders die in een huis wonen dat volgens het stelsel ongeveer 1000 tot 1250 euro waard is, hun huurbaas ook dwingen zich te houden aan die prijs. Dat staat in het programma dat minister De Jonge vandaag presenteert.

Het puntenstelsel

Het puntenstelsel - ook wel het woningwaarderingsstelsel - is een vragenlijst die je invult over je huis. Zo moet je bijvoorbeeld invullen hoeveel vierkante meter de woonkamer is, hoeveel toiletten er zijn en of je op gas of elektriciteit kookt.

Op basis daarvan wordt bepaald wat de huurprijs is die bij de kwaliteit van het huis past.

Precieze grens

Minister De Jonge van Wonen wil nu dat ook woningen die een huurprijs hebben tot ongeveer 1000 en 1250 euro ook onder dit puntensysteem gaan vallen. De precieze grens wordt nog onderzocht.

Als uit het systeem dus blijkt dat jouw huurbaas 900 euro per maand voor jouw woning mag vragen, hoef je ook maar 900 euro te betalen. Stijgt die huurprijs boven de 1250 euro uit, dan mag je huurbaas zoveel huur vragen als hij wil.

Te veel betalen

Janhuib Blans huurt al jarenlang een woning in een seniorenflat in Amsterdam. Hij kan de huurprijs van ruim 1000 euro nog net opbrengen, maar zou zeker gebaat zijn bij een eventueel nieuw puntenstelsel, zo legt hij uit. "Ik betaal nu iedere maand 1054 euro, maar als ik de huur via het puntensysteem zou toepassen, kom ik op 955 euro uit. Ik betaal nu dus een kleine 100 euro teveel."

Het is nu nog geen reden voor hem om bij de huurbaas aan de bel te trekken. "In dit stadium zou ik dat nog niet doen, maar als je bijvoorbeeld de voorspellingen hoort over de stijgende huurprijzen, dan wordt het wel een ander verhaal. Als dat een paar keer achter elkaar gebeurt, dan ben ik gewoon blut. Zo simpel is het."

Wie wel en wie niet?

De Woonbond heeft kritiek op het plan, omdat het puntenstelsel niet voor iedereen gaat gelden. "Nog steeds zijn er straks veel mensen die graag een woning zouden willen in het middenhuursegment, maar die niet kunnen vinden omdat de verhuurder de prijs niet afhankelijk hoeft te laten zijn van de kwaliteit van het huis."

Daarnaast gaat de regeling waarschijnlijk alleen gelden voor mensen die verhuizen of een nieuw huurcontract afsluiten. De Jonge zegt dat hij het liefst zou willen dat ook zittende huurders het puntenstelsel kunnen inzetten, maar dat het juridisch nog niet duidelijk is of dat ook mag. De minister hoopt dat de regeling in kan gaan in 2024.

'CDA is ambitieuzer dan dit'

Janhuib ziet om hem heen al genoeg voorbeelden van huurders die er al echt aan onderdoor gaan. "Ik ken mensen die voor een woning als die van mij 2000 euro per maand betalen. Voor nog niet eens 60 vierkante meter. Dat is extreem veel, zeker als je jong bent en er bijvoorbeeld een kind op komst is."

In het voorstel van minister De Jonge zou de groep die een woning huurt die meer dan 1250 euro huur waard is, buiten de boot vallen. "Een hele slechte zaak", stelt Janhuib. "Dat stelt me wel echt teleur aan het voorstel. Dat deze groep, omdat de huur te hoog is, weer niet binnen het nieuwe stelsel valt. Zijn partij, het CDA, is in het eigen partijprogramma een stuk ambitieuzer. Er zou een grotere groep onder moeten vallen. Ook voor al die leraren en agenten die in de stad willen werken en wonen."

Optreden tegen huurbaas

Maar zelfs dan blijft het puntenstelsel niet waterdicht. "Sommige huurders vinden het nu een te groot risico om zich te beroepen op het puntenstelsel", zegt Marcel Trip van de Woonbond.

"Als je een tijdelijk contract hebt, kan je daarna nog je huis uitgezet worden, en de vraag is of je dan durft op te treden tegen je huurbaas."

Boetes voor verhuurders

Daarom zou je volgens de Woonbond moeten zorgen dat verhuurders gecontroleerd worden door de overheid: houden ze zich wel aan de regels? Volgens het plan van De Jonge kunnen gemeentes straks wijken aanwijzen waar verhuurders zich aan het puntensysteem moeten houden.

Doen ze dat niet, dan zouden ze een boete kunnen krijgen. Het liefst wil hij dat het systeem overal gehandhaafd kan worden, maar het is nog niet duidelijk of en wanneer dat gaat gebeuren.

Particuliere investeerders

Het doel van De Jonge is dat er uiteindelijk meer betaalbare huurwoningen komen. De voorman van de particuliere investeerders en De Jonges partijgenoot Jack de Vries vraagt zich af of dat gaat gebeuren door dit beleid.

"Investeerders krijgen nu zoveel nieuwe regelingen, dat ze zich afvragen of ze hun huizen niet beter kunnen verkopen. Op die manier krijg je er geen betaalbare huurwoningen bij", zegt hij.

Hoge huurprijzen

Zo wordt bijvoorbeeld de overdrachtsbelasting voor beleggers verhoogd van 8 naar 9 procent, en moet er straks meer belasting betaald worden over woningen in box 3.

Volgens de Woonbond zou dat geen probleem zijn. Trip ziet investeerders die hoge huurprijzen vragen eerder als onderdeel van het probleem dan van de oplossing, zegt hij.

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."