Nu veel neerslag door storm Ciarán, handig tegen droogte komende zomer? 'Het komt net op het verkeerde moment'

Storm Ciarán is gearriveerd en brengt niet alleen wind, gedonder en vertraagde treinen met zich mee, maar ook kans op overstromingen. Hoe kunnen we omgaan met wateroverlast? Hydroloog Niko Wanders: "Er is een systeemverandering nodig."

Vandaag woedt storm Ciarán door het land en dat zorgt voor onstuimige situaties en heel veel water. Waar dat water heen kan, is de vraag.

'Slechte timing'

Volgens hydroloog Wanders komt Ciarán op een slecht moment. Vorige maand was namelijk recordnat: niet eerder viel er in oktober zoveel regen in De Bilt als afgelopen maand. De grond is dus al erg nat, waardoor problemen ontstaan met de afvoer. "De bodem en sloten zitten eigenlijk vol."

Wanders vergelijkt het met een spons die zich heeft volgezogen. "En dan kan zo'n spons niet heel veel extra meer opnemen. De regen die nu valt, past er niet meer bij." Als oktober minder nat was geweest, was er nu dus ook een kleinere kans geweest op overlast. "Elke regendruppel die valt, trekt dan de droge grond in. Dan heb je er veel minder last van. Er kan dan veel meer in sloten."

'Delicate balans'

Toch is water wegpompen ook niet een perfecte oplossing. Wanders: "Het is een hele delicate balans. In de zomer gebruiken we heel veel van onze watervoorraden op, dus we trekken heel veel water uit het grondwater en oppervlakte water."

In de winter wordt dat natuurlijke systeem weer aangevuld, omdat er meer regen valt dan er verdampt. "We zijn nu eigenlijk aan het begin van die periode en we willen al dat water zo goed mogelijk vasthouden om de watervoorraden in Nederland weer op te vullen, zodat we de komende zomer weer genoeg water hebben."

Watermanagers in spagaat

Watermanagers staan daardoor regelmatig in een 'spagaat'. "Hoe zorg je dat je wel maximaal water vasthoudt, maar tegelijkertijd geen overlast veroorzaakt?" De heftige droogtes en grote regenbuien van het afgelopen jaar helpen daar ook niet bij, laat Wanders weten.

"Die extremen aan beide kanten, dat maakt het heel lastig. Want zie je zo'n onweersbuil aankomen, dan denk je: ik ga zorgen dat er alvast water verdwijnt uit het gebied. Maar valt die bui dan net ergens anders, omdat hij net een andere afslag neemt. Dan zit je weer met een watertekort."

Systeemverandering

De verwachting van het KMNI is dat de weersvoorspellingen steeds lastiger worden. Om verbetering te krijgen in de situatie, is een systeemverandering nodig, volgens Wanders. "Wat we zien op veel plekken in Nederland, is dat waar we van nature water zouden kunnen opslaan, andere gebruikers zitten."

Daarbij kan je denken aan landbouw, maar bijvoorbeeld ook woningbouw of andere infrastructuur. "Dat vraagt er eigenlijk om dat we grootschalig gaan nadenken over hoe we het waterlandschap in Nederland inrichten. Op een manier die duurzaam is voor de toekomst en tegelijkertijd met minimale impact voor bijvoorbeeld landbouw of industrie."

Maatschappelijke discussie

Hierin speelt de woningmarkt ook een lastige rol, bijvoorbeeld met het bouwen van huizen in uiterwaarden. "Als je huizen gaat bouwen in uiterwaarden, dan kan die rivier daar niet meer overstromen, want dan hebben we lokaal wateroverlast. Maar zouden we die huizen niet bouwen, hebben we natuurlijk problemen in de woningmarkt."

Deze kwestie heeft dus niet alleen te maken met wateroverlast, maar ook met politieke keuzes. "Of we dan kiezen voor een meer duurzaam watersysteem, of het oplossen van de woningcrisis. Dat zijn maatschappelijke politieke discussies die heel belangrijk zijn voor hoe we ons landschap vorm gaan geven."