Het aantal mensen met een virusinfectie stijgt. Het gaat in veel gevallen om corona. De hoeveelheid coronavirus-deeltjes in het rioolwater is hoger dan ooit. Tegelijk lijken corona-adviezen nog weinig mensen te boeien.

Weet jij wat de regels zijn als je ziek wordt en het misschien corona is? Wel of niet testen? Thuiswerken als je hoest en proest, of bij lichte klachten toch maar naar kantoor? Ook mondkapjes zijn nergens meer te bekennen.

'Behoorlijke toename infectieziekten'

Volgens internist-infectioloog aan het Radboudumc Chantal Rovers is het 'vergeten' van de adviezen bij luchtweginfecties niet verstandig. "We zien de afgelopen weken een behoorlijke toename van infectieziekten zoals corona en ook andere virussen."

"Dat is ook logisch", zegt de arts. "Het hoort een beetje bij de tijd van het jaar. Maar de ziekenhuisopnames lopen op, vooral op de gewone afdelingen wordt het drukker." De opnames stegen in de afgelopen week van gemiddeld 108 nieuwe opnames per dag naar 143 per dag.

Meer virusdeeltjes in rioolwater dan ooit

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) meet nog steeds het aantal coronavirus-deeltjes in het rioolwater. Daaruit valt af te lezen hoeveel mensen er op dit moment geïnfecteerd zijn met de ziekte.

Het landelijk gemiddelde van de virusdeeltjes schoot afgelopen week omhoog, met een toename van 57 procent ten opzichte van de voorgaande week. De totale hoeveelheid coronavirus-deeltjes in het rioolwater is op dit moment hoger dan ooit.

Uitvallende medewerkers

"Als mensen met een kwetsbare gezondheid corona krijgen, kunnen ze nog steeds ernstig ziek worden en in het ziekenhuis terechtkomen", legt Rovers uit. "Daar kan het weer leiden tot hogere werkdruk en uitstel van andere zorg."

Er zijn ook maatschappelijke gevolgen als veel mensen tegelijkertijd ziek worden: "Je wilt voorkomen dat bedrijven met veel uitvallende medewerkers komen te zitten. Daarnaast kunnen mensen nog steeds het postcovidsyndroom oplopen, dat geldt ook voor jonge, voordien gezonde mensen."

Afweer tegen het coronavirus

"De meeste mensen hebben inmiddels afweer opgebouwd tegen het coronavirus", vervolgt de arts. "Ze hebben het virus al een of meerdere keren gehad, of vaccinaties gehaald. Maar ik denk dat het goed is als mensen zich realiseren dat er op dit moment veel corona rondgaat in de samenleving, en dat de kans dus groot is dat je besmet raakt."

"Dat is met name een probleem voor mensen met een kwetsbare gezondheid", benadrukt Rovers. "Die kunnen nog steeds ernstig ziek worden, in het ziekenhuis terechtkomen en in het ergste geval overlijden."

'De adviezen zijn er gewoon nog'

Rovers vindt het daarom belangrijk dat er naar de adviezen voor luchtweginfecties geluisterd wordt. "Deze adviezen zijn er gewoon nog: ben je ziek? Blijf thuis. Ben je niet ziek, maar heb je wel klachten? Werk dan thuis als dat kan. Vermijd contact met mensen die ernstig ziek kunnen worden van een infectie. Is contact toch nodig, bijvoorbeeld bij mantelzorg? Draag dan een mondneusmasker."

Bron: EenVandaag

Overheid moet duidelijker communiceren

De Nijmeegse arts is sinds een paar jaar ook hoogleraar Uitbraken van Infectieziekten. Ze is van mening dat de overheid duidelijker moet communiceren over de adviezen die er nog wel zijn, en dat het belangrijk is om ze serieus te nemen.

"De maatschappelijke perceptie van de risico's van corona en andere virusinfecties is momenteel laag", zegt Rovers. "En veel mensen weten ook niet dat ze zich gewoon nog kunnen laten vaccineren als ze dat willen."

Wat te doen met Kerst?

Er is zeker geen reden tot paniek, vindt Rovers, maar een beetje oppassen kan volgens haar geen kwaad. "Het wordt niet meer zo erg als tijdens de pandemie, maar we moeten corona ook niet onderschatten. We moeten niet willen dat heel veel mensen ziek worden de komende weken."

En wat te doen met Kerst en Oud en Nieuw? "Het feit dat mensen niet meer móeten testen betekent niet dat je niet meer kúnt testen. Dat kan wel degelijk nuttig zijn, zodat mensen weten of ze zelf corona hebben. Dan kunnen ze extra voorzichtig zijn en bijvoorbeeld niet bij hun oude ouder of opa en oma op bezoek gaan."

Minister Agema van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) kondigt aan 165 miljoen euro te bezuinigen op wijkverpleegkundige zorg. Maar volgens de branche komt daarmee de wijkzorg onder verdere druk te staan.

Je kunt er van alles van betalen - zoals salarissen of opleidingen voor mensen in de wijkverpleging - maar omdat er onvoldoende personeel is, wordt een bedrag van 165 miljoen euro al jaren niet 'opgemaakt' door de wijkzorg. Nu zorgminister Agema op zoek is naar geld om een eerdere bezuiniging op de ziekenhuiszorg ongedaan te maken, is ze uitgekomen bij de wijkzorg. Maar of dit verstandig is daar wordt verschillend over gedacht.

Verpleegkundigen sluitpost

Volgens vakbond Nu'91 zijn wijkverpleegkundigen hiervan de dupe. Voorzitter van de vakbond Femke Merel van Kooten zegt: "De minister draait een eerdere bezuiniging op verpleegkundigen in ziekenhuizen terug, maar legt nu de rekening neer bij zorgprofessionals in de wijk. Hiermee worden verpleegkundigen opnieuw de sluitpost van de begroting en verlegt ze het probleem."

Wat Van Kooten zegt, klopt: minister Agema wil namelijk per se een eerder aangekondigde bezuiniging op opleidingen van verpleegkundig personeel in de ziekenhuizen terugdraaien. En inderdaad gaat de oplossing ten koste van opleidingen voor wijkverpleegkundig personeel, waar deze 165 miljoen voor bedoeld is.

'Veel mensen zijn boos'

Van Kooten gaat verder: "De minister heeft gezegd dat ze niet weer een nieuwe groep in de zorg boos wil maken, maar ik denk dat dat niet gelukt is, dat er veel mensen boos zijn."

"In het recente akkoord over de zorg is juist afgesproken om dit geld wel te besteden aan wijkzorg en ook echt uit te geven, dat het geld dat op de plank blijft liggen komt bij de mensen in de wijkverpleging en ten goede komt aan de mensen die zorg krijgen", legt ze uit.

'Spoedeisende Hulp loopt vol'

Het ministerie van VWS zegt dat het schrappen van de 165 miljoen kan omdat het bedrag al jaren blijft liggen. Het is speciaal bestemd voor wijkzorg, specifiek voor het opleiden van wijkverpleegkundigen, maar wordt niet opgemaakt. De minister laat bij Nu.nl weten dat dat vooral te maken heeft met personeelstekort.

Maar dat betekent volgens Nu'91 niet dat je het zomaar kunt schrappen. "Ook onder minister De Jonge werd al gezegd: het geld blijft liggen want er is te weinig personeel om het aan uit te geven. Maar in het zorgakkoord dat pas is gesloten was juist afgesproken dat het eindelijk uitgegeven zou worden. En dat is ook belangrijk want je krijgt met dat geld betere wijkverpleegkundigen en meer valpreventietraining voor ouderen. Dat moet je gewoon gaan doen, anders loopt ook de Spoedeisende Hulp vol."

'Wereld op zijn kop'

Niet iedereen is tegen het plan, zo steunt zorgondernemer Jos de Blok het wel. Hij is voor minister Agema dan ook een sparringspartner geweest. Volgens De Blok is het heel goed mogelijk om dezelfde zorg te leveren met minder uren en laat zijn bedrijf Buurtzorg dat al jaren zien. Buurtzorg gaat uit van zelfstandig werkende teams van verpleegkundigen en ziekenverzorgenden en weinig managers.

Maar zo'n organisatievorm is niet overal mogelijk, zegt voorzitter Van Kooten. Ze benadrukt: "Al jaren stellen we vast dat salarissen in de wijkverpleging flink achterlopen op vergelijkbare publieke sectoren. Zorgprofessionals in de wijk verdienen beter, maar krijgen minder. En nu beweert de minister dat er geld over zou zijn. Dat is de wereld op zijn kop."

Een meerderheid van de Tweede Kamer stemde gisteren tegen een verbod op vochtige doekjes met kunststof erin. Volgens tegenstanders van de motie is het te kort door de bocht om te zeggen dat ze verstoppingen veroorzaken. Afvalwaterbedrijven beweren anders.

Doekjes met plastic erin zijn niet of nauwelijks afbreekbaar en zorgen daarmee voor problemen in het riool. Staatssecretaris Chris Jansen van Infrastructuur en Waterstaat wil daarom een Europees verbod op vochtige doekjes met plastic.

Vochtig toiletpapier geen probleem

"Van vochtig toiletpapier is al Europees bepaald dat het geen plastics mag bevatten", vertelt directeur bij Stichting Rioned Hilde Niezen. Maar het probleem zit juist in andersoortige vochtige doekjes, weet zij.

Voor andere witte wegwerpdoekjes, zoals babydoekjes en schoonmaakdoekjes, zijn die regels er niet. Mensen spoelen juist ook deze doekjes door het toilet. En het zijn deze doekjes die voor verstopping zorgen.

Handmatig verwijderen

"Tussen alle rioolbuizen zitten gemalen, een soort pompen. Die doekjes blijven daarin hangen. Ze vormen een soort klont, een prop. Die moet er handmatig uitgetrokken worden", licht Niezen toe. "Dat is niet alleen een vies klusje, het kost ook een hoop geld."

Rioned becijfert de jaarlijkse kosten daarvan op 26 miljoen euro per jaar. "En dat zijn alleen nog maar de kosten van het verhelpen van storingen door vochtige doekjes in de pompen." De doekjes die wel door de pompen heen komen, moeten ook nog uit het water gezuiverd worden bij de afvalwaterzuiveringsbedrijven. Daar komen ook kosten bij kijken.

Helft van de verstoppingen

De Unie van Waterschappen hield een enquête onder gemeenten en waterschappen om het probleem met de vochtige doekjes te inventariseren. "Gemiddeld genomen wordt ruim 50 procent van de verstoppingen bij pompen veroorzaakt door vochtige doekjes", vertelt Michael Bentvelsen. Ze schatten de kosten op 17 tot 28 miljoen euro per jaar.

En volgens Van Bentvelsen klopt er nog meer niet aan de motie. PVV en VVD stellen namelijk dat Nederland met een verbod strenger zou zijn dan Europese wetgeving, "maar de minister pleit voor een Europees verbod. Dus dat is helemaal niet aan de orde. Andere Europese landen kampen namelijk met dezelfde problemen in het riool."

Niet zaligmakend

Wouter van Aggelen is directeur bij Remondis, dat onder andere afvalwaterbeheer doet. Hij beaamt dat vochtige doekjes veelal het probleem zijn bij verstoppingen. "Maar," waarschuwt hij, "een verbod op doekjes met plastic erin gaat niet alles oplossen."

De varianten zonder plastics erin lossen wellicht wel op in water, maar ook niet meteen. "Dat duurt soms wel een week. In die tijd kunnen ze nog steeds voor verstoppingen zorgen. Het is vooral belangrijk dat mensen deze doekjes gewoon niet meer door het toilet spoelen." Desalniettemin ziet Van Aggelen wel heil in het verbod.