Het is gedaan met aparte rookruimtes in cafés en restaurants. Ondanks het rookverbod voor de horeca, dat op 1 juli 2008 is ingevoerd, werd een uitzondering gemaakt voor speciale rookruimtes in het uitgaansleven. Het Haagse hof is nu van oordeel dat deze uitzondering in strijd is met de 'Kaderovereenkomst van de Wereldgezondheidsorganisatie voor de bestrijding van tabaksgebruik'. Vertaald: rookruimtes mogen niet worden gebruikt.

De zaak was aangespannen door anti-rokersvereniging Clean Air Nederland (CAN). Het hof baseert zich bij de uitspraak mede op een onderzoek van Willem Bantema, docent-onderzoeker van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Op basis van dat onderzoek zegt het hof in een persverklaring: "Niet-rokers kunnen sociale druk voelen om zich bij de rokers in de rookruimtes te voegen." Is dat inderdaad een gevolg van rookruimtes? Lammert de Bruin onderzoekt het in Feit of Fictie.

Nooit onderzocht

Onderzoeker Willem Bantema reageert persoonlijk op de uitspraak die werd gedaan naar aanleiding van zijn onderzoek. Hij zegt dat hij de sociale druk nooit heeft onderzocht. "Ik heb onderzoek gedaan naar de naleving van het rookverbod door caféhouders en heb hen ook een aantal vragen over de rookruimtes gesteld. Maar over de niet-rokers heb ik geen onderzoek gedaan."

Wat blijkt: caféhouders zouden in een artikel van Bantema gezegd hebben dat zij de aanwezigheid van niet-rokers opmerken in de rookruimte. Dat vertelt persrechter Martine Honeé. "De juistheid van dat artikel is in deze procedure niet ter discussie gesteld." Op basis hiervan vindt Bantema dat het hof toch een steek heeft laten vallen. "Dat vind ik  een hele kwalijke zaak. (…) Ik vind het op zich heel erg goed dat onderzoeksresultaten en wetenschappelijk onderzoek worden gebruikt voor beleid en misschien ook voor rechtspraak. Maar dan moet je wel de juiste resultaten gebruiken en ook controleren of het klopt."

Feit of fictie?

De uitspraak van het Hooggerechtshof blijkt dus mede te zijn gebaseerd op zaken die niet goed zijn onderzocht. Er is nooit onderzocht of niet-rokers inderdaad sociale druk voelen om toch een rookruimte te betreden. Tot dat wel gebeurt kwalificeren wij de uitspraak als fictie.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.