Een groep uitgeprocedeerde asielzoekers heeft sinds de Paasdagen minstens twintig woningen gekraakt in Amsterdam Oost. Volgens wooncorporatie Ymere is er bij de kraakactie sprake geweest van bedreigingen, intimidatie en inbraken. Ymere heeft twee aangiftes gedaan bij het Openbaar Ministerie. Zij gaan onderzoeken of de openbare orde in het geding is. In dat geval kunnen de panden met spoed worden ontruimd.

In de Rudolf Dieselstraat zijn bewoners geschrokken. Eén van de buren van de gekraakte panden, heeft een briefje voor het raam van zijn buren gehangen om te voorkomen dat die woning ook wordt ingepikt: “Niet kraken, hier woont iemand!”.

De groep krakers bestaat uit uitgeprocedeerde asielzoekers zijn aangesloten bij de groep ‘We are here’. Zij hebben in de laatste vijf jaar meer dan dertig keer moeten verhuizen. ‘Wij hebben geen andere oplossing’, zegt een woordvoerder van de groep. ‘Wij kunnen toch niet buiten op straat slapen? Er moet een humane oplossing komen. Het gaat om mensen die nu geen rechten hebben.’

‘Verkeerd signaal van de gemeente’

Ondanks het kraakverbod in de hoofdstad zijn eigenaren van panden waar uitgeprocedeerde asielzoekers in zitten gevraagd deze niet te laten ontruimen. Burgemeester van Amsterdam Jozias van Aartsen schrijft dit in een brief aan de gemeenteraad. Dit is het resultaat van een aangenomen motie van fractievoorzitter van GroenLinks Rutger Groot Wassink.

Fractievoorzitter van Forum voor Democratie in Amsterdam Annabel Nanninga snapt niet dat de gemeente het kraakverbod links laat liggen. ‘Ik vind het heel aanstootgevend dat de situatie wordt gedoogd door de gemeente. Ik kan ergens nog wel begrijpen dat deze mensen al jaren kraken. Met het is zo’n verkeerd signaal dat de gemeente niet ingrijpt. Dit is ook nog een stap verder dan ‘gewoon’ kraken. Het is huisvredebreuk.’

Ook premier Rutte reageert op de krakers in Amsterdam. Hij is geschrokken van de berichtgeving erover. 

Het is nog niet duidelijk hoe het gisteravond uit de hand heeft kunnen lopen in Scheveningen. Honderden jongeren raakten in gevecht met elkaar en keerden zich tegen de politie toen die ingreep.

Statiegeld Nederland opent deze maand twee winkels waar mensen hun blikjes en flessen kunnen inleveren. De winkels moeten het makkelijker maken om de lege verpakkingen weg te brengen. Dat gaat met het huidige systeem in grote steden niet altijd goed.

Vooral in supermarkten staan nog lange wachtrijen voor statiegeldmachines. Dit zorgt soms voor irritaties tussen klanten en 'statiegeldverzamelaars'. De twee winkels in Rotterdam en Amsterdam moeten het begin zijn van een oplossing voor dit probleem. Maar hoe realistisch is die?

'Niet genoeg'

"Die twee statiegeldwinkels zijn een mooie service voor de supermarkten. Die worden zo ontlast. Maar verder lossen ze helemaal niks op van het probleem waar we nu mee zitten", zegt Dirk Groot, die met zijn stichting Zwerfinator zwerfafval probeert te verminderen. Hij vindt de nieuwe winkels een 'stap in de juiste richting', maar merkt op dat er nog veel moet gebeuren.

Volgens hem zijn er vooral in de grote steden te weinig inleverpunten. En dat is hét grote probleem. "Je kunt overal blikjes en flesjes kopen, maar je kunt ze bijna nergens inleveren. En voor een zo'n winkel ga je niet van Amsterdam-West naar het centrum lopen om je blikje in te leveren", denkt hij.

Geen innameplicht

Het kleine aantal innamepunten waar hij zo kritisch over is, zou vooral komen doordat er geen innameplicht is. Mensen zijn het namelijk niet verplicht om gebruikte blikjes, flesjes en kratten in te leveren. Het wordt niet gestimuleerd, zegt Groot.

"De verhouding tussen statiegeld en het product dat je koopt is helemaal zoek. Heel veel mensen vinden het gewoon niet de moeite waard." Juist doordat die stimulans uitblijft, wordt er weinig gedaan om meer innamepunten te creëren. En de drukte echt onder controle te krijgen.

'Hoe slechter ze het doen, hoe meer ze verdienen'

Bedrijven als Statiegeld Nederland maken winst op elk blikje en flesje dat niet wordt ingeleverd, legt Groot uit. "Ze doen niet meer dan nodig is. Ze verdienen er juist aan als er minder wordt ingeleverd."

"Al die miljoenen aan statiegeld die niet worden ingeleverd, dat blijft gewoon bij statiegeld Nederland", vervolgt hij. "Ze zeggen dat ze investeren in allerlei nieuwe innamepunten, verbetering van het systeem, enzovoort, maar daar zien we weinig van. Hoe slechter ze het doen, hoe beter ze verdienen."

Overlast en ongedierten

Een gevolg van dit systeem is dus dat de groep mensen die niet in een lange rij in de supermarkt wil staan, de statiegeldproducten in een normale prullenbak in huis of op straat gooit.

Bij dat laatste komen vervolgens 'verzamelaars' of 'jagers' kijken, die de afvalbakken op straat niet altijd even netjes achterlaten wanneer ze klaar zijn, volgens Groot. In grote steden zoals Rotterdam en Amsterdam zorgt dat voor overlast en soms ongedierten.

Wettelijk verplichten

Ook stevige hulp van de politiek om dit probleem op te lossen blijft uit, zegt Groot. Hij vindt dat er meer kan worden gedaan. "Een statiegeldplicht en innameplicht, dat kun je gewoon wettelijk afdwingen. In Duitsland doen ze dat ook. Daar hebben ze het zelfs op zuivelverpakkingen."

"Er worden steeds redenen verzonnen waarom het niet kan", gaat hij verder. "Maar dat is als je iets niet wil. Als je iets wel wil, dan zoek je naar oplossingen."

'Ze hebben de kennis niet'

Wat zouden de bedrijven zelf dan moeten doen om dit op te lossen? "Meer inleverpunten", herhaalt Groot. "Maar ook moet het statiegeldbedrag omhoog en moeten platte blikjes en flessen zonder etiket worden geaccepteerd. Die mag je nu niet inleveren."

Groot roept dit vanuit zijn expertise al langer, maar volgens hem is dit nog niet doorgevoerd omdat er vaak aan de verkeerde knoppen wordt gedraaid. "Ze hebben niet de kennis van de straat, maar alleen de kennis van kantoor."