Niemand heeft iets aan dood Hamasleider Haniyeh, ook Israël niet volgens defensie-expert: 'Ongeloofwaardig bij onderhandelingen'

De dodelijke aanval op de politieke leider van Hamas, Ismail Haniyeh, zorgt voor een schokgolf in het Midden-Oosten. "De kans op verdere escalatie in de regio is groot. Dit is een enorme schoffering aan het adres van Iran."

Israël heeft de aanval op Haniyeh niet geclaimd, maar vriend en vijand gaan er vanuit dat het land erachter zit. Dit leidt tot toenemende spanning in de regio en verkleint de kans op een spoedig einde van de oorlog, zegt defensie-expert Patrick Bolder van het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS).

Hamasleider Haniyeh vermoord

Volgens Bolder was de Hamasleider een belangrijke speler in de onderhandelingen met Israël. "Haniyeh was de pragmaticus aan de kant van Hamas waarmee best enig overleg kon plaatsvinden, bijvoorbeeld over een wapenstilstand of over het uitruilen van gijzelaars."

"Door nu de belangrijkste politieke man uit te schakelen maakt Israël het zichzelf moeilijk en komt het over als een ongeloofwaardige gesprekspartner", gaat hij verder. "Want als jij je belangrijkste gesprekspartner vermoordt, wat zegt dit dan over jouw insteek over serieuze onderhandelingen?"

'Israël zet Iran te kakken'

De aanval op Haniyeh, die ook op de Amerikaanse terroristenlijst stond, vond plaats in de Iraanse hoofdstad Teheran. Dit maakt de zaak extra gevoelig, zegt Bolder. "Door de aanval op het grondgebied van aartsvijand Iran uit te voeren, zet je Iran te kakken. Iran was de gastheer van Haniyeh en is er niet in geslaagd om de veiligheid te garanderen. Dat is dus een enorme schoffering richting het land."

Israël bracht daarnaast gisteren ook een belangrijk kopstuk van Hezbollah om het leven, Fuad Shukr. En ook dit zorgt voor woede bij Iran, vertelt Bolder. "Hezbollah is sterk gelieerd aan Iran, dus dit zijn dan al twee redenen voor Iran om wraak te zweren en dat hebben ze ook meteen gedaan. Israël krijgt hiermee niet per se meer vijanden, maar de vijanden van Israël zijn nu nog bozer dan ze al waren."

Uitzichtloze situatie

Deze harde aanvallen op leiders van Hamas en Hezbollah ziet Bolder ook als slecht nieuws voor de Israëlische gijzelaars die nu nog vast zitten in Gaza. "De onderhandelingen hierover liepen al stroef, maar je kunt er vanuit gaan dit een enorme stap terug is. En hoe langer een bestand uitblijft, hoe uitzichtlozer de situatie wordt voor de gijzelaars."

Ook denkt Bolder dat Israël door deze aanvallen in een steeds moeilijkere positie komt, doordat de spanningen zowel intern als extern oplopen. "Heel cynisch gezegd: de enige voor wie dit goed nieuws is, is voor premier Netanyahu. Israël staat nu echt op de rand van een grotere oorlog", legt de defensie-expert verder uit. Maar een premier wegsturen terwijl je land er zo voorstaat, zal niet zo snel gebeuren voorspelt Bolder. "Dat gebeurt niet."

'Hamas vernietigen is onmogelijk'

De Israëlische premier Netanyahu heeft al sinds de terreuraanval op 7 oktober het doel om Hamas uit te schakelen. Maar volgens Bolder komt Israël met deze aanslag niet dichterbij dit doel. "Hamas is meer dan mensen die in het bestuur zitten. Het is een overtuiging en het civiele bestuur in de Gazastrook. Hamas vernietigen is vrijwel onmogelijk."

"Hoe meer burgerslachtoffers er vallen, hoe groter de weerstand van de Palestijnse bevolking tegen de Israëliërs." Al met al ziet Bolder dat deze strategie Israël dus weinig brengt. "Meer en meer landen zullen vraagtekens zetten bij de manier van opereren van Israël. Ook meerdere Israëlische kranten schrijven dat Netanyahu Israël meeneemt naar de rand van de afgrond. En intern zijn veel mensen hier niet blij mee, ze zien dat Israël er niet veiliger op wordt."