radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

'Net als zijn schoolvriendjes een onbezorgde vakantie beleven': als weggaan niet kan door geldzorgen is er de Vakantiebank

'Net als zijn schoolvriendjes een onbezorgde vakantie beleven': als weggaan niet kan door geldzorgen is er de Vakantiebank
Kamperen op Terschelling
Bron: ANP

Op vakantie gaan. Zo vanzelfsprekend als het voor veel mensen lijkt, is het niet voor iedereen. 1 miljoen gezinnen in Nederland kunnen het niet betalen en dat aantal groeit. Voor 800 van die gezinnen is er een uitkomst: De Vakantiebank.

info

Motivatie: 'Hem geven waar hij recht op heeft'

"Ik* ben in 2013 mijn baan kwijt geraakt en daarna kreeg ik baarmoederhalskanker. Ik zou hierdoor niet meer zwanger kunnen raken maar dit gebeurde als bij een wonder toch. Helaas verliet de vader van mijn kind ons nog tijdens de zwangerschap. Ik ben nu weer aan het werk maar als alleenstaande moeder is het financieel niet mogelijk (en de afgelopen 4 jaar ook niet mogelijk geweest) om op vakantie te gaan.

Ik wil zo graag eventjes er tussenuit met mijn zoontje om een keer echt van elkaar te kunnen genieten in plaats van altijd haasten van school naar werk en tussendoor ook nog de zorgen om de maand rond te komen. Hem te geven waar hij recht op heeft. En net als zijn schoolvriendjes een onbezorgde vakantie te kunnen beleven. Een droom die uit zou komen voor ons allebei." *Alle motivaties zijn geanonimiseerd.

Aanvragen heel verschillend

Het is een voorbeeld een van de motivaties uit de duizend aanvragen die er dit jaar zijn binnengekomen bij stichting De Vakantiebank. Duizend is het maximum, daarna is aanvragen niet meer mogelijk. Omdat er in totaal voor 800 gezinnen een vakantie beschikbaar is.

De gezinnen die een beroep doen op De Vakantiebank zijn heel verschillend, maar wat projectleider Pim Loeff opvalt, is dat er vaak sprake is van ziekte. "Dan schrijven ze bijvoorbeeld in hun motivatie dat ze eindelijk een keer weg kunnen, omdat hun dochter of oma na lange tijd uit het ziekenhuis is ontslagen. Dit soort verhalen horen we opvallend veel."

Bekijk ook

info

Motivatie: 'Nog nooit op vakantie geweest'

Ik ben een alleenstaande moeder van 3 jongens op de leeftijd van 7, 4 en 3 jaar, mijn oudste zoon heeft ADHD en ik heb ook problemen met mijn gezondheid. Ik wil dit jaar mijn kinderen graag op vakantie nemen, maar ik heb een laag inkomen en met 3 kinderen zullen de kosten te veel voor me zijn. Mijn kinderen zijn nog nooit op vakantie geweest en daarom doe ik een beroep op uw organisatie, zodat u onze aanvraag kunt overwegen.

Weinig vrijwilligers

De Vakantiebank begon een jaar of 10 geleden als initiatief van kampeerwinkelketen Vrijbuiter, die ermee begon in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Toen waren er jaarlijks enkele tientallen vakantieweken te vergeven. Inmiddels is het een zelfstandige stichting en worden er per jaar zo'n 800 gezinnen geholpen.

"En als je in het achterhoofd houdt dat ruim 1 miljoen gezinnen in Nederland onder de armoedegrens leven, is het heel belangrijk dat we groeien", zegt Loeff. Hij is meteen ook de enige betaalde werknemer van de stichting, tien vrijwilligers versterken hem. Om te groeien zijn er meer mensen nodig, vooral vrijwilligers en die zijn - net als betaalde werknemers - nu niet bepaald makkelijk te vinden op dit moment.

Bekijk ook

info

Motivatie: 'Zij nooit, dat doet me echt pijn'

Ik ben een alleenstaande moeder van 6 kinderen. Ik heb een kleine WIA-uitkering waar ik alles mee moet doen, dus ik heb nooit geld voor de vakantie. Mijn kinderen gaan nooit op vakantie. Ik zou zo graag even met ze weg. Want mijn kinderen hebben niet gevraagd om in de armoede te leven. Mijn kinderen zien hun vrienden vaak op vakantie gaan. Zij nooit, dat doet me echt pijn. Ik wil ze graag een week vakantie gunnen.

Op de kat passen

Met geld dat ze krijgen van verschillende partners en fondsen koopt De Vakantiebank met korting vakanties in bij een grote vakantieketen. Daarnaast doneren verschillende recreatieondernemers plekken op hun vakantiepark of hotelkamers. En stellen particulieren hun vakantiehuizen beschikbaar.

Daarnaast ziet Loeff dat steeds meer particulieren hun woonhuis aanbieden, als ze zelf op vakantie gaan en bijvoorbeeld een kat achterlaten die verzorgd moet worden. Maar hoe goed bedoeld ook, daar gaat de stichting niet op in. "Stel dat het gezin dat daar gebruik van maakt toch eerder naar huis moet, dan is er meteen geen oppas meer voor de kat."

Bekijk ook

info

Motivatie: 'Partner in de WIA'

We hebben een groot gezin en ook de zorg voor een gehandicapt kind, en een partner/ouder die langdurig ziek is en in de WIA terecht gaat komen. We zijn nog nooit op vakantie geweest. De kinderen zouden dat graag willen, maar dat kunnen we nooit betalen. We leven van één inkomen omdat één ouder chronisch ziek is en daardoor niet mee kan draaien in het huishouden, waardoor de andere ouder niet kan werken omdat ze voor het gezin, zorgt en mantelzorger voor partner is. Financieel compleet onhaalbaar dus.

Voor het hele gezin

Dat lang niet iedereen op vakantie kan, blijkt ook uit recent onderzoek onder ruim 27.000 leden van het EenVandaag Opiniepanel: maar 16 procent van de mensen met een lager inkomen kan het zich deze zomer veroorloven. Er zijn meer initiatieven zoals De Vakantiebank, maar die zijn vaak gericht op een specifieke groep, bijvoorbeeld kinderen. "Wij zijn - voor zover ik weet - de enige die een vakantie aanbieden voor het hele gezin", zegt Loeff.

"Dat vinden we heel belangrijk, want zoveel gezinnen zijn nog nooit samen op vakantie geweest en als oma en het hondje ook bij het gezin horen, moeten zij ook mee kunnen." Omdat de vraag groter is dan het aanbod, kunnen gezinnen eens in de 3 jaar een beroep doen op De Vakantiebank.

info

Definitie van armoede in Nederland

Van armoede is sprake als het inkomen onder een bepaalde koopkrachtnorm ligt. Voor de afbakening van armoede gebruikt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) de lage-inkomensgrens. Wanneer het besteedbaar inkomen van het huishouden onder deze grens ligt, wordt gesproken van een huishouden met risico op armoede. Het huishouden beschikt dan over onvoldoende middelen om een bepaald minimaal consumptieniveau te bereiken.

Behalve het inkomen worden ook andere factoren meegenomen om de kans op armoede te beschrijven, zoals hoelang een gezin van een laag inkomen leeft, de omvang van de vaste lasten en het eigen oordeel over de financiële positie. In 2020 was de grens voor een gezin met twee minderjarige kinderen 2.110 euro en voor een éénoudergezin 1.680 euro. Voor een paar zonder kinderen was de grens 1.550 euro.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Truckhandelaar Ad is bang dat zijn klanten de grens over gaan als contante betalingen boven de 3.000 euro verboden worden

Truckhandelaar Ad is bang dat zijn klanten de grens over gaan als contante betalingen boven de 3.000 euro verboden worden
Truchandelaar Ad van Ekeren
Bron: EenVandaag

Een verbod op contante betalingen boven de 3.000 euro is bijna een feit. Dinsdag debatteert de Eerste Kamer erover. Ondernemer Ad van Ekeren maakt zich zorgen over de gevolgen. "Klanten gaan de grens over."

Al meer dan 50 jaar is Ad van Ekeren (73) actief in de truckersbranche. Hij exporteert tweedehands vrachtauto's naar landen overal ter wereld. Dit werk is zijn lust en zijn leven, maar de laatste jaren ergert Ad zich steeds meer aan alle regels die er vanuit de politiek op hem afkomen.

Tweede Kamer heeft al ingestemd

Een nieuwe ergernis is het kabinetsplan om de grens van contante betalingen omlaag te doen. In dit plan wordt het ondernemers en consumenten verboden om cash-transacties boven een bedrag van 3.000 euro uit te voeren.

De Tweede Kamer heeft al met deze nieuwe limiet ingestemd. Morgen is het aan de Eerste Kamer om een oordeel te vellen over dit voorstel.

'We zijn gewoon ondernemers'

Ad heeft het gevoel dat de overheid en politiek hem nu in het 'verdachtenbankje' plaatsen. "Ik zit al 50 jaar in deze handel, mijn vader zelfs vanaf 1948. En in één keer word je weggezet alsof je in de criminele hoek zit."

"We zijn gewoon ondernemers, we dragen bij aan de economie en betalen keurig belasting, ik word er echt boos over. Bovendien is contant geld nog steeds een wettig betaalmiddel."

Bekijk ook

'Verbod hoog nodig'

Maar volgens hoogleraar financieel recht en integriteit Tom Loonen is het hoog nodig dat er een verbod op contante betalingen boven de 3.000 euro komt. Want uit onderzoek blijkt dat in Nederland jaarlijks een bedrag van rond de 16 miljard euro wordt witgewassen.

"Het is een noodzakelijke manier om criminelen vleugellam te maken. Je zorgt ervoor dat zij contante middelen niet meer in de bovenwereld kunnen uitgeven. Door de limiet op 3.000 euro te zetten kunnen ze geen luxegoederen meer kopen, zoals dure sieraden en auto's van contant geld", zegt Loonen.

Omzetverlies

Maar truchandelaar Ad vreest dat de limiet zorgt voor een fors omzetverlies: "Ik ga klanten kwijtraken. Er zijn mensen die alleen maar contant willen betalen. En als je dan tegen die mensen zegt dat je maar 3.000 euro cash mag aannemen, dan gaan ze ergens anders heen. Waar ze wel trucks van 15.000 euro met cash kunnen betalen. Je raakt toch een deel van je handel kwijt hierdoor."

In zijn branche is het volgens de ondernemer zeer gebruikelijk om zaken te doen met contant geld. Vooral omdat hij vaak zaken doet in landen waar het bancaire systeem lang niet zo betrouwbaar is als in Nederland, zoals Azerbeidzjan en Georgië.

Bekijk ook

'Acceptabele grens'

Hij is bang dat deze klanten naar Duitsland gaan: "Daar ligt de grens straks op 10.000 euro cash, net als in veel andere Europese landen. Dan gaan ze daar naartoe, of naar Polen of Tsjechië. Waarom wordt dat niet over heel Europa gelijk getrokken?"

Hoogleraar Loonen snapt Ads kritiek, maar denkt dat het niet zo'n vaart zal lopen. "Ik begrijp die zorgen op zichzelf wel, maar laten we het wel praktisch blijven bekijken. De kans dat iemand tegenwoordig een briefje van 100 of 200 euro op zak heeft, schat ik niet zo hoog in. Uit onderzoek blijkt dat nog maar 20 procent van de betalingen contant wordt gedaan, dus voor een groot deel van de mensen is het acceptabel de grens af te bouwen naar 3.000 euro."

'Elke dag iets nieuws'

Van Ekeren ziet de toekomst niet heel positief in. "Kijk, het is nu al een grote papierwinkel. En het wordt alleen maar gekker. In politiek Den Haag verzinnen ze elke dag weer iets nieuws. De lol begint er op deze manier wel echt vanaf te gaan. Die is op deze manier wel gezakt tot het nulpunt."

Morgen debatteert de Eerste Kamer over het verlagen van de cashlimiet naar 3.000 euro. Volgende week dinsdag zal erover dit voorstel gestemd worden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Het belang van computerchips en waarom steeds meer landen ze zelf willen produceren

Het belang van computerchips en waarom steeds meer landen ze zelf willen produceren
De chipindustrie is voor veel landen erg interessant
Bron: ANP en AFP

Het maken van chips voor in apparaten: voor veel landen wordt dat een steeds interessantere industrie. Zeker nu de Chinese app DeepSeek op het toneel is verschenen. Maar hoe zit dat precies? "Heeft grote gevolgen voor een land."

Smartphones, stofzuigers en elektrische auto's: in een heleboel apparaten die we dagelijks gebruiken, zitten computerchips. "Maar, ze zitten ook in drones, wapens en in militaire systemen", vertelt Maaike Okano-Heijmans. En dat is een belangrijke reden waarom de industrie voor veel wereldleiders zo interessant is.

Wat is een chip?

Maaike Okano-Heijmans is onderzoeker bij het Clingendael instituut en programmaleider Geopolitiek van Technologie en Digitalisering, en weet daardoor alles over chips en het belang van deze technologie. "Wie de beste chips heeft, heeft ook de beste aanvals- of verdedigingskracht." Een goede reden om erin te investeren, dus.

Maar wat is een chip precies? Okano-Heijmans legt uit: "Het is een heel klein plaatje dat wordt gemaakt van silicium, een halfgeleidend materiaal, dat gegevens kan opslaan of doorgeven via piepkleine elektronische schakelingen."

Geheugenchip en processorchip

Chips kun je daarom ook wel de 'hersenen' noemen van heel veel apparaten die we tegenwoordig gebruiken. "Denk bijvoorbeeld aan een stofzuigers en lichtschakelaars die je op afstand kan bedienen, dus steeds intelligenter worden."

Volgens de onderzoeker zijn er twee type chips die belangrijk zijn voor de chipindustrie: de geheugenchip en de processor-chip. "De ene chip slaat informatie op en de ander geeft opdrachten door aan een apparaat, zoals je smartphone."

Maaike Okano-Heijmans
Bron: Clingendael
Maaike Okano-Heijmans

Bekijk ook

Hoe kleiner, hoe krachtiger

Chips worden al decennialang gebruikt en worden nog steeds verfijnd, gaat ze verder. "De ontwikkeling en massaproductie van chips begon in Silicon Valley."

Al zagen die er toen nog wel heel anders uit: "Computers waren vroeger ook een stuk groter, omdat de chips minder sterk waren. Doordat de chips steeds krachtiger werden en steeds meer konden doen, hadden we minder ruimte nodig. Het gevolg: chips werden automatisch kleiner."

Evolutie van chips

"Het feit dat wij nu met een telefoon kunnen rondlopen in plaats van dat die ergens in huis moet staan, heeft alles te maken met de evolutie van chips", gaat de onderzoeker verder.

"Hoe meer geleiders op de chips geprint kunnen worden, hoe krachtiger de chip." Daarom zijn kleine chips erg in trek bij verkopers van alledaagse 'slimme' apparaten.

DeepSeek

Naast smartphones en drones worden chips ook gebruikt voor datacentra en slimme AI-modellen. Dat is waar de interesse van veel landen vooral ligt. "2 jaar geleden werd ChatGPT gelanceerd en deze week zagen we de Chinese variant DeepSeek daarop volgen."

Tot nu toe werd gedacht dat voor dit soort modellen de slimste chips gebruikt moesten worden, maar volgens China is dat bij DeepSeek niet het geval.

Gevolgen voor ASML

Die ontwikkeling is spannend voor de chipindustrie, legt de onderzoeker uit. "DeepSeek laat zien dat het met minder slimme chips ook mogelijk is." Dat kan bijvoorbeeld grote gevolgen hebben voor de Nederlandse chipmachinebouwer ASML, dat zich al jaren bezighoudt met de ontwikkeling van snellere en efficiëntere chipmachines.

Na de lancering van DeepSeek kregen de aandelen van ASML en andere chipbedrijven daarom een flinke klap op de beurs. Toch is nog niet helemaal zeker of het Chinese DeepSeek ook de precieze waarheid vertelt over de chips in hun AI-chatbot.

Bekijk ook

Grote spelers van de chipindustrie

Verschillende landen hebben verschillende expertises op het gebied van chips. "In Nederland is ASML dus een topspeler in het maken van machines die geavanceerde chips produceren. Maar om een chip te maken heb je vervolgens software nodig die daarop komt. Hier zijn Amerikanen weer vreselijk goed in."

Dan zijn er ook nog bedrijven nodig die de software daadwerkelijk op de chip zetten. "Veel van dit soort bedrijven zitten in Oost-Azië zoals Taiwan, en Zuid-Korea.

'Niet altijd slimme chips nodig'

ASML is het enige bedrijf ter wereld dat chipmachines maakt voor de allerslimste chips, gaat Okano-Heijmans verder. "Maar niet iedere fabrikant heeft de slimste chips nodig, want een stofzuiger kan prima een eenvoudige chip bevatten."

Nu de doorbraak van het Chinese DeepSeek laat zien dat mogelijk ook een eenvoudigere chip ingewikkeld werk kan verrichten, zet dat de techindustrie aan het denken. "We hebben geprobeerd de technologische ontwikkeling in China af te remmen, bijvoorbeeld door een exportverbod op de meest geavanceerde technologie. Het lijkt er nu op dat dit onvoldoende effect heeft."

info

EenVandaag Vraagt

In dit artikel zijn antwoorden verwerkt op vragen die zijn ingestuurd via EenVandaag Vraagt. Met EenVandaag Vraagt heb je invloed op wat we maken. Wil je meedoen? Download dan de Peiling-app van EenVandaag, ga dan naar 'Instellingen' en zet je notificaties voor EenVandaag Vraagt aan. Je vindt de vragen en antwoorden terug bij 'Doe mee'. De Peiling-app van EenVandaag is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

Afschrikwekkend effect

India is een van de landen die hard bezig is om zelf een eigen industrie op te bouwen. "Want iedereen realiseert zich dat wanneer je een fabriek op eigen grond hebt staan, het makkelijker wordt om chips te blijven maken", vertelt Okano-Heijmans. "Maar daar heb je wel toegang tot bepaalde grondstoffen voor nodig, zoals germanium en gallium. Die heeft India niet veel op eigen bodem."

Het hebben van een chipindustrie kan daarnaast ook een afschrikwekkend effect hebben omdat de hele wereld chips nodig heeft, zegt de onderzoeker. "Dit is het geval voor Taiwan. Het land heeft een enorme chipindustrie en deze is belangrijk voor China en de rest van de wereld." China, dat Taiwan beschouwt als opstandige provincie, zal het land daarom mogelijk minder snel aanvallen.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant