Geen druppel water meer uit de kraan: als gezinnen met kinderen de rekening niet kunnen betalen, wordt het water afgesloten. Dat is in strijd met de kinderrechten, zegt Defence for Children. Daarom dagen ze de Nederlandse staat voor de rechter.

"Je kan niet koken, niet douchen en niet eens je tanden poetsen", vertelt Manuela. Bij de alleenstaande moeder van drie kinderen werd het water plotseling afgesloten. "Mijn ene dochter was net ongesteld en de kleine was nog maar 6 maanden destijds. Dit zijn geen goede omstandigheden om in op te groeien."

500 gezinnen zonder water

En Manuela is niet de enige. Jaarlijks wordt de waterleiding van tussen de 500 en 750 gezinnen met kinderen afgesloten. Sommige gezinnen zitten maanden tot jaren zonder kraanwater.

Dat moet anders, vindt Defence for Children. 4 jaar geleden gingen de alarmbellen bij de organisatie écht af. "Hulpverleners en advocaten gaven de signalen aan ons door, daardoor besloten wij om een rechtszaak aan te spannen tegen specifieke waterbedrijven, maar ook tegen de Nederlandse staat in het algemeen," vertelt juridisch adviseur jeugdrecht Mariëlle Bahlmann.

Schaamte

Bahlmann zette zich de afgelopen jaren bij Defence for Children in voor deze zaak. Samen met het Nederlands Juristen comité voor de Mensenrechten starten ze een procedure tegen de staat. "Kinderen mogen niet gediscrimineerd worden op het betaalgedrag van hun ouders. Dat doet de overheid nu wel."

Manuela merkte dat een waterafsluiting heel snel kan gaan. "Het was de eerste keer dat ik problemen had met betalen en het ging om een heel klein bedrag. Ineens kwam ik thuis, deed ik de kraan open en kwam er geen water meer uit. Dat overviel me heel erg en dan schaam je je toch een beetje."

Kwetsbare huishoudens

Volgens de huidige wet mogen kwetsbare huishoudens niet worden afgesloten van het water. "Maar daar vallen kinderen dan weer niet onder," legt Bahlmann uit. Ook zou het waterbedrijf bij elke afsluiting een waterzak moeten aanbieden, om te voorzien in deze levensbehoefte.

"Manuela werd afgesloten toen ze niet thuis was, dus die waterzak liep ze mis, daarna moest ze het zelf maar uitzoeken. Daarnaast bevat zo'n zak maar 12 liter water, terwijl een mens volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) al 50 tot 100 liter water per dag nodig heeft", zegt Bahlmann.

Diarree en uitdroging

De gevolgen van minder of zelfs helemaal geen water kunnen groot zijn. Volgens de WHO ligt anders diarree en uitdroging op de loer, maar ook verschillende infectieziektes kunnen een gevolg zijn van te weinig water.

Defence for Children wil de overheid verantwoordelijk stellen, maar uiteindelijk moeten ouders wél gewoon zelf de rekening betalen. "Kinderen zijn kwetsbaar. Zij mogen dus niet gestraft worden omdat ouders niet kunnen betalen. En in dat kinderrecht zou de overheid moeten voorzien."

Betalingsverplichting blijft

Volgens de kinderrechtenorganisatie zou de betalingsverplichting gescheiden moeten worden van de levering van het water. "Dus de levering van water gaat door, maar de betaling blijft gewoon bestaan."

Manuela vindt het belangrijk dat dit in de toekomst nooit meer kan gebeuren. Ook niet bij andere gezinnen. "Waarom hoeven jonge kinderen geen zorgverzekering te betalen, maar wel de waterrekening?" De huidige regelingen kloppen niet volgens haar. "Het voelt op zo'n moment alsof iedereen op je neerkijkt. Ik hoop daarom dat deze zaak iets gaat veranderen."

De dagvaarding is nu in handen zijn van de gedaagde partijen. Die krijgen 3 tot 6 maanden om te reageren.

In Berlicum werd afgelopen maand verhit gesproken over een mogelijk azc, met een intimiderend protest tijdens een raadsvergadering als kookpunt. Het plan lijkt hierna in de koelkast gezet: is de gemeenteraad gezwicht voor geweld? "Het is heel complex."

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."