meer NPO start

Nederlandse Palestijn klaagt Israëlische generaal aan

Nederlandse Palestijn klaagt Israëlische generaal aan
Bron: ANP

Ex-legerchef Benjamin Gantz, die premier kan worden van Israël, staat in Nederland in de beklaagdenbank.

In campagefilmpjes gaat ex-legerchef Benjamin Gantz er graag prat op dat hij delen van Gaza 'terugbombardeerde naar de steentijd'. Met zijn partij 'Veerkracht voor Israël' is hij een belangrijke tegenstrever van premier Benjamin Netanyahu in de komende verkiezingen. Hij kan zelfs de nieuwe premier worden. Maar in Nederland is hij voor de rechter gedaagd en wordt er schadevergoeding geëist

'Protective Edge'

Het Israëlische ministerie van Justitie heeft zich inmiddels nadrukkelijk gemengd in de rechtszaak en probeert een inhoudelijke behandeling te voorkomen. De zaak is aangespannen door een Palestijnse Nederlander en gaat terug op gebeurtenissen in 2014.

Gantz was toen als legerleider verantwoordelijk voor de operatie 'Protective Edge' waarbij duizenden raketten werden afgevuurd op doelen in Gaza. Een van de raketten kwamen terecht op het huis van de naaste familie van een Nederlandse Palestijn: Ismaël Ziada. Bij het bombardement kwamen zes van zijn familieleden om het leven waaronder zijn 70-jarige moeder, drie broers en een neefje van 12. De begrafenis van zijn familie kon Ziada niet bijwonen omdat Gaza was afgesloten.

Aansprakelijk

Vorig jaar maart besloot Ziada om stafchef Gantz en luchtmachtchef Amir Eshel persoonlijk aansprakelijk te stellen voor de door hem geleden materiële en immateriële schade.

Volgens Ziada en zijn advocaat Liesbeth Zegveld was het bombardement een schending van het internationaal humanitair recht. Ze eisen daarom 535.000 euro schadevergoeding. Dat de zaak voor een Nederlandse civiele rechter komt is volgens hen een noodzakelijke stap omdat het Israëlische rechtssysteem niet toegankelijk is voor Palestijnen. Eerder noemde Minister van Justitie Ayelet Shaked het 'absurd' dat een Nederlandse rechter zich hierover zou moeten buigen. Ze noemde de aanval gerechtvaardigd, omdat de broers in het huis strijders zouden geweest van Hamas. Israël wil dat de Nederlandse rechter de zaak niet ontvankelijk verklaart.

Rechter moet 'een beetje lef hebben'

Advocaat Liesbeth Zegveld erkent dat de zaak politiek gevoelig ligt. Maar ze acht het zeer wel mogelijk dat de Nederlandse rechter zich bevoegd verklaard in deze civiele schadezaak.

Zegveld: "Het hangt ervan af of de rechter een beetje lef heeft. Bij zaken uit bijvoorbeeld Rwanda of Congo, waar duidelijk sprake is van een rechtsvacuüm gebeurt het wel. Dat Israël zich zeer assertief opstelt, maakt dat de meeste buitenlandse rechters hun vingers hier liever niet aan branden. Op papier is er namelijk wel een rechtstaat in Israël. Maar in de praktijk hebben Palestijnen geen enkele mogelijkheid om verhaal te halen. Palestijnen hebben fysiek geen toegang tot Israëlische rechtbanken. Advocaten hebben geen toegang tot Gaza voor het verzamelen van bewijs. Ik kan aantonen dat mijn cliënt nergens anders terecht kan." De wet biedt de mogelijkheid om je dan tot een Nederlandse rechter te wenden.

Immuniteit

Er zijn nog wel andere obstakels zoals immuniteit. Als bevelhebber handelde Gantz in opdracht van de regering. Over het staatsbeleid van een ander land mag een Nederlandse rechter niet oordelen. Dat kan alleen als er sprake is van individueel gepleegde oorlogsmisdaden. Een onderzoek van de mensenrechtenraad van de VN, stelt dat tijdens het zomeroffensief van 2014 zoveel burgers zijn gedood, dat er gesproken kan worden van oorlogsmisdaden.

Advocaat Zegveld: "Het leger wist dat in het huis van de familie Ziada meerdere onschuldige burgers aanwezig waren. Zelfs als er een 'doelwit' in het huis aanwezig zou zijn geweest, kan je je afvragen of je daarmee een raketaanval met zoveel doden kan rechtvaardigen."

Crowdfundactie

Inmiddels is er door medestanders en sympathisanten van de familie Ziada een internationale crowdfundactie gestart om de kosten van de rechtszaak van Ziada te dragen. Bijna 30.000 euro van de beoogde 50.000 is al binnen. Palestijnse mensenrechtenorganisaties zien de zaak als een belangrijke manier om aandacht te vragen voor mensenrechtenschendingen en misdaden van het Israëlische leger in Gaza. De eerste hoorzitting van de zaak wordt op zijn vroegst verwacht in maart.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse hulpverleners staan klaar voor Myanmar na aardbeving: 'Alle politieke lijntjes vervallen'

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa
Ter illustratie: testlancering van een raket in Noorwegen (2023)
Bron: AFP

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Bekijk ook

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

Bekijk ook

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Bekijk ook

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant