Ex-legerchef Benjamin Gantz, die premier kan worden van Israël, staat in Nederland in de beklaagdenbank.
In campagefilmpjes gaat ex-legerchef Benjamin Gantz er graag prat op dat hij delen van Gaza 'terugbombardeerde naar de steentijd'. Met zijn partij 'Veerkracht voor Israël' is hij een belangrijke tegenstrever van premier Benjamin Netanyahu in de komende verkiezingen. Hij kan zelfs de nieuwe premier worden. Maar in Nederland is hij voor de rechter gedaagd en wordt er schadevergoeding geëist
'Protective Edge'
Het Israëlische ministerie van Justitie heeft zich inmiddels nadrukkelijk gemengd in de rechtszaak en probeert een inhoudelijke behandeling te voorkomen. De zaak is aangespannen door een Palestijnse Nederlander en gaat terug op gebeurtenissen in 2014.
Gantz was toen als legerleider verantwoordelijk voor de operatie 'Protective Edge' waarbij duizenden raketten werden afgevuurd op doelen in Gaza. Een van de raketten kwamen terecht op het huis van de naaste familie van een Nederlandse Palestijn: Ismaël Ziada. Bij het bombardement kwamen zes van zijn familieleden om het leven waaronder zijn 70-jarige moeder, drie broers en een neefje van 12. De begrafenis van zijn familie kon Ziada niet bijwonen omdat Gaza was afgesloten.
Aansprakelijk
Vorig jaar maart besloot Ziada om stafchef Gantz en luchtmachtchef Amir Eshel persoonlijk aansprakelijk te stellen voor de door hem geleden materiële en immateriële schade.
Volgens Ziada en zijn advocaat Liesbeth Zegveld was het bombardement een schending van het internationaal humanitair recht. Ze eisen daarom 535.000 euro schadevergoeding. Dat de zaak voor een Nederlandse civiele rechter komt is volgens hen een noodzakelijke stap omdat het Israëlische rechtssysteem niet toegankelijk is voor Palestijnen. Eerder noemde Minister van Justitie Ayelet Shaked het 'absurd' dat een Nederlandse rechter zich hierover zou moeten buigen. Ze noemde de aanval gerechtvaardigd, omdat de broers in het huis strijders zouden geweest van Hamas. Israël wil dat de Nederlandse rechter de zaak niet ontvankelijk verklaart.
Rechter moet 'een beetje lef hebben'
Advocaat Liesbeth Zegveld erkent dat de zaak politiek gevoelig ligt. Maar ze acht het zeer wel mogelijk dat de Nederlandse rechter zich bevoegd verklaard in deze civiele schadezaak.
Zegveld: "Het hangt ervan af of de rechter een beetje lef heeft. Bij zaken uit bijvoorbeeld Rwanda of Congo, waar duidelijk sprake is van een rechtsvacuüm gebeurt het wel. Dat Israël zich zeer assertief opstelt, maakt dat de meeste buitenlandse rechters hun vingers hier liever niet aan branden. Op papier is er namelijk wel een rechtstaat in Israël. Maar in de praktijk hebben Palestijnen geen enkele mogelijkheid om verhaal te halen. Palestijnen hebben fysiek geen toegang tot Israëlische rechtbanken. Advocaten hebben geen toegang tot Gaza voor het verzamelen van bewijs. Ik kan aantonen dat mijn cliënt nergens anders terecht kan." De wet biedt de mogelijkheid om je dan tot een Nederlandse rechter te wenden.
Immuniteit
Er zijn nog wel andere obstakels zoals immuniteit. Als bevelhebber handelde Gantz in opdracht van de regering. Over het staatsbeleid van een ander land mag een Nederlandse rechter niet oordelen. Dat kan alleen als er sprake is van individueel gepleegde oorlogsmisdaden. Een onderzoek van de mensenrechtenraad van de VN, stelt dat tijdens het zomeroffensief van 2014 zoveel burgers zijn gedood, dat er gesproken kan worden van oorlogsmisdaden.
Advocaat Zegveld: "Het leger wist dat in het huis van de familie Ziada meerdere onschuldige burgers aanwezig waren. Zelfs als er een 'doelwit' in het huis aanwezig zou zijn geweest, kan je je afvragen of je daarmee een raketaanval met zoveel doden kan rechtvaardigen."
Crowdfundactie
Inmiddels is er door medestanders en sympathisanten van de familie Ziada een internationale crowdfundactie gestart om de kosten van de rechtszaak van Ziada te dragen. Bijna 30.000 euro van de beoogde 50.000 is al binnen. Palestijnse mensenrechtenorganisaties zien de zaak als een belangrijke manier om aandacht te vragen voor mensenrechtenschendingen en misdaden van het Israëlische leger in Gaza. De eerste hoorzitting van de zaak wordt op zijn vroegst verwacht in maart.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
