In het dorpje Vijfhuizen, pal naast de Polderbaan onder de rook van de luchthaven Schiphol, verschijnt binnenkort een bijzonder bos van 298 bomen. Een blijvende plek om de 298 slachtoffers te herdenken die om het leven zijn gekomen bij de ramp met de MH17 in het oosten van Oekraine. Vlakbij de plek waar de passagiers van vlucht MH17 hun laatste minuten doorbrachten op Nederlandse bodem. 

Het nationaal monument MH17 wordt officieel onthuld op 17 juli 2017, exact drie jaar na de ramp. Dit weekend planten nabestaanden al de allereerste bomen. Dit gebeurt in het bijzijn van Bert Koenders, minister van Buitenlandse Zaken, en de ambassadeur van Australie en Maleisie. Uiteindelijk vormen alle bomen samen een groenherdenkingslint dat zich verheft uit het landschap. Het herinnert aan de zwarte ‘ribbon’ die in de zomer van 2014 door zo ontzettend veel mensen werd geplaatst en gedeeld op social media, als teken van medeleven met de slachtoffers van de ramp. 

Robbert van Heijningen heeft de afgelopen drie jaar hard geknokt om te zorgen dat dit monument er ook daadwerkelijk zou komen. Zijn broer Erik, schoonzus Tina en neefje Zeger kwamen om het leven toen het toestel van Malaysia Airlines werd neergehaald boven Oost-Oekraine. Het gebied waar het vliegtuig neer is gestort is nog steeds niet toegankelijk voor de nabestaanden vanwege het voortslepende conflict in Oost-Oekraine. Het nationaal monument blijft voorlopig dus de enige plek waar de nabestaanden naar toe kunnen om te herdenken. 

Waar komt toch die behoefte van een tastbare herinnering vandaan en wat is de kracht van monumenten? Die vraag leggen we voor aan Josée Netten, zij is psycholoog en cultureel antropoloog, en werkzaam bij de Arq Psychotrauma Expert Groep, een groep van instellingen en organisaties die zich bezighoudt met de gevolgen van schokkende gebeurtenissen en psychotrauma. Door de jaren heen heeft Josée Netten veel contact gehad met getroffenen van rampen en terrorisme, waaronder de ramp met de MH17 en de Tripoli vliegramp. Stichting Impact, onderdeel van Arq, ontwikkelde, in samenwerking met Nine Nooter, onlangs een speciale toolkit voor organisaties en (lokale) overheden. Het biedt een plan, tips en handvatten om de organisatie van een herdenking gestructureerd aan te pakken.

Ook spreken we met Marlea Kogeldans, zij verloor haar broer bij de SLM-ramp. Op 7 juni 1989 stortte het toestel van luchtvaartmaatschappij SLM neer bij Zanderij in Suriname. Onder de 176 doden zaten 15 voetballers van Surinaamse komaf. Ruben Kogeldans was een van hen. Al is het inmiddels bijna 27 jaar geleden, nog altijd organiseert Marlea Kogeldans ieder jaar een bijeenkomst ter nagedachtenis aan de slachtoffers. Naast een monument in Suriname kwam er ook een monument in Amsterdam-Oost, een plek die voor haar van bijzondere betekenis is.  

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.