De camping van Lowlands is weer geopend. Door de regen komen er waarschijnlijk minder bezoekers, maar alsnog reizen veel festivalfans naar Biddinghuizen. En veel mensen betekent veel toiletbezoeken. Deze onderzoeker is daar heel blij mee.

De urine van Lowlands-bezoekers is de komende dagen goud waard voor onderzoeker Chris Slootweg van de Universiteit van Amsterdam. "We willen laten zien dat je het heel goed kunt recyclen."

Fosfaat opvangen en scheiden

Samen met een team van onderzoekers vangt Slootweg in een speciale toiletruimte de urine van festivalgangers op. "We hebben de Lowlandsgangers hard nodig. Gelukkig zijn we het enige toilet dicht in de buurt van de Alpha-tent."

In een grote container komt alle urine samen. "In de nacht voegen we er dan magnesium aan toe. Op die manier kunnen we fosfaat uit de urine halen." Het fosfaat zakt naar de bodem en is dan makkelijk te scheiden. En dat fosfaat kunnen we erg goed gebruiken.

Uit de mijn of uit je lichaam

Fosfaat is een belangrijke grondstof die schaars aan het worden is in Europa. "Alleen in Finland staat nog een fosfaatmijn, die langzaam leeg raakt. Maar we scheiden fosfaat dus ook met ons lichaam af, en dat kan je op een circulaire manier goed opvangen."

Opgevangen fosfaat kan vervolgens ingezet worden als kunstmest. "Maar als het in het milieu terecht zou komen, kan het leiden tot algengroei. We willen dat voorkomen door het eerder op te vangen en dus te recyclen." Dat is dan ook het voornaamste doel van het onderzoek. "We zoeken de oplossing van een milieuprobleem, ook worden we hierdoor minder afhankelijk van de import van fosfaat uit de mijn."

Hopelijk zonder pillen

Maar om het fosfaat te kunnen gebruiken, moet het wel zuiver zijn, zegt Slootweg. "We vermoeden dat er op Lowlands medicijnresten of andere pillen aan te treffen zijn in de urine. Onze hoop van het onderzoek is dat die middelen niet in het teruggewonnen fosfaat terechtkomen." Is de fosfaat zuiver, dan kan het later gebruikt worden.

Het kiezen van Lowlands als onderzoekslocatie heeft nog een doel: "We hebben voor het festival gekozen, omdat we bezoekers ook bewust willen maken van circulaire mogelijkheden. Het is een bewustwordingscampagne." Festivalgangers met hoge nood hoeven zich over één ding geen zorgen te maken: "De toiletten zijn in elk geval lekker schoon. Daar zorgen we voor!"

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."