Na hartinfarct blijft helft van de patiënten doorroken

Men zou denken dat een hartinfarct de beste motivatie biedt om blijvend en nadrukkelijk je leefstijl aan te passen. Maar in de praktijk blijkt dat enorm tegen te vallen. Van de rokers onder de hartpatiënten lukt het ondanks hulpprogramma’s maar de helft om te stoppen met roken en maar liefst driekwart van de hartpatiënten met overgewicht blijft te dik.

Tijd om de hartrevalidatie anders aan te pakken. Marjolein Snaterse van de Hogeschool van Amsterdam deed hier onderzoek naar. Ze volgde voor haar onderzoek meer dan 800 patiënten met een hartinfarct. De helft van deze groep onderging het standaard hartrevalidatie-programma, de andere groep gebruikte daarnaast ten minste één extra leefstijlprogramma. Ze mochten kiezen uit een gewichtsverliesprogramma, een beweegprogramma en stoppen-met-roken-begeleiding. Een verpleegkundige begeleidde de patiënten bij hun keuze. 

Na een jaar ondergingen alle patiënten een conditietest, werd hun vetpercentage gemeten en het bloed op nicotinegehalte gecontroleerd. En wat bleek: maar 26 procent van de mensen met de standaardzorg had één van deze drie gezondheidsaspecten verbeterd, zonder dat de andere twee waren verslechterd. Mét extra begeleiding lukte dat 37 procent van de patiënten. "Dat lijkt niet heel spectaculair maar op het gebied van leefstijlinterventie is het een groot verschil", stelt onderzoeker Snaterse.

‘Ik dacht dat ik genoeg bewoog, maar dat viel tegen’

Het succes bleek het grootst bij patiënten die een gewichtsverliesprogramma volgden. De 69-jarige Chris Westra is er een van. Nadat hij voor de tweede keer met ernstige hartproblemen in het ziekenhuis was beland, móest er iets veranderen: "Ik was al jaren geleden gestopt met roken, maar mijn gewicht zat rond de 100 kilo. Dat was gewoon te veel. Er moest een paar kilo af wilde ik voorkomen op korte termijn weer met hartproblemen in het ziekenhuis te belanden. En ik moest meer bewegen. Ik dacht dat ik wel redelijk goed bezig was, maar toen we met de stappenteller aan de slag gingen bleek dat erg tegen te vallen."

Westra gebruikte een stappenteller en sloot zich aan bij een Weight Watchers groep. "Ik moest echt over een drempel heen, ik was toch bang dat het een beetje een dameskransje was daar. Maar het was én gezellig én heel effectief."

‘Maatschappij mag best wat strenger zijn’ 

Hij is blij dat hij aan het onderzoek mee mocht doen: "Het heeft me echt op weg geholpen. Je kunt veel meer dan je denkt. En ik geloof dat de maatschappij hier best wat strenger in mag  zijn, meer confronterend, zeker bij hartpatiënten." Westra is bijna 10 kilo afgevallen in ruim een jaar tijd, hij beweegt meer en voelt zich een stuk fitter. "Je kunt wel zielig blijven doen, maar je kunt dus ook heel veel zelf met een beetje extra steun."

Commerciële leefstijlprogramma’s belangrijke aanvulling op huidige zorg

Het proefschrift van Marjolein Snaterse toont aan dat de behandeling na een hartinfarct efficiënter kan met deze nieuwe aanpak. "Dat we hebben samengewerkt met leefstijlprogramma’s van commerciële aanbieders buiten het ziekenhuis, is compleet nieuw. Maar het blijkt bijzonder effectief." Snaterse pleit voor meer publiek-private samenwerkingen bij hartrevalidatie-trajecten:  "Voor echte gedragsverandering heb je minimaal drie maanden begeleiding nodig, en dat kunnen we binnen de gangbare zorg gewoon niet bieden."

Op 12 september promoveert Marjolein Snaterse op haar onderzoek.