Na bijna 4 jaar baalt meerderheid Britten van Brexit: 'Alle grote problemen niet opgelost'

Na meerdere uitstelmomenten stapte het Verenigd Koninkrijk op 1 februari 2020, nu bijna 4 jaar geleden, definitief uit de Europese Unie. Daarmee was de Brexit een feit. Maar de problemen van toen zijn nog verre van opgelost.

Ondanks dat de meeste kiezers bij het referendum in 2016 vóór een Brexit stemden, blijkt nu uit peilingen dat de meerderheid ervan baalt dat het land uit de Europese Unie is gestapt. En dat is niet heel opmerkelijk, zegt journalist bij De Correspondent Simon van Teutem.

Grote problemen

Van Teutem woont nu ruim 6 jaar in het Verenigd Koninkrijk, waar hij studeert aan de universiteit van Oxford en als PhD-kandidaat in politicologie zelf ook lesgeeft. Hij ondervond de invoering en voltrekking van de Brexit dus aan de lijve. En dus ook de verschuiving van het Britse sentiment.

"Waar de Britse bevolking nu achterkomt is dat alle grote problemen - van scholen die uit elkaar vallen, tot dakloosheid en slechte publieke infrastructuur - niet opgelost zijn door de Brexit. En ook dat het niet makkelijker wordt om het wel op te lossen", vertelt Van Teutem.

Leave of remain

In de zomer van 2016 mochten de Britten stemmen voor leave of remain, vertrekken of blijven. Het referendum was een van de verkiezingsbeloftes van premier David Cameron 1 jaar eerder. Met een nipte meerderheid van 51,9 procent werd duidelijk dat het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie zou vertrekken.

Het was de tweede keer dat het land stemde om uit de Unie te stappen. Het eerste referendum vond plaats in 1975 en de meerderheid stemde toen in om te blijven, in toen nog de Europese Economische Gemeenschap (EEG).

Bekijk ook

• 

  Wat betekent de nieuwe brexitdeal voor de positie van premier Sunak? 'Hij heeft een succesverhaal nodig'

  • 27-02-2023

Minder positief

Vooral de laatste 2 jaar verschuift de mening van de Brit over de Brexit, ziet Van Teutem. "Als je kijkt naar januari, of midden 2021, lagen de meningen of het goed of slecht voor het land was nog dicht bij elkaar. Beide rond de 45 procent. Nu denkt bijna 55 procent dat het een slechte stap was, en 33 procent is nog steeds positief. Dat is een groot verschil."

"'Als wij controle hebben over onze eigen grenzen, dan kunnen we eindelijk onze problemen oplossen', werd toen gedacht door het leave-kamp", vertelt de politicoloog. Dat zag je volgens hem ook tijdens de campagne. "Deze werd gevoerd met de leus 'Take back control'. Met daarbij grote foto's van niet-westerse-immigranten die onderweg waren naar het Verenigd Koninkrijk. Maar dat is nooit gestopt en de problemen die zouden worden opgelost met vrijgekomen geld, bestaan ook nog steeds."

Vier premiers

De gevolgen van het verlaten van de Europese Unie, klinken nog door in de Britse politiek. De Conservatieve Partij, waar David Cameron ten tijde van het referendum aan het roer stond, is nog steeds leverancier van de premier. Sinds Cameron is het land twee verkiezingen en vier premiers verder. Theresa May, Boris Johnson en Liz Truss vervulden de taak tot Rishi Sunak in oktober 2022 werd geïnstalleerd als premier.

Maar populair zijn hij en zijn partij niet. Ze komen nu in de peilingen uit op ongeveer 25 procent van de zetels. "De afgelopen 15 jaar is er nog nooit zo lang, zo laag gepeild. De laatste keer was toen May er niet uitkwam met de Brexit. Met Johnson schoot de partij weer snel omhoog, maar de kiezer gelooft er niet meer in."

Bekijk ook

• 

  SP wil dat Nederland uit euro stapt, maar is dat wel slim? 'We zijn erg afhankelijk van internationale handel'

  • 11-10-2023

'Een easy ride' voor Labour

Sunak probeert nog door middel van grote migratiedeals zijn populariteit te vergroten. Tevergeefs, volgens de schrijver. "Het effect lijkt op de kiezer te zijn uitgewerkt. Voor oppositiepartij Labour lijkt het een easy ride te worden om een absolute meerderheid te krijgen. Labour-voorman Keir Starmer is vooral bezig met geen grote fouten maken. En zo centristisch mogelijk te zijn. Met zijn gematigdheid probeert hij conservatieve stemmers naar Labour te trekken."

In het Britste mediaklimaat lijkt de politieke race naar de verkiezingen in 2024 al gelopen te zijn, zegt Van Teutem. "1 jaar in politiek is een hele lange tijd. Er wordt ook binnen de Conservatieve Partij en in een paar kranten gesproken over het vervangen van Sunak. Politicologen wijzen erop dat Sunak niet het probleem is, maar de partij. Die wordt verantwoordelijk gehouden voor wat er vanaf 2016 met het land is gebeurd."

Terug in de EU

Van Teutem denkt dat het land wel weer terug wil bij de Europese Unie, maar pas over vele jaren. "Dat referendum is nog maar 7 jaar geleden. Als je nu alweer een nieuw referendum gaat beloven, ga je allemaal oude wonden ophalen die net weer aan het helen zijn. Het ironische is dat de Britse bevolking zich weer verenigt in de afkeur tegen de conservatieve partij. Maar ze kunnen het nu langzaam weer over andere dingen hebben dan het zijn van een brexiter of remainer."

Zou het land het wel willen, dan is dat natuurlijk niet morgen al geregeld. "Als je nu weer een referendum organiseert over toetreding tot de EU, dan zien ze je in Brussel al aankomen", lacht de politicoloog. "En ten tweede, als men er over 10 jaar weer anders over denkt, wat doe je dan? De Britten focussen zich nu meer op nationaal beleid. En echte herintreding tot de Unie, die laat denk ik nog 20 jaar op zich wachten. Maar ik denk wel dat het gaat gebeuren op een dag."