Het duurt vaak zo'n 2 tot 5 jaar voordat munitie die Defensie bestelt ook daadwerkelijk geleverd wordt, zo schetste staatssecretaris Barbara Visser. De oorzaak: een lange aanbestedingsprocedure en een eindeloos lange levertijd.

"We gaan niet naar de Albert Heijn om inkopen te doen", zegt staatssecretaris van Defensie Barbara Visser in gesprek met Joost Vullings.

2 tot 5 jaar

De munitievoorraad van Nederland is tijdens de economische crisis niet op orde geweest. Toch is het niet gemakkelijk om die voorraad op korte termijn aan te vullen. "Op het moment dat ik zeg 'bestel nu' - dus ik heb het geld geregeld en de Kamer is akkoord - dan duurt het 2 tot 5 jaar voor ik het geleverd krijg", vertelt Visser.

De Europese regelgeving schrijft voor dat de inkoop van munitie via een openbare aanbestedingsprocedure moet verlopen. Het ministerie van Defensie zet een verzoek uit, waarna bedrijven daar op kunnen reageren. Zij kunnen dan een zogenoemde bid uitbrengen.

Het beste bid

"Het is vervolgens aan het ministerie van Defensie om die bids te beoordelen en de beste te kiezen", legt Dick Zandee, Defensiespecialist van Instituut Clingendeal uit.

"Het bedrijf met het beste bid krijgt dan de opdracht. Dat is een proces dat veel tijd vergt. Het uitzetten van zo'n verzoek, een periode die loopt om de bids in te dienen en dan de periode waarin beoordeeld moet worden en een keuze moet worden gemaakt. We zijn dan al maanden en maanden bezig."

Vraag naar kogels

Het is niet gezegd dat de periode van levering daarna in een stroomversnelling raakt. Defensie zal met haar verzoek achter in de wachtrij plaats moeten nemen. "Het hangt af van hoeveel vraag er op de markt is naar munitie."

"Je hebt hele simpele munitie, zoals kogels", zegt Zandee. "Maar ook heb je heel complexe munitie, zoals precisiewapens, die technologisch zeer hoogwaardig zijn samengesteld. Naar de een is minder vraag dan naar de ander. Het product waar minder vraag naar is, zal een langere levertijd hebben. Zeker als er ook andere contracten lopen. Dus dan kan het jaren duren."

Voorraad met flinke deuken

Het ministerie van Defensie gaat voor het bestellen van munitie een contract aan bij een leverancier. Uiteraard kunnen ook andere landen contracten hebben bij diezelfde leverancier. Defensie zal daarom op haar beurt moeten wachten.

Volgens Peter Wijninga, oud-commandant en defensie-deskundige bij The Hague Centre for Strategic Studies staat de teller van de munitievoorraad momenteel niet op nul, maar heeft de situatie er wel eens positiever bijgestaan. "De afgelopen jaren heeft de voorraad flinke deuken opgelopen door veelvuldig gebruik in het buitenland. Denk aan F16's. Het is hoog tijd dat de voorraad weer op niveau wordt gebracht. We hebben geen groot probleem, maar je moet vooruit denken en dat betekent tijdig bestellen."

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".