Als kinderen op jonge leeftijd verbranden door de zon wordt het risico dat ze huidkanker krijgen groter. Monique van Dalen uit Haarlem vindt dat basisscholen insmeren moeten opnemen in hun beleid.

Eind 2006 overleed het 28-jarige schoonzusje van Monique aan melanoom, een vorm van huidkanker. Sindsdien pleit de voormalig basisschoolleerkracht voor meer bewustwording van de gevaren van de zon. "Mijn schoonzusje genoot van het leven én van de zon. Als kind is ze veel verbrand geweest."

Geen zonnebrandcrème

Monique begrijpt niet dat mensen zich niet insmeren en laconiek met zonnebrand omgaan. "In 2006 was ik juf, bij mooi weer speelden de jonge kinderen soms wel anderhalf uur buiten. Maar zonnebrandcrème was niet op school aanwezig, of het was over de datum."

Ze schafte het dan zelf maar aan. "Niet elke leerkracht had het geld ervoor over."

'Het gaat van onderwijstijd af'

Monique vindt het vreemd dat er op de peuterspeelzaal en het kinderdagverblijf wel standaard zonnebrandcrème aanwezig is, daar worden kinderen wel ingesmeerd. "Vanaf de basisschool lijkt er een blinde vlek te zijn", merkt ze op. "Als je je kind om acht uur 's ochtends insmeert met factor 50, werkt dat hooguit 3 uur. Na de eerste pauze neemt de factor drastisch af."

Ze besprak dit met verschillende basisscholen: "Er werd mij verteld dat insmeren van de onderwijstijd afgaat. Terwijl een sjaal omdoen, handschoenen aantrekken en een muts opzetten in de winter minstens zoveel tijd kost." Al snapt ze het argument ook wel weer: "Ik ben zelf juf geweest, dus ik begrijp dat wanneer je een klas met dertig kinderen hebt, dit soort dingen met de Franse slag gaan."

Net als handen wassen

Het gaat de oud-leerkracht erom dat insmeren eenzelfde routine word als handen wassen. "Voor het buitenspelen eerst smeren, onder toezicht van een leerkracht. Al wordt het niet perfect gedaan, dan nog zijn ze grotendeels beschermd." De bewustwording van de kinderen over de gevaren van de zon en de verantwoordelijkheid van de scholen daarbij, vindt Monique het belangrijkst.

Daarover schreef ze een brief naar de Tweede Kamer. "Ik kreeg als reactie dat het fijn is dat ik mij hiervoor inzet, maar er stond niet dat ze er iets mee gaan doen, zorgwekkend. Het aantal huidkankergevallen stijgt elk jaar. Als het nu beleid wordt, zal het aantal gevallen bij volgende generaties afnemen", denkt ze.

Nieuwsbrief over smeren

Monique's brief naar de basisschool waar haar kinderen naartoe gaan, was succesvoller. De schoolleiding wilde meteen met haar in gesprek. "Ze stuurden 2 dagen later een nieuwsbrief uit waarin werd verteld dat ouders zonnebrandcrème aan hun kinderen moesten meegeven."

Ze hoopt dat ook de leerkrachten dit serieus nemen. "Je kan tegen je kind zeggen dat het zich moet insmeren op school, maar het gebeurt niet. Als vriendjes en vriendinnetjes al naar buiten zijn en de gang is leeg, gaat het kind zich niet op het gemak staan insmeren."

Bakken met olijfolie

Kinderen zijn inderdaad een risicogroep als het om zonverbranding gaat, bevestigt Annebel Schipper van KWF Kankerbestrijding. "De meeste mensen met huidkanker zijn 50 jaar of ouder. Vaak zijn zij in het verleden te vaak verbrand."

Op dit moment ziet KWF een enorme stijging, vertelt ze. "Dat komt doordat zonbescherming in de jaren 80 nog niet relevant was. Mensen gingen naar het strand, smeerden zich in met olijfolie en bleven de hele dag bakken. Daar zie je nu de gevolgen van."

Les op school

Om gedragsverandering bij kinderen te stimuleren, biedt KWF een lespakket aan om zo 'op een speelse manier bewustzijn te creëren'. Het pakket bevat bijvoorbeeld een weerposter, waarop de leerkracht het weerbericht en de zonkracht kan schrijven.

KWF staat achter het initiatief van Monique en steunt een eventueel insmeerbeleid. Alleen zet KWF zich volgens Annebel Schipper nog niet in op een beleid via regels en richtlijnen. "Uit gesprekken met leraren bleek dat regels niet de juiste manier zijn, omdat ze al heel veel protocollen hebben. Daarom delen we informatie op een speelse manier via lespakketten, zodat kinderen zich ook insmeren als ze naar de speeltuin gaan. Juist omdat ze het op school geleerd hebben."

Naar de dermatoloog

Monique blijft er bovenop zitten, ook in haar huidige baan als schoonheidsspecialiste, waar ze veel in aanraking komt met de huid. "Tot de de dag van vandaag, komen er mensen in de salon met een beginnende melanoom of die een andere vorm van huidkanker hebben." Ze is gespitst op 'gekke' plekken in het gezicht en op het lichaam en stuurt mensen al snel door naar de dermatoloog, "Ik heb liever dat ik ze te vaak doorstuur dan te weinig", zegt ze.

"Als ze insmeren op basisscholen verplichten, hang ik de vlag uit", zegt ze emotioneel. "Elk persoon die eraan overlijdt is er één teveel. Niemand hoeft dood te gaan aan melanoom. Mijn schoonzusje had pech en elke andere case wil ik voorkomen. Daarom maak ik mij daar heel hard voor. "

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".