De Amerikaanse farmaceut Biogen wil volgend jaar een medicijn tegen de ziekte van Alzheimer op de markt brengen. Ondanks dat er al miljarden is uitgegeven aan onderzoek, werd er nooit eerder een succesvol middel tegen de ziekte ontdekt.

Onderzoeker Niels Prins is opgetogen met de introductie van het nieuwe medicijn. De directeur van Directeur Alzheimer Research Center leidde in Nederland een deel van het onderzoek. In totaal experimenteerden 34 Nederlandse alzheimerpatiënten met het medicijn Aducanumab. "Wat het middel doet, is dat het het alzheimer-eiwit in de hersenen opruimt. Het onderzoek laat zien dat mensen langzamer achteruit gaan, qua denken en functioneren. Dat merk je in het dagelijkse leven", legt Prins uit.

Medicijn getest bij mevrouw Schouten

De Amerikaanse farmaceut testte het medicijn dus ook in Nederland. Ineke Schouten was een van de Nederlandse alzheimerpatiënten die betrokken was bij het onderzoek. Ineke twijfelde geen moment om mee te doen. "Voor jezelf heb je dan toch het idee dat je doet wat je kan. En misschien help je er anderen mee."

Haar man Han heeft zeker het idee dat het middel aansloeg bij zijn vrouw. Hij vertelt dat tijdens het gebruik van het medicijn (of een placebo, dat weet je tijdens een experiment niet) haar scores gelijk bleven.

'Hooguit stabiliseren'

Sinds het experiment is afgerond en Ineke het medicijn niet meer in kan nemen, ziet Han zijn vrouw langzaam achteruitgaan. "Ze vraagt iets en kan het twee tellen later weer opnieuw vragen", vertelt hij. Het echtpaar hoopt dat het medicijn zo snel mogelijk op de markt komt, zodat Ineke het weer kan gebruiken.

"De ziekte kan hooguit stabiliseren. Verbetering zal er niet meer zijn", zegt Han. "Dat weet ik ook", beaamt Ineke. Toch blijft het stel positief. "We redden het nog samen, moeilijke tijden komen er nog wel aan, maar we nemen het zoals het komt."

'Ik hoef niet voor pensioen te sparen'

Edith Block is hoopvol over de verhalen over het nieuwe middel. Block is drager van het alzheimer-gen, waardoor ze zeker weet dat ze in de toekomst - net als familieleden - de ziekte van Alzheimer zal krijgen. De tijd begint te dringen voor Block: "Als je het gen hebt, begint de ziekte op dezelfde leeftijd als je familieleden. Ik krijg het rond mijn vijftigste en ik ben nu 48."

Het verandert de manier waarop je naar het leven kijkt, vertelt Block. Soms in heel praktische zin. "Ik weet dat ik bijvoorbeeld niet voor een pensioen hoef te sparen". zegt ze. Block probeert zoveel mogelijk van het moment te genieten, maar vindt dat niet altijd makkelijk. "Ik weet dat over een paar jaar de eerste tekenen zich gaan voordoen, dat is heel lastig."

Combi van medicijnen

Neuroloog en alzheimer-onderzoeker Niels Prins benadrukt dat het wel belangrijk is te realiseren dat de introductie van dit medicijn nog veel tijd kost. "Als het dan inderdaad op de markt komt, dan kan er voor mensen in een vroeg stadium van de ziekte een behandeling beschikbaar zijn."

Maar het is niet de oplossing, legt Prins uit. "Uiteindelijk zal het gaan om een combinatie van medicijnen. Dit zou dan een eerste stap kunnen zijn."

Steeds meer gemeenten bouwen ze: speciale containerwoningen voor huurders die overal overlast veroorzaken. Maar buurtbewoners komen hier volop tegen in protest. "We weten niet wat deze mensen op hun kerfstok hebben."

Het is een wat afgelegen plek, aan de rand van Hilversum Zuid. Gelegen aan de rand van een industrieterrein staan de zes containerwoningen van Keerpunt Zuid: speciale woningen voor daklozen met een drank- of drugsverslaving. Het gaat om mensen die op straat kwamen te staan, omdat ze in hun huurwoning voortdurend overlast veroorzaakten in de buurt.

'Het is een fijne plek'

Dit geldt ook voor Hennie. Jarenlang ging ze van kliniek naar kliniek en belandde ze uiteindelijk weer op straat. 9 jaar geleden kwam ze hier wonen.

Hennie: "Het is een fijne plek. Er komen ook geen mensen meer langs. Die heb ik er allemaal uitgeflikkerd. Als je niemand binnen laat, is het een hele fijne plek."

Bewoners mogen drinken en gebruiken

Een poging om van de drank en drugs af te komen, doet Hennie niet meer, vertelt ze terwijl ze een slokje bier neemt. "Ik lig een beetje op de bank. Ik drink en gebruik ook af en toe. Maar soms ook een paar dagen niet. Ik doe wat ik wil."

En dat is precies de kern van wat dit project volgens initiatiefnemer Harrie Koeleman - manager van Kwintes - tot een succes maakt. "De bewoners mogen hier gewoon de hele dag drinken en gebruiken. Hiervoor gingen ze steeds de afkickkliniek in en uit. En hier mag je gewoon zijn wie je bent. Verslaving is een ernstige ziekte en we accepteren dat ze drinken en gebruiken. En dan zie je dat er een soort rust ontstaat bij deze bewoners."

Regel: geen overlast veroorzaken

De bewoners moeten zich wel aan een paar basisregels houden. Ze moeten accepteren dat ze onder bewindvoering worden geplaatst, en ze moeten een paar uur begeleiding per week accepteren.

En tot slot het belangrijkste: ze mogen geen overlast in de buurt veroorzaken. En daar is Koeleman heel streng op: "Deze afspraken zijn heel duidelijk, en die worden er ook echt in geramd. Je krijgt deze kans, maar dan moet je je wel aan de voorwaarden houden. En dat blijkt goed te werken. De bewoners zien dit ook echt als een laatste kans, want ze zijn overal uitgegooid. Dus ze weten waar ze het voor doen."

Onrust en protest

Uit een inventarisatie van EenVandaag blijkt dat steeds meer gemeenten heil zien in deze onorthodoxe aanpak. In tientallen gemeenten zijn ze bezig met plannen om dit soort speciale container-woningen voor overlastgevers uit de grond te stampen.

Maar alleen de aankondiging van deze speciale woningen, leidt in bijna iedere gemeente al tot onrust en protest onder buurtbewoners.

'Hoe gevaarlijk zijn deze mensen?'

Zo ook in Amersfoort. Het gemeentebestuur heeft besloten dat in de wijk Vathorst ook containers moeten komen voor overlastgevende huurders. Iets waar de buurt volgens Jacco de Feijter, voorzitter van de bewonersvereniging Belang van Vathorst, bepaald niet blij mee is.

De Feijter: "Het zijn mensen die veel drinken en gebruiken. Die soms verzamelwoede hebben. Het is niet zo dat wij als buurt vinden dat deze mensen geen woning moeten krijgen, maar er wonen hier veel gezinnen met jonge kinderen. En om wat voor mensen gaat het eigenlijk? Zitten er ook bewoners tussen die gevaarlijk kunnen zijn? We krijgen amper informatie van de gemeente hierover. En daardoor ontstaat onrust."

Geen duidelijke communicatie

Wat de Feijter ook stoort is dat gemeente vanaf het begin in zijn ogen niet eerlijk hierover heeft gecommuniceerd. "We kregen in eerste instantie een brief van de gemeente. Daarin stond dat het om mensen gaat die rust nodig hebben en ruimte. Dan denk je in eerste instantie: dat klinkt goed en dat is een nobel streven."

Hij gaat verder: "Maar dan blijkt het om huurders te gaan die in hun eigen buurt vanwege overlast niet meer te handhaven waren. Dan wordt het wel een totaal ander plaatje."

'Laat je niet afschrikken'

Koeleman - die veel gemeenten adviseert op dit terrein - erkent dat het heel belangrijk is dat gemeenten open en eerlijk communiceren met burgers. En dat het ook 'moed en lef'-bestuurders vergt.

Koeleman: "Je moet er als gemeentebestuur echt voor gaan staan. En alles goed uitleggen. En je krijgt in het begin alles en iedereen over je heen. Maar daar moet je je niet door laten afschrikken, want dan kom je nergens."

Minder overlast

In Hilversum merkte hij dat er ook veel onrust was toen de plannen werden aangekondigd, maar dat dit protest snel verdween.

Koeleman: "Zes van de negen mensen die hier nu wonen op dit terrein, waren goed voor 150 meldingen van overlast bij de politie per jaar. Nu zijn er amper meldingen. Nu is er weinig overlast en dat scheelt een hoop ellende hier in Hilversum. En dat beeld zie ik ook in andere gemeenten."

'Heb eindelijk rust gevonden'

Hij begrijpt de bezorgde buurtbewoners ook, vertelt hij. "Ik snap heel goed dat het spannend is, mensen in je buurt hebben die verslaafd zijn. Die wil je niet in je achtertuin. Maar mijn ervaring is ook dat het weinig problemen in de buurt geeft. Sterker, dat het rustiger wordt in de buurt."

Hennie woont inmiddels al 9 jaar in haar containerwoning en denkt er voorlopig nog niet aan om weg te gaan. Hennie: "Ik heb het fijn hier, samen met mijn hondje. Ik ga hier niet meer weg. Ik heb eindelijk rust gevonden."

Na een urenlang spoedoverleg tussen de coalitiepartijen en premier Dick Schoof gisterenavond, gingen de overleggen vandaag verder. En daarbij worden de ergernissen tussen de partijen steeds groter, ziet ook politiek commentator Joost Vullings.