Moeten we ons zorgen maken over de mazelen in Nederland? 'Uitbraak gaat er komen'

De mazelen is aan het oprukken. Steeds meer kinderen krijgen te maken met de ziekte. Maar moeten we ons daar zorgen over maken? En hoe ziek word je er eigenlijk van? Viroloog Rik de Swart: "Het is de meest besmettelijke ziekte die we kennen."

Ongeveer 10 jaar geleden dachten onderzoekers dat de kinderziekte bijna was uitgestorven, maar nu steekt het toch weer de kop op. Eind vorig jaar gaf de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zelf aan dat het aantal besmettingen van de mazelen sterk was toegenomen.

Afweersysteem als doelwit

Maar wat is de mazelen eigenlijk? Viroloog Rik de Swart vertelt: "Het is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus en wordt verspreid via de lucht." Je kan dus aangestoken worden door bijvoorbeeld het hoesten van een ander.

"Het belangrijkste doelwit van het virus is het afweersysteem. Dus het virus infecteert witte bloedcellen overal in je lichaam. En daardoor verzwakt het eigenlijk de afweer tegen andere infecties." Daardoor ben je vatbaarder voor andere ziektes en kwalen.

Duidelijke symptomen

De mazelen heeft duidelijke symptomen: rode vlekken en koorts. Je kan het maar één keer in je leven krijgen en over het algemeen herstel je na een paar dagen weer, vertelt de viroloog. "Dat wil zeggen, als je mazelen zonder complicaties hebt."

Met complicaties kan de ziekte namelijk een stuk gevaarlijker worden. "In 80 tot 90 procent van de gevallen is het een ziekte die vanzelf weer overgaat en waar mensen ook niks aan hoeven over te houden. Maar in een kleine groep kinderen kan het daadwerkelijk een hele ernstige infectie opleveren en kan het dus ook leiden tot ziekenhuisopname en in zeldzame gevallen tot sterfte."

Heel besmettelijk

Huisarts in Utrecht Rinske van de Goor zegt dat je erop kunt wachten dat er ook in Nederland een uitbraak komt. "Misschien niet dit jaar of volgend jaar, maar het gaat gebeuren." We nemen de mazelen mee naar ons land door middel van reizen. "En één besmet persoon, besmet gemiddeld vijftien andere personen", zegt Van de Goor.

"Het is de meest besmettelijke ziekte die we kennen bij mensen", vertelt ook De Swart. "En we kennen ook wel verhalen van een patiënt die 100 of 200 personen heeft geïnfecteerd."

Lage vaccinatiegraad

Het risico dat zo'n uitbraak in Nederland komt, groeit mede dankzij de lagere vaccinatiegraad. Afgelopen jaar kreeg minder dan 90 procent van de kinderen een eerste prik tegen het virus. Volgens het RIVM is dat percentage mogelijk iets hoger, omdat mensen zich sinds 2022 ook anoniem kunnen laten vaccineren. Toch ziet het instituut een duidelijke daling.

"Dat is zorgelijk", zegt de viroloog. "Op enig moment zal het hier zeker geïntroduceerd worden en als die vaccinatiegraad in Nederland dan lager is dan we eigenlijk zouden willen, is het risico dat er ook in Nederland uitbraken gaan komen zeker aanwezig."

Wantrouwen

Het dalen van de vaccinatiegraad speelt overal in het land. "Dat zien we niet alleen alleen in de 'bible belt', maar ook in grote steden is in veel wijken de vaccinatiegraad al onder de 80 procent gedaald."

Dat zou volgens De Swart te maken kunnen hebben met wantrouwen vanuit de bevolking. "Je ziet wel dat bij een aantal groepen in de bevolking het vertrouwen in de overheid en in de medische wetenschap aan het dalen is en mogelijk kiezen mensen er daardoor voor om niet meer te vaccineren."

Oproep aan ouders

Huisarts Van de Goor maakt zich zorgen over de ziekte en wil ouders die twijfelen over het vaccineren van hun kind, vragen dit te heroverwegen.

"Ik hoop dat ouders zich bedenken dat het mis kan gaan en de kans neemt toe", vertelt de huisarts. "1 op de 1000 kinderen die mazelen krijgt, overlijdt eraan en 1 op de 1000 kinderen met mazelen krijgt een hersenontsteking."