Moeder Osama bin Laden vindt zoon een goede man die werd gebrainwasht

Zeven jaar na zijn dood en zeventien jaar na de aanslagen van 11 september is voormalig Al Qaida-leider Osama bin Laden opnieuw in het nieuws. Zijn moeder, Alia Ghanem, spreekt in een interview met de Britse krant The Guardian voor het eerst sinds jaren over haar zoon. “Hij was een goede man totdat hij mensen ontmoette die hem hebben gebrainwasht.” 

Het interview werd afgenomen door journalist Martin Chulov, die naar het geboorteland van Osama bin Laden, namelijk Saoedi-Arabië, afreisde om met Ghanem te spreken. De moeder van Bin Laden vertelt hoe haar zoon ging studeren aan de King Abdulaziz Universiteit in Jeddah, waar hij volgens Ghanem mensen heeft ontmoet die hem hebben veranderd. Ze had zich nooit kunnen voorstellen dat hij jihadist zou worden, zegt ze. 

Haar andere zonen zeggen in het interview dat hun moeder geen objectieve getuige is. Ze ontkent nog steeds zijn schuld, zegt haar zoon Ahmad, Osama's half-broer. Ahmad zegt dat de familie zich schaamde na 11 september. 

‘Osama Bin Laden als de outcast’ 

Een deel van de familie heeft afstand gedaan van de idealen van Bin Laden en het is voor het eerst sinds de aanslagen op de Twin Towers in 2001 dat de moeder van de Al-Qaida leider zich in het openbaar uitspreekt. Het roept de vraag op waarom ze na zo’n lange tijd besluit de media op te zoeken. Midden-Oosten kenner Carolien Roelants bespreekt hoe het te maken heeft met de kroonprins van Saoedi-Arabië. “Het staat ook in het interview in The Guardian eigenlijk: de kroonprins, de man die alles controleert, heeft toestemming gegeven. Dan zit er vaak een bedoeling achter”, zegt Roelants. “In het interview staat dat de kroonprins hiermee duidelijk wil maken is dat Osama bin Laden een outcast is. Hij weerspiegelt niet de doorsnee Saoedi.” 

De kroonprins, Mohammad bin Salman al-Saoedi, wil namelijk het beeld van Saoedi-Arabië bijsturen. Hij wil het land “terugbrengen naar de gematigde Islam”. Toch zijn er ook kritische geluiden te horen op het nieuwe beleid, omdat er volgens Amnesty International nog steeds mensenrechtenactivisten worden opgepakt en vastgezet.  

Bin Laden familie nog wel rijk, maar weinig invloed

De Bin Laden familie is van origine uit Saoedi-Arabië, waar ze een groot bouwbedrijf hebben en ooit een van de meest invloedrijke families waren. De familie leeft nog in weelde, maar met de invloed is het op dit moment minder gesteld, stelt Roelants. “De familie is lang niet meer zo belangrijk als ze eerst waren. De laatste jaren zijn er conflicten geweest met het koningshuis. Het bedrijf is ook half failliet gegaan, omdat de staat de rekeningen niet meer betaalde”, legt Roelants uit. “Toen was er ook nog een kwestie van een bouwkraan die omviel, waarbij doden zijn gevallen.” 

“Toen is het van kwaad tot erger gegaan”, zegt ze. “De huidige kroonprins heeft in november een heleboel invloedrijke prinsen, zakenlieden en ministers opgesloten in een hotel. Die werden beschuldigd van corruptie. Onder die prominenten zaten ook diverse leden van de familie Bin Laden. Die zijn toen gedwongen om de controle van het bedrijf over te dragen aan de staat.” 

Ze vindt het moeilijk te zeggen of Osama bin Laden met de aftakeling van de invloed van de familie te maken heeft gehad. “Ze hebben wel last gehad van het zwarte schaap in de familie, van Osama. Maar ze hebben zich in 1994 al gedistantieerd van hem. Toen bleef de familie nog prominent en actief in het land”, zegt ze. “De problemen zijn pas van de laatste paar jaar.” 

Al-Qaida nog niet verdwenen

Anno 2018 is Al-Qaida niet verdwenen volgens Roelants. “Er is nog heel veel over van Al-Qaida. Kijk maar naar Syrië: Al Noosra daar is gewoon een aftakking van Al-Qaida”, zegt ze. “Het hoofd van de organisatie zit nog in Afghanistan, maar er zijn een heleboel bijkantoren in diverse landen die nog hele veel invloed hebben en actief zijn. In die aftakking zijn ze eigenlijk het sterkst.”