Minderen met alcohol? Dit is waarom ‘Dry January’ goed voor je is

De hele maand januari geen alcoholische versnaperingen. Wereldwijd beloven miljoenen mensen ieder jaar de drank te laten staan. Deelnemers van ‘Dry January’ zeggen dat ze meer energie hebben, beter en dieper slapen en gewicht verliezen. Maar is dat ook echt zo?

De laatste jaren neemt vooral in Engeland het fenomeen 'Dry January' in populariteit toe. Een maand niet drinken om de gezellige decembermaand te compenseren. Het van oorsprong Britse initiatief is gebaseerd op het idee van ‘sociale besmetting’: als iemand in een vriendengroep begint met het verminderen van alcoholgebruik, volgt de rest vanzelf. Ook in Nederland is Dry January bezig aan een opmars.

De strijd aan met de fles

Uit cijfers van het Trimbos Instituut blijkt dat acht op de tien Nederlanders alcohol drinkt, nog tot op hoge leeftijd. Pas vanaf 75 jaar neemt het aantal drinkers af. Mariëtte Wijne was jarenlang een probleemdrinker. Ze ging de strijd aan met de fles en schreef er een boek over. Inmiddels is ze al ruim acht jaar nuchter. “Lange tijd heb ik mijn probleem niet onder ogen willen zien. Het valt wel mee, dacht ik”, aldus Wijne. “Maar in werkelijkheid was het gebruik van alcohol in mijn hele dagelijkse leven verweven. Ik dronk een fles per dag om gevoelens van mislukking en wanhoop te onderdrukken.”

Ontkenning, schaamte en angst voor afwijzing van de omgeving kunnen drinkers ervan weerhouden om hulp te zoeken. Volgens Wijne komt dat grotendeels door de Nederlandse cultuur. “Alcohol roept positieve associaties op. Het wordt gelinkt aan waarden als vrijheid, verbroedering, geestverruiming. Als iemand zegt: ‘Er zit een vijf in de klok’, lachen mensen. Wordt er een champagnefles ontkurkt? Ook dan is er plezier. Niemand zegt dat als er een pak melk op tafel wordt gezet.”

Wijne vocht in totaal tien jaar tegen de drank. Hoewel ze zichzelf een probleemdrinker vond, deelde haar omgeving die mening niet. “De meeste gehoorde reactie toen ik ging stoppen was: ‘Huh, jij? Maar zoveel drink jij toch niet?” Alcoholgebruik wordt vaak onderschat”, zegt Wijne. “Ik was een keurige binnendrinker: gordijnen dicht, in mijn eentje op de bank. Niemand die er last van had. Kennelijk moet een drankprobleem heel groot zijn om te legitimeren dat je niet (meer) drinkt.”

Het sukkeltje van de groep

Toch is er, mede dankzij initiatieven als Dry January, een cultuuromslag gaande, meent ze. “Een maand lang niet drinken plaatst je niet buiten de sociale omgeving. Je bent niet meer het sukkeltje als je alcoholvrij biertje neemt.”

Alcoholgebruik heeft niet alleen een grote impact op het individu, maar ook op de maatschappij als geheel. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RiVM) stelt dat alcoholgebruik de Nederlandse samenleving elk jaar ongeveer 2,5 miljard euro kost. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om kosten als gevolg van vroegtijdige sterfte, verlies aan kwaliteit van leven als gevolg van ziektes die met alcohol samenhangen en kosten van verkeersongevallen.

Een maand geen alcohol, zoals het geval is bij Dry January, levert een gematigde drinker duidelijke gezondheidsvoordelen op. Dat blijkt uit onderzoek van het Radboudumc en De Kennis van Nu. Veertien proefpersonen hielden voor het onderzoek een ‘droge maand’. Na deze maand voelden deze mensen zich fitter, bleek hun cholesterolwaarde verlaagd, hadden ze minder buikvet en een gezondere lever. 

Naast het effect op het lichaam keken de onderzoekers ook naar de psychische effecten van (stoppen met) drinken. Er werd gekeken naar de alertheid op een reactietest. De deelnemers die alcohol drinken, waren op deze test impulsiever: ze reageerden sneller, maar maakten ook meer fouten. Na de droge maand nam hun reactiesnelheid iets af en werden zij nauwkeuriger. Of dit echt door het stoppen met drinken komt, is niet zeker te zeggen.

‘Glaasje alcohol per dag gezond’

Sommige mensen denken dat een beetje alcohol (en dan vooral rode wijn) goed is voor de gezondheid. Volgens het Trimbos Instituut wegen de eventuele positieve effecten echter niet op tegen de risico’s. “Aan het drinken van alcohol is altijd een zeker risico verbonden. Zo kan ook regelmatig gebruik van kleine hoeveelheden leiden tot gewenning en teveel drinken”, aldus het Trimbos Instituut. “Daarnaast is de stof alcohol (ethanol) een kankerverwekkende stof (carcinogeen). Men loopt ook bij weinig alcohol een verhoogd risico op diverse soorten kanker, een hoge bloeddruk, een hersenbloeding, leveraandoeningen, orgaanbeschadigingen en verslaving.”

Op basis van de beschikbare wetenschappelijke literatuur geeft de Gezondheidsraad als advies: "Drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag."  Jongeren onder de achttien jaar kunnen volgens de Gezondheidsraad beter geen alcohol drinken. Alcoholgebruik brengt voor jongeren te veel acute gezondheidsrisico's met zich mee.

Mariëtte Wijne: “Soms vragen mensen: ‘Denk je dat je ooit nog een wijntje gaat drinken?’ Alsof ik dan weer normaal en genezen ben.” Dan besluit ze resoluut: “Zonder die fles wijn haal ik zoveel meer uit het leven.”

Ben ik verslaafd?

Vraag jij je af of je teveel alcohol gebruikt? Op de site van Jellinek kun je testen of je drankgebruik problematisch is en kun je online hulp krijgen.