Minder last van long covid of COPD: zoutklinieken steeds populairder, maar wetenschappelijk bewijs ontbreekt

Zouttherapie was lange tijd een onbekend fenomeen in Nederland, maar de belangstelling groeit. COPD- en long covid-patiënten ervaren verbetering na een sessie in de zoutkamer: ze krijgen meer lucht. Toch is er wetenschappelijk gezien nog geen bewijs.

"Nadat ik een paar maanden een paar keer in de week zouttherapie heb gevolgd, merkte ik dat er veel meer lucht was. Ik kreeg meer ruimte in mijn longen en ik kon beter ademhalen. Doordat je meer zuurstof krijgt, is dat ook beter voor je lichaam als je aan het bewegen bent." Voor de 23-jarige Gwendoline van Asch zijn de positieve effecten van zouttherapie duidelijk.

Long covid

In april 2020 kreeg Gwendoline het coronavirus, maar opknappen deed ze maar niet. Ze voelde zich slecht, vermoeid, had weinig spierkracht en bleef vooral veel last houden van enorme benauwdheid. Ze liep daar maanden mee rond, klopte wel bij artsen aan, maar er werd volgens haar in die tijd niet veel mee gedaan. Jonge mensen zouden niet zoveel last krijgen van het coronavirus.

"Je gaat dan zelf zoeken wat kan helpen, omdat je maar niet vooruitgaat met je gezondheid. Je bent machteloos. Je pakt dan alles aan wat aangeboden wordt. Op een gegeven moment zag ik in oktober een artikel in AD over de zouttherapie met iemand die ook COVID had gehad. Ik ben toen op intake gegaan en ben het gaan proberen. Voor mij had het een heel positief effect."

Bron: EenVandaag

'Zonder niet zover gekomen'

In het begin was het heel vermoeiend voor haar. "Er komt heel veel los, van het reinigen ga je heel veel hoesten en niezen. Er kwam heel veel viezigheid uit, tijdens en vlak na behandeling. Na een paar maanden zakte dat gelukkig weer weg."

Inmiddels is Gwendoline klaar bij de zoutkamer en is er beter om te gaan met haar long COVID-klachten. "Ik ben er nog zeker niet, ik moet nog steeds sporten bij de fysiotherapeut, maar het gaat al wel een heel stuk beter. Maar ik moet nog wel uitkijken met wat ik doe en niet de hele week vol plannen. Zonder de zoutkamer was ik niet zo ver gekomen."

Door de zoutkamer van het zuurstof

Ook de 63-jarige Erica Bouwens heeft veel baat bij de zouttherapie. Ze leeft al ongeveer 10 jaar met COPD: ze heeft nog maar 18 procent longinhoud en zit aan het zuurstof. De longarts kan niets meer voor haar doen: pufjes werken niet meer en ze is te oud voor een longtransplantatie. "Vanaf juni doe ik de zouttherapie. Ik ga zonder zuurstof de zoutkamer in en ga met zuurstof eruit. Ik heb zoveel meer lucht als ik daar geweest ben."

Het positieve effect houdt bij haar wel enkele dagen aan, dat merkt ze ook in huis. "Ik heb een hulp, maar kleine dingen zoals de kattenbak schoonmaken of een wasje ophangen doe ik dan weer zelf. Ik kan alles wat langer volhouden als ik op donderdag naar de zoutkamer ga."

Zoutmijnen

Gwendoline en Erica bezoeken allebei de zoutkliniek van Louise Noordenne in Hardinxveld-Giessendam. De moderne zouttherapie heeft zijn oorsprong in de zoutmijnen en grotten van Europa en Rusland, vertelt Noordenne. "In 1843 ontdekte de Poolse arts Dr. Felix Boczkowski dat mannen die in de zoutmijnen in Wieliczka werkten minder last hadden van ademhalingsproblemen dan de algemene bevolking."

"Hij schreef dit toe aan het zout aerosol dat door de mijnwerkers in de ondergrondse omgeving werd ingeademd." Het gebruik van zoutmijnen voor therapeutische doeleinden ontwikkelde zich in veel landen, vooral in het Oostblok, waarna in 1980 de moderne zouttherapie werd geboren in Oekraïne. Een zogenaamde halogenerator (halo betekent zout in het Grieks) bootst het natuurlijke microklimaat uit de zoutmijnen na.

Geen genezing, maar verlichting

Inmiddels zijn er in Nederland sinds 2013 zo'n 27 zoutklinieken ontstaan. De zoutkamers met een halogenerator zijn volgens Noordenne vele malen effectiever dan de oude zoutmijnen. "Vroeger moest je soms wel 3 dagen in de zoutmijn zitten om hetzelfde effect te hebben als bij ons in de moderne zoutkamer. Het zout verwijdt de luchtwegen, maakt het slijm los en de ontsteking wordt verminderd, waardoor er meer ruimte in de luchtwegen is om te ademen."

Volgens Louise denken artsen dat de zoutklinieken claimen dat zouttherapie geneest, maar dat is volgens haar niet zo. "Maar we zeggen dat het kan verlichten. We horen van patiënten dat ze weer verder kunnen, ze zijn van de naweeën en hun restklachten van COVID af. Maar longklachten en astma kunnen we niet verhelpen."

Wetenschappelijk onderzoek nodig

Zouttherapie is in Nederland geen erkende behandeling. Ook de zorgverzekeraar vergoedt het niet, omdat het niet wetenschappelijk onderbouwd is. Longarts Hans in 't Veen van Franciscus Gasthuis & Vlietland constateert ook dat het effect niet bewezen is, maar hij sluit niet uit dat mensen zich er misschien beter door gaan voelen omdat slijm door zout voor een deel of geheel kan oplossen.

Dat kan volgens hem mogelijk een opgelucht gevoel geven. "Ik zeg niet dat het onzin is, maar wetenschappelijk bewijs is er eigenlijk niet. Bij astma zijn er een aantal schaarse onderzoeken die aangeven dat zouttherapie hele geringe verbetering zou kunnen geven. Maar het is te vroeg om daar wat over te zeggen."

'Baat het niet, dan schaadt het niet'

Volgens 't Veen lijkt het in een lab-situatie effect te kunnen hebben op luchtwegen, maar hij wil dit graag ook in de praktijk zien bij mensen. "Eigenlijk zou er meer wetenschappelijk onderzoek moeten komen. Dat is een uitnodiging voor de zoutklinieken, die moeten daaraan meedoen."

Volgens de longarts is de dosering die in zoutkamers wordt gebruikt wel veilig. "Gevaarlijk, nee, dat is het niet. Je kan ook naar sauna. Deze therapie is wat mij betreft een voorbeeld van baat het niet, dan schaadt het niet."