Na zijn dood liet miljonair Arend Broekhuis een erfenis van 26 miljoen en een groot landhuis achter. Bij de notaris kwamen zijn vrouw en stiefkinderen erachter dat niet zij, maar twee goede doelen recht hadden op het geld. 

Een jaar voor zijn dood heeft Arend zijn testament veranderd en het Leger des Heils en de Zonnebloem aangewezen als erfgenamen. Volgens de familie deed hij dat, omdat hij ziek was en daarom in de war. Zij willen een regeling met de goede doelen treffen zodat zij in elk geval het huis, waar de vrouw van Arend tot haar dood mag wonen, in de familie kunnen houden. Maar de goede doelen houden zich aan het testament en willen niet in gesprek met de familie, daarom spant de familie nu een rechtszaak aan.    

Deze zaak roept de vraag op, wat zijn eigenlijk de regels rond goede doelen en het verkrijgen van een erfenis? 

Vanavond in EenVandaag het verhaal van de familie van Arend Broekhuis. Ook spreken we Rene Bekkers, hoogleraar filantropie, notaris Aniel Autar en Gosse Bosma, directeur van de brancheorganisatie van goede doelen VFI over de regels rond het binnenhalen van een erfenis.

Reactie van het Leger des Heils: 

Het Leger des Heils is één van de ontvangende partijen in de nalatenschap van de heer Broekhuis. Wij zijn als zodanig niet betrokken geweest bij het opstellen en afhandelen van het testament en waren dan ook verrast door de inhoud en omvang van de nalatenschap.

We hebben begrip voor de emoties rondom deze specifieke zaak, maar kunnen als ontvangende partij niet anders dan de laatste wil van de overledene respecteren.

Daar waar juridische en/of medische indicaties worden aangevoerd met betrekking tot de rechtsgeldigheid van het testament, zijn wij niet in de positie een inhoudelijke discussie aan te gaan. Overigens is ons in de behandeling van de zaak tot nu toe op geen enkele wijze gebleken dat de heer Broekhuis ten tijde van het opstellen van het testament wilsonbekwaam zou zijn geweest.

Het Leger des Heils voert bij ontvangst van erfenissen altijd de wens van de erflater uit. Omdat er bij erfenissen sprake is van een verdrietige omstandigheid, gaan wij daar uiterst zorgvuldig mee om. Wij hanteren op dit gebied bijvoorbeeld de gedragslijn van het Instituut Fondsenwerving. Mocht er ooit sprake zijn van geld en/of goederen die onterecht aan ons worden uitgekeerd, dan zullen wij daar uiteraard onmiddellijk van afzien. In al onze activiteiten willen we verantwoord, meevoelend en transparant optreden. Ook dat past bij de waarden waar het Leger des Heils voor staat.

Reactie van de Zonnebloem: 

Dat onder andere wij in het testament van deze trouwe donateur waren opgenomen, en ook nog met zo’n enorm bedrag, was voor ons destijds een grote verrassing. De donateur droeg de vereniging een warm hart toe en kende ons onder andere via MPS de Zonnebloem.

De nabestaanden van de overleden donateur uiten onder andere hun teleurstelling over de omvang van het erfenisdeel dat voor hen is bestemd en het feit dat ook het huis is nagelaten aan derden. De weduwe heeft echter wel het vruchtgebruik van dit huis, waardoor ze er tot haar dood kan blijven wonen. De Zonnebloem heeft alle begrip voor de enorme teleurstelling bij de familie, maar kan niet anders dan de laatste wil van de heer Broekhuis respecteren.

Eerder zijn de nabestaanden naar de rechter gestapt omdat zij van mening zijn dat de overledene niet wilsbekwaam was bij het opmaken van het testament. Dit halen zij in het artikel meerdere keren aan. De rechter heeft bepaald dat de psychiater die deze donateur wilsbekwaam heeft bevonden, inzage moet geven in het dossier.

Bij de Zonnebloem zijn geen feiten bekend over een eventuele wilsonbekwaamheid. Deskundigen zullen dit onderzoeken en wij kijken uit naar hun bevindingen. Als uit onderzoeken blijkt dat de erfenis onterecht aan de Zonnebloem is toebedeeld, betalen wij uiteraard het bedrag terug.

Het kabinet wil bezuinigen op brandweerzorg. En dat is onverantwoordelijk, waarschuwt de vakvereniging voor brandweervrijwilligers. Door klimaatverandering is de kans op oncontroleerbare branden groot. Oud-brandweerman Peter Stals maakte zo'n brand mee.

Na de kinderen treedt er nu een nieuwe groep slachtoffers van misbruik in de Katholieke Kerk naar voren: volwassen zusters en paters die in kloosters zijn misbruikt. Zuster Anne is een van hen: "De pater zei dat dit tussen ons moest blijven."

Ze had er 'lang aan getwijfeld', maar uiteindelijk koos ze er vol overgave voor om haar leven te wijden aan het geloof. Vol verwachting trad de Vlaamse Anne - toen halverwege de 20 - toe tot een slotklooster, vlakbij de Nederlandse grens. Anne: "Het was een lange zoektocht, maar uiteindelijk vond ik dat ik mezelf de kans moest gunnen om gelukkig te worden. Daarom heb ik het uiteindelijk gedaan."

Dictatoriaal bewind

Als jonge zuster liep ze al snel op tegen de hiërarchische structuren binnen het klooster. Dat merkte ze aan hoe de moeder overste, die aan het hoofd van het vrouwenklooster stond, zich opstelde. "Ik stond echt onderaan de ladder. De overste was zeer streng en voerde een dictatoriaal bewind. Haar wil was wet."

Wanneer het misbruik begon, weet Anne nog precies. Ze maakte een zware periode in haar persoonlijke leven door. Haar neefje moest een ingrijpende operatie ondergaan, waardoor hij nooit meer zou kunnen lopen. Dit zorgde voor veel verdriet bij Anne.

'Ik zat verstijfd op zijn schoot'

Het was in deze zware tijd dat een Vlaamse pater, die wist wat Anne doormaakte, haar bij hem riep voor een 'begeleidingsgesprek'. Eenmaal binnen, ging het gesprek al snel een totaal andere kant op, vertelt Anne. "Hij stond plots op, nam me op zijn schoot en begon mijn armen en benen te strelen. Ik zat verstijfd op zijn schoot. Wist niet wat me overkwam, wist me hier totaal geen raad mee."

Totaal verbouwereerd en in shock, 'bevroor' Anne volledig. Maar dat weerhield de pater er niet van door te gaan met zijn seksuele handelingen. Anne: "Hij schakelde over naar het strelen van mijn heupen en borsten, en begon plots hevig te hijgen en te schokken met zijn lichaam. Daarna stond hij op, kuste me op de mond en zei me dat dit tussen ons moest blijven."

Gechanteerd door de pater

6 jaar lang ging het misbruik door. Al die tijd durfde ze er met niemand over te praten. Uit angst en schaamte. "Er wordt mij altijd de vraag gesteld: 'Waarom blijf je naar zo'n man toe gaan?' Maar ik was heel erg bang voor hem. Bovendien kon ik hem moeilijk ontwijken, omdat hij mij chanteerde. Er was altijd de angst dat het misbruik naar buiten zou komen. Want dan wist ik één ding zeker: ik zou als schuldige worden aangewezen."

Daarnaast speelde ook de afhankelijkheidsrelatie, die Anne met de pater had, een rol. "Hij was de enige die mij spirituele voeding gaf. Dus er was dat vreselijke misbruik, maar er waren ook gesprekken tussen ons, waaraan ik me kon optrekken. Het is de hand die slaat, maar ook voedt. Net zoals bij een hond, die gaat ook altijd terug naar zijn baasje."

Pesten en intimideren

Naast het misbruik van de pater, had Anne ook heel veel last van het schrikbewind dat de overste voerde in het klooster. Toen de overste het idee kreeg dat Anne een bedreiging vormde voor haar positie, volgde een periode van pure haat en pesterijen aan haar adres.

"Het pesten en intimideren nam toen afschuwelijke vormen aan. Ze zette anderen tegen mij op. Ik raakte volstrekt geïsoleerd. Er werd op een gegeven moment zelfs gezegd dat het jammer was, dat er geen concentratiekampen meer bestonden. Dan hadden zij mij kunnen vergassen. Zo ver ging het."

Naar de hoogste geestelijke

Pas jaren later, toen ze was uitgetreden en een leven had opgebouwd buiten het klooster, durfde Anne het misbruik en het schrikbewind in het klooster aan te kaarten. Ze deed dat uiteindelijk zelfs bij de hoogste geestelijke in België: kardinaal Daneels. Zijn reactie was een enorme teleurstelling.

"Hij liet mij weten dat hij 'het gebeuren betreurde en voor mij zou bidden'." Een typerend antwoord en volgens Anne exemplarisch voor hoe de Katholieke Kerk met slachtoffers van misbruik omgaat. "Deze reactie heb ik zo vaak gekregen, dat ze voor mij gingen bidden. Ik zeg weleens: 'Als ik voor ieder gebed een euro had gekregen, dan was ik nu heel erg rijk geweest'."

13 jaar lang procederen

In 2003 startte Anne een gerechtelijke procedure tegen de Katholieke Kerk, nadat ze jarenlang geen erkenning voor haar leed had gekregen binnen de kerkorganisatie.

Die juridische strijd zou uiteindelijk maar liefst 13 jaar duren. Uiteindelijk leidde dit tot toekenning van een bedrag aan schadevergoeding. Iets waar het Anne overigens nooit om te doen was. "Ik heb een groot bedrag aan schadevergoeding gekregen. Maar als je dit aftrekt van alle juridische kosten die ik heb moeten maken, en het bedrag dat ik aan therapie kwijt ben, blijft er weinig over."

Veel meer slachtoffers

De reden dat Anne, na al die jaren van zwijgen, nu naar buiten treedt is helder: ze wil een stem zijn. Voor al die slachtoffers die tot op de dag vandaag niet naar buiten durven met hun verhaal. En dat zijn er een hoop, weet Anne. Ze heeft sterke aanwijzingen dat zij niet het enige slachtoffer was van haar misbruiker.

"Als je op bezoek ging bij de pater, was er een soort wachtkamertje. Ik heb daar ook vrouwen naar buiten zien komen, van wie het haar en de kleding helemaal in de war was. En als ik dan bij de pater naar binnen ging, kwam hij met een schone zakdoek aan. Dat was voor mij een teken. Want als hij klaarkwam deed hij dat altijd in een zakdoek."

Nieuw leven buiten klooster

Lang is Anne op zoek geweest naar erkenning voor alles wat haar is aangedaan in het klooster. Maar uiteindelijk heeft ze zich erbij neergelegd. "Officieel heb ik nooit erkenning gekregen voor het misbruik dat mij is aangedaan. Maar door hier maar naar te blijven zoeken, hield deze man - mijn misbruiker - een soort van macht over mij. Dat wilde ik op een gegeven moment niet meer."

"Dus heb ik mijzelf erkenning gegeven. Door te zeggen dat ik niet schuldig was. Ik ben uit de slachtofferrol gestapt. En heb ik uiteindelijk een heel rijk leven kunnen opbouwen. Buiten het klooster."