De bouw kampt met een schreeuwend tekort aan geschoold personeel. Vooral metselaars zijn zó schaars dat bouwprojecten vertraging oplopen of niet doorgaan. Al jaren wordt voorspeld dat zwaar, eentonig werk zoals metselen ooit overgenomen gaat worden door robots. Maar metselrobots zijn op Nederlandse bouwplaatsen nog niet te vinden. Waar blijft de metselrobot?

In een krantenartikel uit 1969 wordt al gesproken over de metselrobot:

Bron: Leeuwarder Courant, 1969

Maar op de Nederlandse bouwplaatsen is anno 2018 nog geen metselrobot te bekennen. Volgens Gonard Mensink, bouwondernemer uit Raalte kan het nu niet lang meer duren. “Als een probleem maar groot genoeg is komt er een oplossing. Ik denk dat we voor een kantelpunt staan als het gaat om het gebruik van robots in de bouw. Het kan toch niet waar zijn dat we wel een melkrobot en een zelfrijdende auto hebben maar nog steeds geen metselrobot?”

Luister & lees ook:

Een miljoen huizen in tien jaar tijd

En het probleem ís groot: er moeten tot de komende tien jaar zo’n half miljoen tot een miljoen huizen worden gebouwd. De vraag is door wie? De bouw vergrijst snel. “De meeste metselaars die je nu in de bouw ziet zijn boven de vijftig. En hoop op een nieuwe generatie is er niet. Want de jeugd heeft geen zin om te gaan metselen.“

Voor de komende tien jaar worden er 55 duizend vacatures voorzien in de bouw waaronder metselaars. Er zijn er momenteel nog geen 300 in opleiding.

Metselrobots in het buitenland

In het buitenland wordt al wel gebruik gemaakt van metselrobots. De Amerikaanse robot SAM zou per uur 1.000 bakstenen kunnen metselen. Ter vergelijking, mensen kunnen maximaal 1000 bakstenen per dag metselen. Maar deze robot is ‘semiautomatisch’: het voegen gebeurt nog met de hand.

Ook Australië heeft een eigen variant van de metselrobot. Deze werkt met een hydraulische arm vanaf een vrachtwagen. De robot heet 'Hadrian' en zal eind dit jaar voor het eerst zelfstandig een huis bouwen.

Maar ook deze robot zullen we nog niet snel op een Nederlandse bouwplaats zien. Volgens Bart Terwoerd van Terwoerds Afbouw BV is het gevelbeeld in Nederland te gevarieerd en te ingewikkeld voor een robot. En zijn we voor ouderwets metselwerk nog steeds op het vakmanschap van de metselaar aangewezen.

Een huis als bouwpakket

Achter de schermen worden robots wél al ingezet. Om toch snel en goedkoop woningen te bouwen kiezen Nederlandse bouwbedrijven eerder voor prefab bouw. Kant en klare prefab wanden met daarop geplakte minerale steenstrips. Deze worden in de fabriek geplakt door een robotarm.

Prefab wand met metselwerk door robotarm.

De wanden zijn goedkoper, hebben betere isolatiewaarden en kunnen vijf tot tien keer zo snel geplaatst worden als gemetselde wanden. “Je kan weliswaar niet spreken van een gemetselde muur, maar ik denk niet dat de consument het verschil ziet.”  Terwoerds is er van overtuigd dat dit de toekomst is. "De nieuwe generatie wil niet meer in weer en wind op een steiger staan."

Triest toekomstbeeld

Voor Wessel Beerendonk ontwerper en medeoprichter van Architectenbureau RAP is dat een triest toekomstbeeld. “Wat we hier zien is een uitholling van het prachtige baksteenproduct waar de Nederlandse architectuur juist goed in is.” Bij studio RAP wordt daarom gewerkt aan Robots die wel echt metselen. 

“Robots zijn door hun precisie en oneindige mogelijkheden bij uitstek geschikt om de baksteen cultuur juist te vernieuwen. Een robot kan een digitaal ontwerp rechtstreeks en exact uitvoeren. Er gaat juist een wereld van nieuwe mogelijkheden open,” denkt Beerendonk. 

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.