De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Dmytro Kuleba, pleit opnieuw voor meer wapens. Volgens hem kunnen vijf Patriot-batterijen hét verschil maken in de oorlog tegen Rusland. Maar het leveren daarvan ligt in de praktijk wat ingewikkelder.

Dinsdag hielden Oekraïne en haar bondgenoten een conferentie in Den Haag. Dat ging over mogelijkheden om Rusland juridisch verantwoordelijk te houden voor de oorlog met Oekraïne. De oorlog woedt ondertussen voort, en het lijkt erop dat Oekraïne krap zit op het gebied van luchtverdediging.

Patriot-batterijen

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Dmytro Kuleba, doet een oproep voor meer Patriots. "Met vijf Patriot-batterijen kunnen we de belangrijkste industriële steden verdedigen tegen Russische raketten", zegt hij.

Patriot-batterijen, ook wel Patriot-systemen, zijn luchtverdedigingssystemen. Die vuren raketten af op binnendringende vliegtuigen of andere snel vliegende projectielen. "Het heeft een groot bereik en het kan veel doelen tegelijk bestrijden", vertelt Peter Wijninga, defensie-expert van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.

De Nederlandse voorraad

Een krachtig wapen, waarvan Nederland er eerder al twee aan Oekraïne heeft geleverd. Zelf heeft Nederland er verder weinig, ook twee.

"We willen natuurlijk zelf met onze eigen systemen kunnen blijven werken, en deze kunnen gebruiken als dat nodig is", zegt Wijninga. De twee Patriot-systemen worden in Nederland nu gebruikt voor trainingsdoeleinden.

In combinatie met andere systemen

Kuleba pleit voor meer wapens om de belangrijke industriële steden van Oekraïne te verdedigen, zoals Kiev, Charkov en Odessa. De Patriot kan een aanzienlijke bijdrage leveren aan de bescherming daarvan, maar dan wel in combinatie met de andere systemen die Oekraïne tot zijn beschikking heeft, legt Mart de Kruif, voormalig luitenant-generaal in de Koninklijke Landmacht, uit.

Hij spreekt van een gelaagde luchtverdediging: "Je hebt bijvoorbeeld ook drones die vrij laag vliegen, daar is de Patriot wat minder geschikt voor." De Patriot is vooral inzetbaar voor de middel en hoge 'lagen' van de lucht. "Je hebt dus meer systemen nodig."

Meer bescherming

Wijninga beaamt deze strategie van gelaagde systemen. Hij vertelt: "Als je kijkt naar de totale mix van luchtafweersystemen waarover Oekraïne nu beschikt, en je voegt daar die Patriot-systemen aan toe, dan heb je een behoorlijke capaciteit om de Russische luchtaanvallen af te weren."

Door de inzet van meerdere raketsystemen ontstaat er een overlap in de luchtverdediging waardoor er veel meer bescherming ontstaat. De Patriot-systemen zijn daarvoor dus wel degelijk nodig.

In de praktijk

Als deze raketten zo goed kunnen helpen, waarom is het dan toch lastig deze aan Oekraïne te leveren? "Een raket kost ontzettend veel geld", vertelt De Kruif. Daarbij is de munitie schaars, en is de juiste mensen opleiden om met de Patriot-systemen om te gaan niet eenvoudig.

De Kruif: "De realiteit is: die systemen staan er niet morgen. Daarmee zijn we weken, zelfs maanden bezig. Alles wat erbij komt kijken, het onderhoud, de technologie, de raketten en de mensen opleiden: dat kost gewoon tijd. Dat doe je niet zomaar. Het is geen computerspel."

Politieke kwestie

Verder blijft het een politiek vraagstuk. Er zijn in het Westen in principe genoeg Patriot-systemen beschikbaar, maar veel landen zijn huiverig deze te leveren.

"Spanje heeft Patriot-systemen, Griekenland heeft Patriot-systemen. Maar de vraag is: hebben ze munitie? En de politieke wil deze aan Oekraïne te geven? Dat weten we gewoon niet", legt De Kruif uit. "Maar de Patriot is wel belangrijk. Het is voor de Oekraïeners een overlevingskwestie".

De herstelactie voor fouten bij het UWV schiet tekort, vinden NSC en GroenLinks-PvdA. Beide partijen presenteren vandaag een uitgebreider plan om de problemen met arbeidsongeschiktheidsuitkeringen aan te pakken.

"De eerste stap is nu gezet, maar dat is voor mij echt onvoldoende", zegt NSC-Tweede Kamerlid Ilse Saris. "Mensen moeten krijgen waar ze recht op hebben. Dat betekent dat gemaakte fouten moeten worden hersteld."

Alle fouten herstellen

En dan niet alleen de administratieve fouten, benadrukt Saris. "Ook de sociaal-medische beoordelingen. Niet alleen over de periode 2020 tot 2024, maar ook fouten van daarvoor." Daarnaast moet volgens haar de schade die mensen hebben geleden, worden gecompenseerd.

De partij is dan ook van plan om deze uitbreiding bij de voorjaarsnota-onderhandelingen te bespreken met de andere coalitiepartijen. "Wij willen hier echt voor strijden." Om hoeveel mensen het gaat en hoeveel extra geld het kost om het plan te realiseren, is onduidelijk, zegt het NSC-Kamerlid.

Snelle compensatie: 5.000 euro

"Wij willen dat mensen nu zo snel mogelijk zekerheid krijgen", zegt Kamerlid voor GroenLinks-PvdA Mariëtte Patijn. "Dat betekent dat er voor mensen die te weinig hebben gekregen een goede compensatieregeling moet komen."

Die compensatieregeling zou volgens haar uit een keuze moeten bestaan: het UWV rekent het hele dossier door, óf iemand kiest voor een snellere optie van 5.000 euro uitbetaling. "En mensen die juist te veel hebben gekregen, moeten de zekerheid hebben dat ze geen terugvordering krijgen."

'Mensen hebben er recht op'

En dat is niet het enige. Ook als iemands uitkering in de toekomst naar beneden wordt bijgesteld, moet volgens GroenLinks-PvdA rekening worden gehouden met de persoonlijke situatie. Daarnaast moeten mensen van voor 2020 aanspraak kunnen maken op de 5.000 euro als er fouten zijn gemaakt.

"Maar we moeten niet beloven dat we voor hen alles in detail gaan uitrekenen. Want dat lukt misschien helemaal niet", zegt Patijn. Wel moeten geconstateerde fouten in de periode van voor 2020 worden rechtgezet. "Dat gaat lang duren, maar mensen hebben er recht op."

Tienduizenden dossiers wachten nog

Met hun plannen pleiten NSC en GroenLinks-PvdA voor een bredere herstelactie die sneller én zorgvuldig wordt afgehandeld. Maar de minister en het UWV lieten eerder weten dat elke uitbreiding ten koste zou gaan van de reguliere werkzaamheden.

Voor de huidige herstelactie worden namelijk al zo'n 43.000 dossiers opnieuw bekeken door een speciaal opgericht team.

Heel veel extra dossiers

Vorige week bleek bovendien uit de bijlagen van een Kamerbrief dat er nog 8.000 dossiers bij zouden kunnen komen van arbeidsongeschikten van wie de uitkering is beëindigd of toegekend tussen 2020 en 2024.

Daarnaast zijn er nog 28.000 dossiers met vastgestelde fouten, bijvoorbeeld bij de indexering, die nog gecorrigeerd moeten worden, blijkt uit hetzelfde document.

'Werkdruk geen excuus'

Maar volgens NSC-Kamerlid Saris is de werkdruk bij het UWV geen excuus om mensen niet te helpen. "De overheid dient zich aan de wet te houden, mensen dienen zich aan de wet te houden en fouten moeten gewoon worden hersteld."

Ook GroenLinks-PvdA-Kamerlid Patijn denkt dat haar plan uitvoerbaar is. "Wij denken dat het minder complex is, want je hoeft niet helemaal uit te gaan rekenen wat mensen krijgen. Dit komt in de plaats van wat het UWV nu aan het doen is. En mensen kunnen daardoor sneller geholpen worden en dus uit die onzekerheid komen."

Minister onder druk van eigen partij

De plannen van beide partijen kosten geld, mogelijk heel veel geld. De verantwoordelijk minister Van Hijum is zelf NSC'er en krijgt van zijn eigen partij een stevige opdracht mee. Hij moet op zoek naar het geld om de plannen uit te voeren, maar waar dat vandaan moet komen is onduidelijk.

Wat Saris betreft hoort het bij de gemaakte afspraken dat dit geregeld wordt. "Er moet heel veel gebeuren, maar in het regeerakkoord hebben we afgesproken dat wij het wel willen. En daar houd ik mijn regeringspartijen aan. Ook mijn minister."