Overschatting van de eigen zwemvaardigheid en onderschatting van de natuur. Volgens de Reddingsbrigade Nederland zijn dat de ingrediënten van verdrinking in zee en open water. "De toegenomen drukte op het water zorgt voor gevaarlijke situaties."

"Golfsurf, suppen en de waterscooter. Er wordt goed gebruik gemaakt van onze wateren. De mensen hebben de smaak te pakken", vertelt Ernst Brokmeier van Reddingsbrigade Nederland. Tijdens de coronacrisis hebben veel mensen het watersporten ontdekt. "En daardoor is het heel veel drukker geworden."

Onderschatting van de natuur

Maar het gaat niet altijd goed, met elkaar op en in dat water. En daar maakt Brokmeier zich zorgen om. "Veel mensen overschatten hun eigen zwemvaardigheid en ze onderschatten de natuur. We merken dat mensen niet weten dat er stroming onder water zit en dat er draaikolken in voorkomen."

"In de Noordzee verdrinken elk jaar mensen in muien. Dat zijn twee zandbanken die parallel aan het strand liggen, waar het terugtrekkende zeewater met veel kracht doorheen stroomt. Maar deze muien zijn vrijwel onzichtbaar aan de oppervlakte."

Alleen zwemmen waar toezicht is

Brokmeier betreurt de overmoed van mensen. "Ze zien anderen zwemmen en denken; dat kan ik ook wel. En we merken helaas ook dat mensen zich niets van de adviezen aantrekken. Dat vind ik onbegrijpelijk. Je moet het water serieus nemen."

70% van de verdrinkingen vindt plaats in open water, sloot, rivier, kanaal, recreatieplas of zee. In 2020 verdronken 137 mensen in Nederlands water, 31 meer dan in 2019. Daarom adviseert Brokmeier om niet verder dan je knieën in het water te gaan als je niet kan zwemmen. "En ga nooit alleen. En als je wel alleen bent, ga dan zwemmen op een plek waar toezicht is."

'Dat is ontzettend kwalijk'

Ook mobiel verkeersleider Roland De Vries van Rijkswaterstaat merkt dat gevaarlijke situaties toenemen. "We hebben er dagelijks mee te maken", zegt hij. "Dat komt doordat er meer recreanten zijn in de rivierbedding en door de toename van het aantal recreatievaartuigen."

"Mensen hebben een leuk bootje gekocht, maar zich niet verdiept hebben in de wet- en regelgeving. Ze blijven niet aan de rechterkant en gaan in de dode hoek van een beroepsvaarder varen. Dat is ontzettend kwalijk."

Asociaal vaargedrag

"De schipper ziet jou dan niet, met alle gevolgen van dien. Het schip kan dan tegen jou aanvaren. Daarbij zien we ook asociaal vaargedrag. Er wordt veel te hard en onverantwoord gevaren."

"Hierdoor ontstaan golven die gevolgen hebben voor de andere mensen op het water. Je moet weten wat de rompsnelheid is van je boot en hoe je een hekgolf zo klein mogelijk houdt. Water is geen asfalt en een boot is geen auto."

Niet naar de overkant

Ook de stroming in rivieren kan zeer gevaarlijk zijn. Zelfs pootjebadend kan het daar mis gaan, zoals enkele jaren geleden met een meisje dat verdronk in de rivier de Lek. En even naar de overkant zwemmen?

"Doe het niet", zegt de Vries. "Ik zie dit regelmatig 'maar net goed' gaan en helaas ook fataal aflopen. In de rivieren kunnen draaikolken ontstaan. En een klein stukje rivier kan verschillende temperaturen hebben, waardoor een zwemmer kramp kan krijgen. En dan kan het heel snel misgaan."

Bereid je voor

Daarom drukt De Vries elke recreant op het hart: bereid je reis goed voor. "Zijn er stremmingen, kijk naar de weersverwachtingen, en houd goed in de gaten wat de beroepsvaart doet."

"We willen dat je een hele fijne dag op het water hebt en plezier kan hebben. Maar we willen vooral dat je weer veilig thuis komt."

Wil je weten waar je veilig kunt zwemmen? Dan raden de experts deze website aan.

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."

Asielminister Faber wil geen handtekening zetten onder koninklijke onderscheidingen voor vijf oud-COA-medewerkers, werd gisteren bekend. Kan dat zomaar? Historicus Kemal Rijken zet de feiten over onderscheidingen voor ons op een rij.

Rijken noemt het 'zeer uitzonderlijk' dat de minister de voordracht voor een koninklijke onderscheiding niet wil ondertekenen. "We hebben dit in de parlementaire geschiedenis in de laatste 80 jaar niet gezien." Hij beantwoordt vier vragen over wat er komt kijken bij het krijgen van een koninklijke onderscheiding en deze situatie.

1. Hoe gaat het toekennen van onderscheidingen in zijn werk?

Voordat de minister een handtekening moet zetten, is daar al een heel proces aan voorafgegaan, weet Rijken. "Een voorbeeld: iemand heeft 40 jaar lang vrijwillig voor de tennisvereniging gewerkt en de mensen op de tennisvereniging vinden dat deze persoon een lintje verdient. Dan gaan die mensen in eerste instantie brieven schrijven over die persoon", vertelt de historicus.

"Die aanbevelingsbrieven worden gestuurd naar de desbetreffende gemeente waar die persoon woont, en die worden allemaal gecontroleerd." Vervolgens maakt de burgemeester de beslissing of iemand in aanmerking komt. "Dan tekent de Commissaris van de Koning en daarna de Kanselarij der Nederlandse Orden." Die beheert de registers van onderscheiden personen en regelt de lintjes.

"En daarna pas gaat het naar het ministerie en de bewindspersoon. Die tekent dan ook. In de meeste gevallen. Vervolgens zet de koning nog zijn handtekening." Nadat de koning de onderscheiding heeft getekend, kan het lintje door de burgemeester worden uitgereikt.

2. Waarom is hier een minister voor nodig?

"In principe is de minister altijd verantwoordelijk en dat heeft te maken met de ministeriële verantwoordelijkheid", vertelt Rijken.

Hij legt uit: "De koning is niet verantwoordelijk voor zijn inhoudelijke daden. Dat zijn de ministers volgens de Grondwet. In dit geval, als de koning tekent, dan betekent dat dat er een minister of een staatssecretaris ook al moet hebben getekend."

"Dus als de koning uiteindelijk een handtekening moet zetten op de koninklijke onderscheiding dan moet dat gedekt zijn, zoals dat heet, door een minister of een staatssecretaris. En daarom is die handtekening nodig."

3. Waarom is het zo uitzonderlijk dat minister Faber weigert?

"De minister mag het doen, maar het is wel uitzonderlijk", vertelt Rijken. "Wat de minister in principe heeft gedaan, is een pure politieke daad. Gewoon om een frame neer te zetten: 'Ik ben tegen deze medewerkers en ik ben tegen asielzoekers en het is mijn beleid niet.'" Ze zet het weigeren dus in om te communiceren waar ze tegen is, volgens de historicus.

En dat is nog niet eerder op deze manier gebeurd, weet Rijken. "Er zijn geen gevallen bekend waarbij de minister zo nadrukkelijk naar buiten trad en zei: 'Ik teken niet omdat het niet mijn politiek is.' En dat komt ook omdat de lintjes zijn staatsonderscheidingen neutraal zijn."

"Die worden gegeven aan mensen die zich meestal decennia lang, vaak vrijwillig, hebben ingezet voor andere mensen. Het is in Nederland dus zo dat de regering en politici niet bepalen wie wel of geen lintje krijgt. Het komt vanuit de samenleving. En dat gegeven wordt dan beloond namens de Staat", legt Rijken uit. "Een koninklijke onderscheiding is dus neutraal en is daardoor ook geen politieke beslissing."

4. Wat betekent het volgens jou dat Faber weigert?

Hierdoor kan een precedent ontstaan, vertelt Rijken. "Het risico dat je nu krijgt, is dat er in de toekomst kabinetten zullen zijn en ministers zullen zijn die zeggen: 'Dit is in het verleden zo gegaan met mevrouw Faber, en deze persoon bevalt mij niet, dus ik ga daarvoor liggen en ik teken niet.' Dat kan nooit de bedoeling zijn van een neutrale staatsonderscheiding, die de koninklijke onderscheidingen toch zijn."

Betekent het dat deze mensen hun lintje niet krijgen? "Nee", zegt Rijken. "Het is namelijk zo dat een andere bewindspersonen ook kan tekenen. Dat zal gewoon ook gebeuren en deze vijf mensen krijgen gewoon een lintje."