Mede door krapte op de woningmarkt worstelen gemeentes met de opvang van statushouders, terwijl doorstroom hard nodig is. Als zij huisvesting krijgen, geeft dat namelijk ruimte in de propvolle opvangcentra.

Elke gemeente moet van het Rijk een aantal statushouders huisvesten, dat zijn asielzoekers met een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd. Zij hebben binnen 14 weken recht op een woning, maar het is lastig om die aan te wijzen in de krappe woningmarkt.

Iedereen huisvesten lukt niet

Ieder half jaar krijgen gemeenten te horen hoeveel statushouders zij moeten huisvesten. De hoeveelheid is afhankelijk van het aantal inwoners van de gemeente. Tot het einde van dit jaar moeten nog zo'n 11.000 statushouders worden gehuisvest.

Verschillende gemeenten laten weten aan EenVandaag dat het hen niet lukt de 11.000 statushouders voor het einde van 2021 een plek te geven. Het komt ook voor dat dit wel lukt, maar dat er nog achterstanden zijn van voorgaande jaren. Terwijl gemeenten nu al te weinig sociale huurwoningen hebben, moeten ze volgend jaar nog eens 27.000 statushouders opnemen.

Oplossing voor volle asielzoekerscentra

Almere bijvoorbeeld, zegt dat de taakstelling niet realistisch is. "Woningen zijn schaars en statushouders zijn nu eenmaal niet de enigen in Almere voor wie wij een woning moeten regelen", zegt wethouder Froukje de Jonge. Tegelijkertijd weet ze dat het huisvesten van statushouders voor gemeenten een oplossing kan zijn voor de overvolle asielzoekerscentra.

In Almere is bijna 50 procent van de mensen in het asielzoekerscentrum statushouder. Zij houden bedden bezet voor nieuwe asielzoekers. "Maar die doorstroming vindt niet plaats, terwijl het centrum volzit. Als het ons als gemeenten was gelukt om de huisvesting rond te krijgen, dan had het COA nu geen problemen gehad", zegt De Jonge.

Lastig segment

Wethouder De Jonge ziet hoe nijpend de situatie is in het azc in Almere. Maar een simpele oplossing voor de doorstroom heeft ze niet.

In 2016 zag De Jonge de asielzoekerscentra ook volstromen, maar toen kon de gemeente statushouders makkelijker van een plek voorzien. Dat is nu wel anders. "Deze mensen hebben behoefte aan een goedkope huurwoning. Dat is een segment waar nu heel veel mensen een beroep op doen."

Draagvlak

"Als iedereen dezelfde woningen wil; wie kies je dan? Er zitten ook mensen in een vechtscheiding bij, starters, studenten. Als je draagvlak wil houden moet je het verhoudingsgewijs doen." De Jonge snapt de taakstelling vanuit het Rijk, maar ziet ook net zulke grote problemen bij zorginstellingen. "Jongeren in de jeugdopvang kunnen ook niet doorstromen. Daar is geen taakstelling voor maar die zoeken net zo goed een huis."

Sinds anderhalf jaar werkt de wethouder nauw samen met woningcoöperaties. "Dat helpt, want je hebt veel verschillende partijen nodig om dit probleem op te lossen. Het werkt, maar het kost tijd."

Taskforce sociale woningbouw

Hoewel veel gemeenten aangeven dat ze er moeite mee hebben om voor januari 2021 het aantal aangewezen statushouders te huisvesten, lukt het een deel van de gemeenten wel. De gemeente Tilburg lukt het bijvoorbeeld al jaren om aan die taakstelling te voldoen. "Wij zijn al vroeg begonnen met een taskforce sociale woningbouw", zegt wethouder Esmah Lahlah.

Maar de wethouder begrijpt ook dat het lastiger is in een dorp met 20 sociale huurwoningen. Om gemeenten in de regio die moeite hebben met de opvang te ontlasten, maken ze in Tilburg een kazerne gereed om zo'n 200 statushouders op te vangen. Het is een tijdelijke oplossing om de opvangcentra wat meer lucht te geven.

Israël voert de militaire strijd tegen Hamas op en wil delen van de Gazastrook bezetten, zegt premier Benjamin Netanyahu. Maar experts vragen zich af wat het plan is: "Gaza veroveren is niet zo moeilijk, het gebied daarna behouden is veel ingewikkelder."

Premier Netanyahu kondigde vandaag een intensieve militaire operatie aan met als doel om Hamas te verslaan. Volgens hem zal Israël Gaza niet binnenvallen om zich vervolgens weer terug te trekken: "De bedoeling is het tegenovergestelde daarvan."

'Dagen tot paar weken'

Het Israëlische leger heeft inmiddels tienduizenden reservisten opgeroepen voor het aanstaande offensief in Gaza. Een bezetting van de Gazastrook zou dan ook snel een feit kunnen zijn, denkt oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruijf. "Ik denk ook dat het Israël gaat lukken."

Hij verwacht dat Israël de Gazastrook 'binnen een paar dagen of een paar weken' kan veroveren. "Dan heb je heel Gaza wel onder controle. Het probleem is dan alleen: er wonen wel 2,2 miljoen mensen, hoe krijg je die onder controle?", zegt De Kruif. "Land bezetten is iets anders dan land ook daadwerkelijk bezet houden."

Situatie van voor 2005

Een nieuw militair offensief zou goed het einde kunnen betekenen van een Palestijns Gaza, denkt Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent: "Je mag concluderen uit de woorden van politici in het Israëlische veiligheidskabinet dat er een herbezetting komt."

Daarmee zouden we teruggaan naar de situatie van voor 2005, toen Israël tientallen jaren ook de hele Gazastrook in handen had, vertelt hij. "En dus zullen er straks ook nieuwe nederzettingen gebouwd gaan worden voor Israëlische Joden in Gaza."

'Terecht op een kluitje'

Netanyahu liet in zijn aankondiging van het nieuwe militaire offensief weten dat de inwoners van Gaza zullen worden 'verplaatst'. Voor hun eigen bescherming, voegde de Israëlische premier daaraan toe. Malcontent verwacht dat de Palestijnen zullen worden verdreven naar het zuiden. "Die komen daar dan terecht op een kluitje."

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu zijn volgens de Midden-Oosten-expert extreem nationalistisch. "Die hebben deze plannen al veel langer", weet hij. "Eigenlijk kon je op je vingers natellen dat dit zou gaan gebeuren."

Al weken geen hulp

Het Israëlische leger heeft op dit moment al zo'n 70 procent van de Gazastrook onder controle. Volgens persbureau AP zou een totale verovering betekenen dat honderdduizenden Palestijnen hun verblijfplaats kwijtraken.

Daar komt bij dat de mensen in Gaza al weken zonder voedsel, schoon water, medicijnen en medische hulp zitten. Israël houdt de grenzen met Gaza sinds 2 maart dicht voor humanitaire hulp. Internationale hulporganisaties waarschuwden vorige week dat de laatste voorraden inmiddels zijn uitgedeeld.

'Moet proportioneel zijn'

De Kruif zet dan ook vraagtekens bij een nog verdere uitbreiding van het bezette gebied. "Ik heb beelden gezien van 7 oktober, die zijn vreselijk", zegt hij over de aanslag van Hamas op Israël. "Maar is dat nou een reden om 2,2 miljoen mensen op een heel klein stukje grond te gaan concentreren?"

De maatregelen die Israël neemt in reactie op de aanslag van 7 oktober 2023 moeten wel proportioneel zijn, zegt hij. "Dus die moeten in verhouding zijn met het gevaar dat er uitgaat van de extremisten van Hamas."

Ander soort oorlog

Een volledige bezetting van de Gazastrook leidt uiteindelijk tot een ander soort oorlog met Hamas, legt de oud-commandant uit. "Wij noemen dat een asymmetrische of een irreguliere oorlog." Dat betekent volgens hem dat er straks bijvoorbeeld meer aanslagen zullen worden gepleegd.

De bestrijding hiervan en het handhaven van de status quo is een kwestie van een lange adem die veel inspanning kost, benadrukt De Kruif. "En als er één ding is wat Israel niet heeft, dan zijn het de vele militairen die daarvoor nodig zijn."

Terughalen van gijzelaars

Los van de strijd met Hamas is bovendien de grote vraag of het andere doel van Netanyahu wel bereikt kan worden: het terughalen van de Israëlische gijzelaars in Gaza. "Bij een totale bezetting is de kans juist groter dat de gijzelaars dood gaan", zegt Malcontent. "Een intensivering van de strijd in Gaza heeft dus gevolgen."

Toch is de verwachting van beide deskundigen dat Israël doorzet. "Ze hebben ook het militaire vermogen", vertelt De Kruijf. "Hamas is relatief verzwakt. Maar vooral heeft Israël - waarschijnlijk - de steun van de president van de Verenigde Staten om dit te kunnen doen."

Internationale steun

Tegelijkertijd denkt de oud-commandant dat internationaal de steun voor Israël sterk zal afnemen bij een nieuw offensief in Gaza. "Israël zou zich dat meer moeten afvragen", zegt hij.

Wat is zo'n kortetermijnsucces om een bufferstrook te creëren je waard als je op lange termijn steun verliest in heel de wereld", legt De Kruif uit. "Terwijl je die steun hard nodig kan hebben. Want de echte vijand van Israël is Iran en die wordt gesteund door Rusland. Dus het conflict is nog lang niet ten einde."