Meer onveilige kermisattracties gesloten
Tien kermisattracties zijn vorig jaar gesloten wegens ernstige tekortkomingen. Dat is fors meer dan de twee voorgaande jaren, toen dat in totaal zes keer gebeurde. In totaal werden dertig maatregelen opgelegd voor administratieve of technische gebreken. Dat blijkt uit cijfers die de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) op verzoek van actualiteitenprogramma EenVandaag heeft verstrekt. De inspectiedienst registreerde vorig jaar 6 kermisongelukken, bijna evenveel als in alle drie voorgaande jaren bij elkaar (7).
De NVWA onderzocht attracties risicogericht: inspecties vonden vooral plaats bij toestellen waarvan de dienst vermoedde afwijkingen te vinden. In totaal werden bij de 94 inspecties 73 attracties gecontroleerd. Sommige attracties werden meerdere keren bezocht. Bijna één op de drie inspecties (32%) leidde tot een sanctie, variërend van een waarschuwing tot sluiting. In 2014 en 2015 was dat nog in iets minder dan een kwart (23%) van de inspecties het geval. In totaal trof de NVWA 136 administratieve en technische tekortkomingen aan. Bij twee attracties bleek er iets mis met de veiligheidsbeugels en bij nog twee toestellen met de elektrische installatie. In andere gevallen waren er twijfels over de manier waarop de attractie was opgebouwd, was er een risico dat ledematen bekneld zouden raken of waren verkeerde bouten gebruikt. Eén exploitant had zijn toestel na stopzetting toch door laten draaien. Tegen hem is proces verbaal opgemaakt.
Register
Kermisexploitanten moeten hun attracties bij gespecialiseerde bureaus periodiek laten keuren. Afhankelijk van het risico gebeurt dat jaarlijks, om het jaar of één keer in de drie jaar. Als de attractie veilig is krijgt het een certificaat waarmee het op de kermis mag staan. Toch constateerde de NVWA vorig jaar dat bij 19 attracties een geldig keuringscertificaat ontbrak. Sinds het begin van het jaar bestaat er een speciale databank, het zogeheten Register attractie- en speeltoestellen (RAS), waarin de keuringsresultaten zijn opgenomen. De Nederlandse Kermisbond (NKB) moedigt het gebruik van dat register aan. Gemeenten moeten het register actief gebruiken om attracties zonder certificering van hun kermis te weigeren, stelt directeur Jan Boots van de NKB in EenVandaag. EenVandaag bezocht met de NVWA de kermis van Deventer. Ook daar bleek een exploitant zijn papieren niet op orde te hebben. "De gemeente heeft dus hier steken laten vallen", aldus NVWA-inspecteur Erik Bloemendaal.
Piek
Het aantal ongelukken dat de NVWA op kermissen registreert, vertoonde het afgelopen jaar een opvallende piek. Waar in 2013 en 2014 drie ongevallen plaatsvonden en in 2015 slechts één, was het er in 2016 zes keer raak. Bij de ongelukken vielen veelal lichtgewonden, maar een paar keer leverde een incident ook ernstig letsel op. Zo liep een jongen zware verwondingen op aan zijn arm toen hij klem raakte in een attractie in het Limburgse Reuver. Gisteren gebeurde er ook een zwaar ongeluk op de kermis in Uithuizen. Daar brak een jongen allebei zijn armen nadat hij uit een rupsattractie viel, meldt RTV Noord. Eerder dit jaar waren er ook al twee incidenten bij een attractie op de Dam in Amsterdam. Eerst liet een beveiligingsbeugel van de 'Bungee Katapult' los, waardoor een vrouw gedeeltelijk van haar stoel gleed en haar benen in de lucht bungelden terwijl ze heen en weer werd gezwiept. Een week later schoot bij dezelfde attractie een magneet los die de metalen vloer van het toestel doorboorde.
Waarom veel mensen nog steeds niets doen aan asbest in hun dak, ondanks regelingen
Op minstens 400.000 oudere daken in ons land ligt nog steeds asbest. Voor huiseigenaren is het duur en ingewikkeld om dit gevaarlijke materiaal te verwijderen. Maar een overheidsfonds, speciaal voor mensen met een laag inkomen, wordt nauwelijks gebruikt.
Slechts twaalf keer maakten mensen aanspraak op het leningenfonds, waar tot en met 2028 ongeveer 9 miljoen euro inzit. De overheid wil de regeling nu verruimen voor alle particuliere dakeigenaren. Nu is het alleen bedoeld voor woningeigenaren met een laag inkomen of een beperkt vermogen.
Gevaar niet onderschat
Dat het fonds zo weinig wordt gebruikt, betekent niet dat mensen het gevaar ervan onderschatten, denkt hoogleraar publieke gezondheidszorg aan de Erasmus Universiteit Lex Burdorf.
"Er is best veel aandacht voor de risico's. Bijna iedereen weet dat blootstelling eraan gevaarlijk is. Maar als je enkele duizenden euro's moet betalen voor het dak op je fietsenschuurtje, dat is voor veel mensen geen aantrekkelijke optie. Mensen hebben geen zin om het geld eraan uit te geven, of ze hebben het geld überhaupt niet", legt hij uit.
Info
80 miljoen vierkante meter aan asbestdaken
Sinds 1993 is er in Nederland een verbod op het gebruik van asbest. In 2005 ging een verbod in voor de hele Europese Unie. Toch bestaat er volgens de overheid nog zo'n 80 miljoen vierkante meter aan asbestdaken. Asbest veroorzaakt zo'n 1.000 tot 1.300 doden per jaar.
Hoe het eigenlijk komt dat er nog steeds asbest in daken zit, terwijl het al tientallen jaren verboden is? Hoogleraar Burdorf: "Het is een product dat op ontelbare plekken terecht is gekomen omdat het grootschalig is gebruikt. Vroeger was het goedkoop, veelvoorkomend bouwmateriaal. Dus het is niet zo gek dat het er nog steeds is."
'Ik ga hier geen geld voor lenen'
En het leningenfonds? "Het kan helpen, maar niet voor de vele tienduizenden schuurtjes die achter huizen staan en in volkstuintjes, omdat mensen dan denken: ik ga hier geen geld voor lenen." Want het is en blijft een lening, die je op termijn terug moet betalen.
Burdorf is dan ook sceptisch. "Maar misschien dat veel aandacht zal helpen omdat mensen zich realiseren dat ze dat dak toch maar eens moeten vervangen. Gemeenten hebben op hun website staan wanneer je dat zelf mag laten doen. En misschien, als mensen zich realiseren dat ze het zelf mogen doen, voelt de stap dan misschien ook wel kleiner."
'Breekt moeilijk af'
Of gewoon laten zitten die asbest? Dan is het niet gevaarlijk, toch? Die waarheid is volgens Burdorf 'beperkt houdbaar'. "Ook asbestcement verweert over de tijd. Het brokkelt af, er komen gaten in. De meeste asbest is na 40, 50 jaar zodanig verweerd dat de vezels uit het asbestcement kunnen vrijkomen en dat er dan risico's ontstaan."
"En asbest dat eenmaal in het milieu is, breekt moeilijk af", zegt de hoogleraar. "Daarom moeten we het ook zelf actief saneren." Wat Burdorf betreft is het het beste om te beginnen met het saneren van boerenschuren en andere grote gebouwen die met asbestcement zijn gebouwd. "Daarmee kun je vaart maken. Dan kun je daarna al die kleinere schuurtjes aanpakken."
'Geld kan snel op zijn'
Ondanks dat bouwen met asbest niet meer mag, is het hebben van een asbestdak niet verboden. Een voorstel daarvoor is vorig jaar door de Eerste Kamer verworpen. Er is voor mensen dus ook geen echte stimulans om dat aan te pakken, bevestigt Burdorf.
De gemeente Almere besloot om zelf op te gaan draaien voor de sanering van asbest. "Op zichzelf denk ik dat het een goed idee is", vertelt de hoogleraar, "maar de gemeente moet zich wel realiseren dat het om veel gebouwen kan gaan en dat het geld heel snel op kan zijn."