radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Meer Nederlandse boeren kiezen voor zomertarwe, vanwege dreigend wereldwijd graantekort

Meer Nederlandse boeren kiezen voor zomertarwe, vanwege dreigend wereldwijd graantekort
Leo van Kampen
Bron: EenVandaag

De graanprijs stijgt door de oorlog in Oekraïne en de sancties tegen Rusland verder en verder. Veel experts verwachten graantekorten en hoge voedselprijzen. Nederlandse boeren gaan om die reden nu meer zomertarwe zaaien.

"Nederland importeert heel veel graan. We produceren iets meer dan een miljoen ton en we hebben ruim 5 miljoen ton nodig. Dus we importeren eigenlijk heel veel", vertelt Jurriaan Visser van akkerbouwcoöperatie CAZV. Hij verwacht niet dat Nederland deze zomer vol wuivende graanvelden staat, maar ziet wel degelijk iets veranderen.

5 tot 10 procent meer graan

"We zien dat de graanprijzen enorm opgelopen zijn. Ten opzichte van een aantal jaar geleden zijn de graanprijzen verdubbeld en sinds de oorlog in Oekraïne zijn de prijzen ten opzichte van toen weer met een derde toegenomen. We zien dat meer telers aan het overwegen zijn of de keuze hebben gemaakt om zomergraan in te zaaien."

"Wij schatten in dat het graanareaal in Nederland met 5 tot 10 procent stijgt. Dan heb je het over winter- en zomertarwe. Het afgelopen najaar is er ook al wat meer wintertarwe gezaaid. We zien dat de vraag naar zomertarwe in het algemeen heel erg toegenomen is. We zijn ook uitverkocht met het zaaizaad voor zomertarwe. En dat zien we in heel Noordwest-Europa."

Bekijk ook

Zomertarwe in plaats van uien

Een van die telers is Leo van Kampen uit Numansdorp. Hij heeft een akkerbouwbedrijf van in totaal 56 hectare, verdeeld over twee locaties, Zijn belangrijkste gewas is wintertarwe, dat altijd gezaaid wordt in de herfst en geoogst in augustus het jaar erop. Verder teelt hij aardappelen, tuinbonen en uien.

Maar vandaag zaait hij vier hectare niet met uien in, maar met zomertarwe. Die wordt net als wintertarwe geoogst in augustus en heeft weliswaar een minder grote opbrengst, maar met de huidige prijzen kan het prima uit. En afwisseling van gewassen is ook goed voor de akkerbodem.

Hopen op een goede prijs

Van Kampen doet de bak van de zaaimachine achter zijn tractor open en graait er met twee handen in. "Hier", zegt hij. "Dit is het zaad dat wij zaaien voor de zomertarwe. Het is schaars, dus je moet er snel bij zijn. Je moet zomertarwe vroeg zaaien om voldoende opbrengst te hebben. Anders verdien je alsnog niks."

"De markt ziet er goed. Uien is een vrij dure teelt en daar zijn bepaalde bestrijdingsmiddelen weggevallen. Dus ik dacht: ik ga meer zomertarwe zaaien en minder uien." Van Kampen hoopt op een goede prijs. "Als het tussen de 300 en 350 euro per ton blijft hangen, zou het mooi zijn. Mits het niet verregent. Er kan nog veel gebeuren, de wereld is grillig."

Jurriaan Visser en Leo van Kampen
Bron: EenVandaag
Jurriaan Visser en Leo van Kampen

Bekijk ook

Granen van Nederlandse bodem

Meelfabrikant Royal Koopmans in Leeuwarden is er blij mee dat Nederlandse akkerbouwers meer zomertarwe gaan verbouwen. Directeur Dirk Lodewijk: "We zitten nu op meer dan 50 procent Nederlands graan en willen door naar meer dan 70 procent. Dus dat er meer focus komt op het inzaaien van Nederlandse bakwaardige tarwe is voor ons goed."

Of het nu zomertarwe of wintertarwe is maakt voor Lodewijk niet zoveel uit. "Het gaat ons vooral om de kwaliteit. Wij hebben heel lang onderzoek gedaan naar de juiste bakkwaliteit zoals wij dat noemen. Meer inzaaien is denk ik alleen maar in ons aller belang, want dan kunnen we meer lokaal gaan inkopen dan hebben we in ieder geval een stabiele aanvoerbasis in Nederland."

Wereld wordt niet groter

Van Kampen kan zich de angst van Oekraïense boeren goed voorstellen. "Die mensen staan te popelen om te beginnen met zaaien. Kijk, ik weet niet hoe het daar is en of de kogels om je oren vliegen, maar het is een heel groot land. Om je gewasbescherming er te krijgen, je diesel, je zaaizaad en je personeel. En als straks de Zwarte Zee dicht is denk ik dat de Russen het graan zelf gaan houden."

Oekraïne en Rusland zijn goed voor ongeveer 29 procent van de wereldwijde graanexport. Jurriaan Visser is voor de korte termijn niet optimistisch: "De wereld wordt niet groter. Het areaal waar we ons eten op verbouwen in Nederland wordt alleen maar kleiner. Je kunt dat niet inhalen. Er ligt niet ergens land dat we nog kunnen inzetten."

Bekijk ook

Zelfvoorziening belangrijk

"We worden op een hele ruwe manier wakker geschud dat zelfvoorziening een belangrijk goed is in tijden van oorlog", zegt Lodewijk. "Zo is het ook ooit ontstaan: er moest een bepaalde mate van zelfvoorziening zijn in de Europese Unie. Dat was destijds de aanleiding om allerlei steun- en hulpverleningsprogramma's in het leven te roepen."

"Daar zijn we op een gegeven moment van afgestapt, omdat dat ook veel subsidie kost. Ik denk dat er nu weer een disruptie plaatsvindt waarbij dat weer opnieuw ter discussie moet worden gesteld. Hoe willen wij omgaan met de beschikbaarheid van hele belangrijke basis- en grondstoffen in Europa, maar ook in Nederland?"

Bekijk hier de reportage.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken
Kinderen tijdens een zwemles
Bron: ANP

Nu de overheid 2,3 miljard gaat bezuinigen op het gemeentefonds, wordt ook steeds meer duidelijk dat inwoners dit het meest gaan voelen in hun portemonnee. Bij een vijfde van de gemeentes gaat de onroerendezaakbelasting met meer dan tien procent omhoog

Gemeenten hopen zo een gat te dichten in de begroting om de bezuinigingen van aankomend en volgend jaar alvast op te vangen. Dit blijkt uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis.

Compenseren

"Sommige gemeenten geven aan die verhoging te willen compenseren met bijvoorbeeld een iets lagere riool- of afvalstoffenheffing", zegt woordvoerder van Vereniging Eigen Huis Hans André de la Porte. "Maar die ozb is niet na één jaar weg en gaat er op lange termijn dus echt wel inhakken, ondanks die compensatie."

De woonlasten zullen dus voor veel mensen oplopen. Daarbij bestaat er ook een misvatting over wat woningeigenaren financieel aan zouden kunnen zegt De la Porte. "Huiseigenaar zijn zegt helemaal niets over je bankrekening. Als je bijvoorbeeld een klein pensioen hebt, dan is een aanslag van meer dan duizend euro heel veel. Zeker als je bedenkt dat in sommige gemeenten er wel 200 euro bij komt dit jaar."

info

Wat is ozb?

De onroerendezaakbelasting (ozb) is een belasting die huiseigenaren en bedrijven aan de gemeente betalen. Hoe duurder je huis of pand, hoe hoger de ozb. Gemeenten gebruiken dit geld voor bijvoorbeeld wegen, straatverlichting en afval. Of de woonlasten in jouw gemeenten stijgen, kun je hier bekijken.

Bekijk ook

Geen bibliotheek

Een andere optie om de cijfers voor gemeenten niet in het rood te laten lopen, is het schrappen van publieke voorzieningen. Dat zijn bijvoorbeeld bibliotheken, de buurtbus, sportfaciliteiten, of ontmoetingsplekken voor jongeren.

Miriam de Boer heeft een aantal jaar geleden zo'n ontmoetingsplek in Wormerveer opgezet. Iedere dag kunnen jongeren daar in de middag terecht om te poolen, spelletjes te spelen, met elkaar muziek te luisteren of om met één van de vrijwilligers te praten over problemen thuis of op school.

Onduidelijke toekomst

Maar de toekomst van deze plek is nu onduidelijk.

"Dit jaar en al helemaal volgend jaar gaat financieel heel spannend worden. Ondanks dat mensen bij de gemeente Zaanstad hebben gezegd dat wat wij doen heel belangrijk is én niet heel duur."

Bekijk ook

Brandbrief VVD

Het maken van dit soort keuzes is moeilijk geeft ook wethouder in Zaanstad Stephanie Onclin aan. Zij verstuurde samen met 46 andere VVD-wethouders afgelopen weekend een brandbrief aan de landelijke VVD.

De wethouders uiten hierin hun zorgen over de dreigende bezuinigingen voor gemeenten in 2026, ook wel het 'ravijnjaar' genoemd. Ze stellen dat het door deze bezuinigingen niet langer lukt 'om te staan voor onze inwoners en ondernemers', waardoor het werken hen onmogelijk wordt gemaakt.

Keuzes maken

"Twee derde van onze taken worden bepaald door wettelijke regelingen. Eigenlijk krijgen we daar al te weinig geld voor. Maar dat betekent dat er maar een klein stukje overblijft waar wij echt zelf keuzes kunnen maken", zegt wethouder Onclin.

Ze gaat verder: "En dat is juist het stukje wat inwoners écht belangrijk vinden: de openbare ruimte, veiligheid, sport."

Bekijk ook

Hulp voor jongeren of toch het zwembad?

Maar ook het zwembad valt onder de publieke voorzieningen waarop bezuinigd kan worden. De gemeente Zaanstad heeft nu drie zwembaden. "Maar", zegt de wethouder, "als we teruggaan naar twee, dan kan de wachtlijst voor de zwemles van je kind alleen maar verder toenemen."

Of de ontmoetingsplek voor jongeren van Miriam de Boer open kan blijven is een voorbeeld van hoe moeilijk de keuzes zijn die gemeenten moeten maken.

Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen
Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne
De Amerikaanse president Donald Trump en Russische president Vladimir Poetin tijdens een ontmoeting in 2018
Bron: EPA

Nadat Europese leiders gisteren in Parijs samenkwamen voor spoedoverleg, zitten vandaag delegaties van zowel Rusland als de VS bij elkaar in Saoedi-Arabië. Ze praten daar verder over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne.

De laatste dagen heerst er een crisissfeer in Europa. Sinds het telefoontje tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Russische president Vladimir Poetin is duidelijk geworden dat Europa steeds verder buitenspel wordt gezet. Waarom ziet Poetin in Amerika een interessante onderhandelingspartner?

Geen NAVO-lid en bezet grondgebied opgeven

Dat heeft met een aantal punten te maken, begint correspondent Joost Bosman. Daarvoor moeten we eerst even terug naar de eisen waar de Russische president mee is gekomen. Zo wil Poetin niet dat Oekraïne lid wordt van de NAVO. En daarnaast willen ze geen grondgebied inleveren.

Amerika heeft al toegezegd dat Oekraïne is uitgesloten van het NAVO-lidmaatschap. En Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth kondigde eerder aan dat door Oekraïne bezet grondgebied moet worden teruggegeven aan Rusland.

'We doen er weer toe'

Maar dat is niet de enige reden waarom Rusland met de VS onderhandelt, legt Bosman uit. "Het is belangrijk voor het Kremlin om weer met Amerika te onderhandelen. Nu is de nieuwe president van het machtigste land ter wereld bereid om met hem persoonlijk te gaan praten over Oekraïne. En dat is ook voor Poetin heel belangrijk."

Hij zet daarmee Oekraïne en Zelensky buitenspel, gaat Bosman verder. "Daarnaast kan hij ook aan aan zijn eigen burgers tonen: 'kijk, we doen er weer toe. Zelfs de machtigste man ter wereld wil met ons praten.'" Voor Poetin is het dus ook op diplomatiek gebied van belang.

Bekijk ook

Economie

Het heeft ook te maken met de economische gevolgen die Rusland heeft ondervonden van de oorlog. Zo melden Russische media de mogelijke terugkeer van Visa en Mastercard in het land.

"Het geeft ook iets aan over de moeite die de Russen de afgelopen 3 jaar hebben gehad, dat ze zo verstoken zijn gebleven van die bedrijven. En niet meer geld konden sturen naar het buitenland", zegt Bosman.

Tegenslagen voor Rusland

Bosman ziet dat de getroffen economie een belangrijke reden is voor Rusland om Amerika actief te betrekken bij de vredesonderhandelingen. De materiële tekorten is iets waar het Kremlin zich zorgen om maakt. Zo is het defensiebudget bijna de helft van het hele budget.

"Het budget voor defensie is dit jaar opgeschroefd tot 40 procent. Dat is ontzettend veel. Dat betekent dus dat het ook heel veel geld kost. Rusland is bezig met nieuwe wapens maken, nieuwe artilleriegranaten, nieuwe tanks. Maar dat gaat gewoon te langzaam. Rusland kan de verliezen niet bijhouden. Het is gewoon niet te compenseren omdat de verliezen veel te hard gaan."

Bekijk ook

Inflatie en tekort arbeiders

Er zit dus ook haast achter voor Rusland om de oorlog met Oekraïne snel tot een einde te brengen. "Het is duidelijk dat Rusland toch redelijk op apegapen ligt en een adempauze nodig heeft."

Daarnaast ziet de correspondent dat Rusland kampt met meerdere economische problemen, zoals de inflatie en het tekort aan arbeiders. "Er zijn veel duizenden mannen naar het front gegaan. Honderduizenden zijn naar het buitenland gevlucht vanwege de mobilisatie 3 jaar geleden. Dat betekent dus dat er veel mensen te kort zijn die in de fabrieken kunnen werken, daardoor stijgen de lonen en gaat ook de inflatie weer omhoog."

Afwachten wat Trump zegt

Door aan de onderhandelingstafel te zitten kan er ook voorzichtig worden gekeken naar de terugkeer van westerse bedrijven, zoals nu al mogelijk met Visa en Mastercard. "Dat zal toch een verlichting zijn voor de economische malaise die er heerst in Rusland."

Toch houdt Bosman nog een slag om de arm. Het is eerst afwachten wat de Amerikaanse president Donald Trump gaat doen. "Wat hij nu zegt is het één, namelijk: Oekraïne kan maar beter geen lid worden van de NAVO. Maar of dat uiteindelijk ook zo gaat uitpakken, dat moeten we nog maar gaan zien. Als dat zo is, dan heeft Poetin natuurlijk duidelijk op dat punt gewonnen."

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne
Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant