Ondanks extra aandacht voor burn-outs loopt het ziekteverzuim door stress en mentale problemen alsmaar op. "Alles wat we de afgelopen decennia hebben gedaan, heeft nog weinig zoden aan de dijk gezet", verzucht psychiater Christiaan Vinkers.

Arbodiensten ArboNed en HumanCapitalCare meldden recent dat het langdurig verzuim door stressgerelateerde klachten vorig jaar wéér verder is toegenomen. Nederlanders vallen dus vaker uit door hoge werkdruk en werkstress. Aanleiding voor onder andere het RIVM om het ministerie op te roepen meer te doen tegen het groeiend probleem van werkstress.

'Een beetje stress is prima'

Christiaan Vinkers is psychiater en hoogleraar Stress en Veerkracht aan het Amsterdam UMC. Hij bestudeert dit probleem al langer en ziet dat het maar niet lukt om het onder controle te krijgen. "Tegen mensen zeggen dat ze het rustig aan moeten doen, helpt blijkbaar niet", observeert hij.

Het probleem is ingewikkeld, want een beetje stress is prima, volgens Vinkers. Maar stressniveaus die te hoog oplopen zijn een groot probleem. Hij vindt dat werkgevers en de overheid hier prioriteit van moeten maken. "Dit kost miljarden euro's per jaar. Dus het is niet alleen een wettelijke plicht, goed werkgeverschap en een morele plicht om dit probleem op te lossen. Maar ook het financiële prijskaartje om in deze krappe arbeidsmarkt mensen te behouden, lijkt me ongelooflijk belangrijk."

E-learnings en workshops

Werkgevers doen al veel om dit probleem aan te pakken, maar volgens Vinkers doen ze nog niet altijd de goede dingen: "Wat je nu ziet is dat veel mensen heel veel goede dingen doen, maar dat mensen te laat zijn. Hulp is dan niet toegespitst op de organisatie of op de persoon."

Vinkers wijst bijvoorbeeld naar veel situaties waarbij leidinggevenden zeggen 'trek aan de bel', en het er verder bij laten. Ook ziet de hoogleraar dat veel organisaties e-learnings en workshops aanbieden over hoe om te gaan met stress en hoge werkdruk. "Je hebt het al zo druk en dan moet je ook nog eens die cursus over veerkracht en werkdruk maken."

Drempel om te bespreken

Volgens Vinkers is het van groot belang dat werkgevers een visie hebben over stress, mentale gezondheid en uitval. "Wat je nu ziet is dat ondanks alle goede bedoelingen, het vaak een doekje voor het bloeden is, met te veel ad-hocoplossingen."

De psychiater vindt dat juist persoonlijk contact en een persoonlijk gesprek erg belangrijk zijn om mentale problemen op het werk tijdig te signaleren. Toch gaat dit niet overal goed. "Er is nog steeds veel te veel taboe op het praten over mentale gezondheid." Hij vervolgt: "Kijk, de term 'stress' valt redelijk snel. Alleen, om hierover verder te praten is vrij persoonlijk en kwetsbaar. Dat maakt het vaak ook nog moeilijk", legt Vinkers uit,

Rode vlag

Naast de hoge drempel om dit te bespreken, ziet Vinkers ook dat mensen vaak pas in een (te) laat stadium doorhebben hoe groot het probleem is. Dat maakt het volgens hem nog lastiger om het probleem aan te pakken.

Ook is het voor de buitenwereld niet altijd te zien of iemand gewoon gezonde stress heeft of al langer met een te hoog stressniveau rondloopt. Om het bewustzijn te vergroten, zijn er experimenten gestart waarbij werknemers horloges dragen die (te) hoge stressniveaus weergeven. "Dan zien werknemers een rode vlag en weten ze dat ze zichzelf even moeten afvragen 'Hé, wat gebeurt er nu?'", legt Vinkers uit.

'Iedereen aan de mindfulness'

Vinkers denkt dat er zeker oplossingen zijn, maar benadrukt ook dat wat werkt voor de één, niet per se ook voor iemand anders zal helpen. "We weten heel veel nog niet over stress. We moeten dus een ecosysteem maken waarin je niet klakkeloos elke werknemer hetzelfde behandelt en hetzelfde geeft."

Dus iedereen aan de mindfulness, online modules laten volgen en laten sporten na werktijd is volgens de psychiater niet de juiste methode. "Dat is hartstikke leuk, maar dat zal het psychisch ziekteverzuim niet doen afnemen. Je moet echt een laagje dieper."

Het ministerie van Landbouw publiceerde onlangs het Actieplan Biodiversiteit. Eerdere doelen worden in dat plan afgezwakt, ondanks dat het slecht gaat met de biodiversiteit in Nederland. Maar ondertussen kunnen burgers wel zelf aan de slag.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) presenteerde eind maart het nieuwe Nationaal Biodiversiteit Strategie & Actieplan Nederland. Staatssecretaris Jean Rummenie (BBB) schreef in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat het doel om de ecologische voetafdruk van Nederland vóór 2050 te halveren, wordt losgelaten.

Veel soorten al verdwenen

Een zorgelijke ontwikkeling, vindt programmaleider biodiversiteit Jeanne Nel van de Wageningen University & Research (WUR). "Nederland is al een van de slechtst scorende landen van Europa als het gaat om biodiversiteit. Veel dier- en plantensoorten zijn bedreigd of al verdwenen."

"Er zijn enkele geïsoleerde succesverhalen, waarbij de hoeveelheid en diversiteit van planten en dieren weer toeneemt", vervolgt de onderzoeker. "Maar over de hele breedte blijven we de natuur aantasten, het water vervuilen, de bodemgezondheid schaden en dus de biodiversiteit verminderen."

'Biodiversiteit is een levensvoorwaarde'

De grootste boosdoeners zijn intensieve landbouw en verstedelijking, waardoor natuurlijke leefgebieden verdwijnen. "Biodiversiteit is geen luxe", zegt Nel. "Het is een levensvoorwaarde."

"Omdat we er als mensen letterlijk afhankelijk van zijn. Voor schoon drinkwater en een vruchtbare bodem, maar ook voor de bestuiving van gewassen en zelfs voor ons mentale welzijn."

'Ook voor boeren belangrijk'

GroenLinks-PvdA-Tweede Kamerlid Laura Bromet noemt het nieuwe biodiversiteitsplan van het ministerie 'een gemiste kans'. "We waren goed bezig in Nederland om de natuur weer een beetje op weg te helpen", zegt ze.

"Maar nu is er een kabinet met twee bewindspersonen op het ministerie van LVVN, die er alleen maar voor de kortetermijnbelangen van de landbouw zitten", vindt het Kamerlid. "De natuur lijkt hen heel vaak in de weg te zitten. Biodiversiteit is maar een lastpak voor dit kabinet. Terwijl ik denk dat het juist voor de boeren ontzettend belangrijk is."

Curve ombuigen

Biodiversiteitsexpert Nel beaamt dat een sturende rol van de overheid essentieel is. "Er moet echt opgeschaald worden. We moeten de curve van de afnemende biodiversiteit ombuigen."

Buiten de overheid om kunnen burgers zelf ook actie ondernemen, benadrukt Paulien van der Geest. Zij is expert duurzaam tuinieren bij voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. "Mensen kunnen de natuur op allerlei manieren een handje helpen."

Dertien Hoge Veluwes

Volgens haar is er veel winst te behalen in particuliere tuinen. "70 procent van de Nederlandse huishoudens heeft een tuin, met een gemiddelde grootte van zo'n 130 vierkante meter. Bij elkaar opgeteld is dat een oppervlakte die gelijkstaat aan dertien keer het Nationaal Park De Hoge Veluwe."

"Stel dat al die tuinbezitters tien vierkante meter extra vergroenen," berekent Van der Geest, "bijvoorbeeld door bloemen te planten waar nu nog tegels liggen. Dan creëren ze samen direct een nieuw natuurgebied ter grootte van De Hoge Veluwe. Dat is meer dan symboliek, dat is echte winst voor insecten, vogels, planten en bodemleven."

Driekwart wil insecten graag helpen

Milieu Centraal zet zich samen met natuurorganisaties en tuinbrancheverenigingen in voor meer biodiversiteit, onder meer tijdens de zogeheten Maand van de Groene Tuin. De hele maand april werden er workshops en activiteiten georganiseerd rondom het vergroenen van tuin en terras.

"We hebben onderzoek gedaan waaruit blijkt dat driekwart van de respondenten heel graag bijen en vlinders en andere insecten wil helpen met een goede omgeving", vertelt Van der Geest. "Maar vaak weten tuin-, terras- en balkonbezitters niet zo goed hoe dat moet."

Inheemse plantensoorten

Het begint met simpele keuzes, volgens de expert. "Zet een regenton neer. Laat een hoekje rommelig voor egels en bijen. Maar vooral: verruil die hortensia of die vlinderstruik voor een inheemse plantensoort, zoals een Gelderse roos of een wilde liguster. Dit soort inheemse planten zijn erg belangrijk, want daar komen bedreigde inheemse insectensoorten op af."

Juist die insecten hebben hulp nodig: in de afgelopen 25 jaar is zo'n 75 procent van alle vliegende insecten in Nederland uitgestorven. "Dat is best schokkend, want niet alleen vogels en andere dieren hebben deze vliegende insecten nodig. Ook wij hebben ze hard nodig voor onze voedselgewassen", waarschuwt Van der Geest.

Plantjes zonder pesticiden

De expert heeft nog een belangrijke tip: "Let op dat je een biologische plant koopt. Dat maakt heel veel uit. Voor biologische planten zijn namelijk geen bestrijdingsmiddelen gebruikt die giftig zijn voor bijen. Als een bij afkomt op een mooie en aantrekkelijke plant die wel gekweekt is met gif, dan gaat ze daarvan eten en sterft ze vervolgens misschien alsnog. Dat is het tegenovergestelde van wat je wil bereiken."

"Burgers kunnen zeker een bijdrage leveren", vindt ook onderzoeker Jeanne Nel. "Maar het is de verantwoordelijkheid van de overheid om het makkelijker te maken voor mensen om dat daadwerkelijk te doen, om de natuur terug in ons leven te brengen."

President Trump verkoopt sinds kort petjes, bekers en shirts bedrukt met 'Trump 2028'. Velen denken dat hij hiermee hint naar de volgende presidentsverkiezingen. Hij zou zijn zinnen hebben gezet op een derde termijn. Iets wat niet mag volgens de grondwet.