Het aantal gevaccineerden loopt in Europa en Noord-Amerika snel op maar vooral Azië en Afrika blijven achter. Om de hele wereldbevolking te beschermen zijn nog miljarden vaccins nodig, zoals het nieuwe Akston-vaccin dat in Groningen wordt getest.

Waar het in sommige delen van de wereld snel gaat met de vaccinaties, waarschuwde de World Health Organization (WHO) deze week dat de verspreiding van het coronavirus nog altijd sneller gaat, dan dat er vaccinaties worden gegeven. Wereldwijd sterven er elke dag nog ongeveer tienduizend mensen aan het virus. Vooral in Azië en Afrika is de vaccinatiegraad met 7,4 en 0,9 procent nog laag.

'Bij lange na niet genoeg'

De G7, een verbond van zeven belangrijke industrielanden, besloot daarom deze week om samen 1 miljard vaccins te doneren aan landen die dit het hardst nodig hebben. "Het is mooi dat ze dat doen, maar bij lange na niet genoeg", zegt viroloog Marion Koopmans. In totaal zijn er namelijk nog zeker 11 miljard vaccins nodig om de hele wereldbevolking te beschermen. En volgens Koopmans is het ook voor Nederland belangrijk om dat snel te doen.

Een van de plekken waar er hard gewerkt wordt aan een nieuw vaccin is het Universitair Medisch Centrum in Groningen. Daar wordt het Amerikaanse Akston-vaccin getest, dat volgens projectleider Go van Dam straks hard nodig is: "Het is echt een tijdbom. Je moet nu acteren en de handen ineen slaan om die vaccinatiegraad omhoog te krijgen." Het vaccin is inmiddels bij een kleine tweehonderd mensen getest en gaat fase twee in van het onderzoek.

info

Zo kwam Groningen in beeld als test-faciliteit

Via een persoonlijk contact uit de VS werd Go van Dam benaderd met de vraag of het UMC Groningen het Akston-vaccin wilde testen. Het was in de tijd van de regering Trump, de producent wilde geen speelbal worden van de politiek en het Pfizer-vaccin kreeg op dat moment voorrang in de Verenigde Staten. Ook de goede medisch-technische infrastructuur speelde een rol: Nederland staat op dat gebied wereldwijd op een derde plek en geldt als buitengewoon efficiënt.

Complexe vaccins

"De huidige vaccins zoals Pfizer en Moderna hebben een complexe productie. Het zijn geen eenvoudige vaccins die je met miljoenen per maand eruit kan laten rollen", zegt Van Dam. "Het is ook lastig om die vaccins goed te bewaren en bij de gebruiker terecht te laten komen omdat ze bij min tachtig gekoeld moeten worden."

Van Dam vertelt dat AstraZeneca en Jansen dat probleem niet hebben, maar ook bij die vaccins zie je volgens hem in België problemen bij de productie. "Je komt er gewoon niet met de geregistreerde vaccins die we nu hebben." Hij zegt dat de WHO dat ook ziet en daarom inzet op het ontwikkelen en produceren van nieuwe vaccins: "Zo kun je een hoge vaccinatiegraad niet alleen in de rijke maar ook in de armere landen bereiken."

Go van Dam
Bron: EenVandaag

'Miljard per jaar'

Het Akston-vaccin heeft volgens Van Dam 'evidente voordelen': "Dit vaccin is heel makkelijk te produceren. We kunnen 250 miljoen doses per kwartaal maken en dus een miljard per jaar." Het grootste voordeel is volgens hem niet de snelle productie, maar het feit dat het vaccin op kamertemperatuur bewaard kan worden. "De opslag is standaard in de koelkast maar het kan zo'n drie à vier weken op kamertemperatuur zijn voor transport."

Volgens viroloog Marion Koopmans kunnen nieuwe vaccins zoals dat van Akston zeker een antwoord zijn op de tekorten. "Het is echt hoe sneller hoe beter, want we zijn pas van de pandemie af als die vaccinatie wereldwijd op voldoende peil is."

Lees ook

Ook problemen voor ons

"De WHO heeft samen met de Europese Unie COVAX opgericht, om gezamenlijk te onderhandelen met bedrijven", vertelt Koopmans. Ook proberen ze landen aan te moedigen om niet alleen vaccins voor hun eigen inwoners aan te schaffen. "Zorg nu niet alleen voor jezelf maar reserveer als je inkoopt ook wat voor donaties."

De donatie van 1 miljard vaccins die de G7 deze week toezei is volgens haar niet voldoende en dat kan ook voor ons problemen opleveren. "Als de wereldwijde vaccinatiegraad niet omhoog gaat blijven allerlei reisbeperkingen straks in stand, maar kunnen er ook steeds nieuwe varianten ontstaan waar we last van krijgen."

Bijna klaar voor distributie

De volgende fase van het Groningse onderzoek gaat waarschijnlijk de tweede week van juli in. Maar ondertussen wordt er in samenwerking met de WHO al vooruitgekeken naar de mogelijkheden van wereldwijde distributie. "Akston heeft al 250 miljoen vaccins geproduceerd. Die zitten nu nog in grote biocontainers maar ze kunnen als het zover is worden verdeeld over potjes en gedistribueerd worden", zegt projectleider Go van Dam.

"Ik denk dat we als Nederland en als Groningen in het bijzonder met dit onderzoek iets heel bijzonders doen en ik ben ontzettend trots dat we hieraan kunnen meewerken."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.