radio LIVE
meer NPO start
  1. Homepage
  2. Maar weinig 18-jarigen kunnen er goed mee omgaan als ze 10.000 euro zouden krijgen

Maar weinig 18-jarigen kunnen er goed mee omgaan als ze 10.000 euro zouden krijgen

  1. 08-10-2020 17:17
  2. Geld en werk
  3. Auteur: Tom Bolhuis
Maar weinig 18-jarigen kunnen er goed mee omgaan als ze 10.000 euro zouden krijgen
Bron: ANP

Iedereen die 18 is moet 10.000 euro krijgen. Dat is het voorstel van Jesse Klaver van GroenLinks. Dat is volgens Klaver goed voor de start van de carrière. Klaver is er van overtuigt dat de jongeren het geld niet verspillen, experts twijfelen.

Het voorstel is onderdeel van het verkiezingsprogramma GroenLinks en zou 2,2 miljard euro kosten. Over of jongeren er verantwoord mee om kunnen gaan zegt Klaver in het AD: "Ik geloof dat als je mensen verantwoordelijkheid geeft, ze dat in de meeste gevallen met beide handen zullen aangrijpen." Klaver wil dat plan financieren door de miljonairs te laten betalen.

Groot verschil tussen jongeren

"Er zijn jongeren die het aankunnen op hun achttiende jaar, en er zijn heel veel jongeren die nog net wat te weinig ervaring en kennis hebben om dit allemaal te doen", zegt Jelle Jolles, emiritus hoogleraar neuropsychologie aan de VU. Hij denkt dus zeker niet dat alle 18-jarigen het geld goed gaan besteden.

De oorzaak van dat verschil tussen jongeren ligt volgens Jolles in de ervaringen die de jongeren hebben. Maar 5 tot 10 procent van de jongeren zou de verantwoordelijkheid aankunnen, denkt hij. "Omdat ze bijvoorbeeld in de schoolbesturen gezeten hebben of omdat ze buitenlandse kinderen helpen opvangen." Die ervaring zorgt ervoor dat je volgens Jolles beter zijn in keuzes maken.

Niet iedereen gaat profiteren

Maar er is dus ook een groep die de boot mist. "Er is onderzoek naar financieel gedrag van mensen en het blijkt dat mensen vaak kortzichtig zijn en niet kijken naar het lange termijn perspectief", zegt Fred van Raaij, economische psycholoog aan de Universiteit van Tilburg. De groep jongeren heeft ook nog niet hoeven proeven aan lange termijn beslissingen ziet hij: "Je zou kunnen zeggen dat je op je 18de nog in de vrijheidsfase zit, je hebt nog geen verplichtingen."

Het is dus niet zo dat die jongeren kansloos zijn, zegt Jolles. "Ze zijn misschien wel intelligent of hebben een grote groeipotentie. Maar nog niet de ervaring om goed argumenten tegen elkaar af te zetten. Uit onderzoek blijkt ook dat dat nog een brug te ver is."

Lees ook

'Geld gaat naar vakantie of een iPhone'

De kans dat jongeren in een goede toekomst investeren met het plan van Klaver is dus niet zo groot. Het geld gaat eerder naar andere dingen. "Je kunt je voorstellen dat je op vakantie gaat, of ze een betere iPhone kopen", zegt Jolles. Er kunnen volgens hem ook goede bedoelingen achter zitten. "Die nieuwste iPhone heeft meer mogelijkheden dan mijn huidige, redeneren ze dan, die telefoon ga ik dan ook gebruiken voor mijn studie."

Maar Jolles ziet ook grotere gevolgen. "Het geld kan helemaal verkeerd besteed worden, er zou een stel vrienden kunnen zijn die samen een bedrijfje starten. Als dat bedrijfje niet goed loopt, kan het goed zijn dat dat het geld verdampt."

Lees ook

Vergroting kansongelijkheid

De kans is volgens Jolles ook aanwezig dat het plan de kansongelijkheid vergroot. "Vooral de kinderen die al veel support hebben gehad en al goed op weg zijn worden geholpen. Maar de kansarme kinderen blijven achter." Dat komt omdat vooral die jongeren het nog niet zo'n goed idee hebben wat ze in de toekomst willen.

De jongeren die het geld niet goed besteden heeft vaak weinig zelfcontrole, vertelt Van Raaij. Zij kunnen niet overzien dat het geld beter niet bedoelt is voor feestje, maar om te investeren in je toekomst. "Als je weinig zelfcontrole hebt en ook geen toekomstperspectief hebt. Dan ben ik bang dat het geld in je zak brand en toch een keer verdwijnt", zegt Van Raaij. Ook benadrukt hij dat deze eigenschap niet vanzelf over gaat als je ouder wordt.

Lees ook

Geld toch aan jongeren geven

Het geld specifiek beschikbaar maken voor een bepaald doel werkt volgens Jolles niet. "Er zijn grote verschillen tussen bijvoorbeeld havisten, mensen op het ROC of mensen die al klaar zijn met studeren." Als je toch geld aan jongeren wilt geven kan je het dus het beste later doen. "De grote meerderheid heeft nog een paar jaar oefenen en ervaring nodig. Dan zijn ze echt bijna volwassen en uitgerust."

Van Raaij komt nog met een andere oplossing waarvan je zeker weet dat het bij de toekomst van de studenten komt: "Ik denk dat als je het niet geeft aan jongeren, maar als subsidie aan onderwijsinstellingen of bijvoorbeeld het schoolgeld verlagen. Dan weet je in ieder geval zeker dat het goed besteed wordt."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kersentelers zijn bang voor minder oogst door suzuki-fruitvlieg: 'Het is 2 voor 12'

  1. 06-05-2025 06:30
  2. Binnenland
  3. Auteur: Merel Driessen
Kersentelers zijn bang voor minder oogst door suzuki-fruitvlieg: 'Het is 2 voor 12'
Kersenteler Arie Hakkert maakt zich zorgen om zijn oogst
Bron: EenVandaag

Nederlandse kersentelers maken zich zorgen om hun oogst dit jaar. Ze zijn bang dat die ten onder gaat aan de 'suzuki-fruitvlieg'. De oogst is volgens de telers nog te redden, maar dan moet het gewilde bestrijdingsmiddel wel op tijd goedgekeurd worden.

De kersentelers wachten op een verlossend bericht van landbouwminister Femke Wiersma. Zij moet bepalen of gebruik van het bestrijdingsmiddel Tracer dit jaar wordt toegestaan, En dat wordt nog spannend, want toenmalig minister Piet Adema zei vorig jaar dat het toen de laatste keer was dat een uitzondering gemaakt werd voor het bestrijdingsmiddel.

Al 10 jaar uitzondering

Het bestrijdingsmiddel Tracer is namelijk nog altijd niet goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Die instantie beoordeelt of een bestrijdingsmiddel gebruikt mag worden.

Zolang het Ctgb zijn oordeel nog niet heeft gegeven, kan de verantwoordelijk minister een vrijstelling voor gebruik geven. En dat gebeurt in dit geval al 10 jaar op rij.

Bekijk ook

Perfect jaar voor kersen

Kersenteler Arie Hakkert uit de Betuwe vertelt dat het tot nog toe een perfect jaar is voor de kersenteelt: "We hebben prachtig weer gehad in de bloeiperiode. Weinig nattigheid en de temperatuur was goed. Dus we verwachten een goede oogst dit jaar."

Volgens Arie is de ideale temperatuur voor de kers tussen de 20 en 25 graden. De kersen hangen er nu nog groen bij, maar uiteindelijk krijgen ze de bekende rode kleur. "We hopen half juni te beginnen met oogsten. De kersen zullen waarschijnlijk begin juni een gele kleur krijgen en gaan dan over naar rood."

Suzuki-fruitvlieg

Maar ondanks dat het zo'n goed jaar is voor de kers, is Arie bang voor zijn oogst. De Nederlandse kers heeft er sinds een jaar of 10 namelijk een nieuwe vijand bij: de suzuki-fruitvlieg. Een beestje dat oorspronkelijk afkomstig is uit Zuidoost-Azië en in 2008 voor het eerst werd opgemerkt in Europa.

Vooral kersentelers hebben last van de fruitvlieg. "Deze fruitvlieg kan door de schil van het fruit kruipen en legt daar eitjes onder. Daar komen larven uit die de vrucht van binnenuit opeten. Vervolgens gaat de vrucht rotten en is die onverkoopbaar", legt onderzoeker Herman Helsen uit.

Kersentelers zijn bang voor verlies oogst door suzuki-vlieg: 'Het is 2 voor 12'
Kersentelers zijn bang voor verlies oogst door suzuki-vlieg: 'Het is 2 voor 12'

Net niet voldoende

Kersenteler Arie gebruikt nu een speciaal net om de fruitvliegjes buiten te houden: "Het is een heel fijnmazig net waar in principe geen vliegjes doorheen kan komen. Het hele veld moet ermee worden ingepakt."

Maar alleen een net is niet voldoende, vertelt hij: "De suzuki-fruitvlieg is zo klein dat het 'm toch lukt om ergens binnen te komen. Bovendien moeten we nog steeds zelf bij de kersen kunnen. Dus als het net omhoog gaat of waait, gaat de fruitvlieg ook naar binnen."

Wesp tegen vlieg

In een lab van de Wageningen University & Research (WUR) wordt daarom gewerkt aan een andere oplossing, namelijk de sluipwesp. Dat is een natuurlijke vijand van de suzuki-fruitvlieg, vertelt onderzoeker Helsen. "De sluipwesp legt haar eieren in de larven van de suzuki-fruitvlieg en kan zo de enorme toename verminderen."

Toch is de sluipwesp vooralsnog geen vervanging voor het bestrijdingsmiddel. "We hebben er nu enkele honderden, daar kunnen we de oogst niet mee redden", zegt Helsen. En dus wacht kersenteler Arie in spanning af op het besluit van Landbouwminister Wiersma. "Als we het middel niet meer krijgen, dan is het einde kersenteelt. Het is echt twee voor twaalf."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant