radio LIVE
meer NPO start

Luistert de politiek voldoende naar de kiezer? 'We hebben een bindend referendum nodig'

Luistert de politiek voldoende naar de kiezer? 'We hebben een bindend referendum nodig'
Bron: Mark Rutte in gesprek (archiefbeeld)

Wordt 'de burger' in Den Haag genoeg gehoord? Niet altijd, blijkt onder andere uit de toeslagenaffaire. Het burgerinitiatief lijkt onvoldoende. Een nieuwe Referendumwet dan maar?

"De burger heeft recht op wetten die werken en redelijk zijn. Dan moet de burger af en toe ook in de gelegenheid zijn om aan te geven of iets werkt, of niet", zegt Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen. "Dat is beter dan slechts eens in de 4 jaar stemmen." Hij ziet wel iets in het zogeheten bindend correctief referendum.

Vaker in gesprek

Zo'n referendum past bij de strijd die Van Zutphen al langer voert. Naar aanleiding van de toeslagenaffaire zei hij al, dat 'de stem van de burger in Den Haag onvoldoende wordt gehoord'.

Volgens de ombudsman moeten politici veel vaker in gesprek gaan met burgers. Het probleem is volgens hem namelijk dat politici vergeten voor wie ze hun wetten eigenlijk maken: "Klinkt logisch, maar het is belangrijk dat ze weten om wie het gaat. Politici zeggen wel dat ze op werkbezoeken praten met burgers, maar dat wil ik dan terugzien in het beleid. Dat gebeurt nu niet."

Lees ook

'Burger moet kunnen corrigeren'

Om de burger een stem te geven, is volgens oud-SP-Kamerlid Ronald van Raak een referendum nodig. Hij was de initiatiefnemer van de nieuwe wet voor een bindend correctief referendum.

Als de Tweede Kamer de wet komend jaar goedkeurt, wordt deze opgenomen in de Grondwet. Ook volgens Van Raak zijn Kamerverkiezingen namelijk niet genoeg: "Die draaien om beloften. Daarna gaan partijen met elkaar compromissen sluiten, die soms ver afstaan van wat de kiezers willen. Kiezers moeten dan de politiek kunnen corrigeren."

De democratie is niet van ministers of van Kamerleden, die is van de burgers

Gemengde gevoelens bij burgerinitiatief

Het referendum is niet het enige middel waarover je als burger kunt beschikken, als je je stem wil laten horen. Sinds 15 jaar bestaat al het burgerinitiatief: als je 40.000 handtekeningen verzamelt, mag je het door jou gekozen onderwerp inbrengen in de Tweede Kamer, waarna erover wordt gedebatteerd. Peter Althuizen van Leraren In Actie startte zo'n initiatief in 2014, tegen overvolle klassen.

Althuizen kijkt daar met gemengde gevoelens op terug: "Het is bijzonder om als burger het woord te mogen voeren in de Kamer. Maar je wordt toch een beetje geplayed. Dat wil zeggen, dat je met respect wordt ontvangen, maar dat partijen van tevoren eigenlijk al weten dat ze er niets mee gaan doen. Met name coalitiepartijen laten zich niet zomaar overtuigen." Toch is Althuizen er niet bitter over: "Het onderwerp kwam wel op de agenda."

'Democratie is van burgers'

Om burgers écht invloed te kunnen geven, schiet het burgerinitiatief tekort en is een bindend referendum dus noodzakelijk, meent SP'er Ronald van Raak.

"Democratie is niet van ministers en niet van Kamerleden, die is van burgers. Die moeten het eerste en het laatste woord krijgen, als zij vinden dat een bepaald compromis niet kan."

Bekijk hier de TV-reportage over dit onderwerp

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nabestaanden hopen dat rechtszaak meer duidelijkheid geeft over grafschennis kindergraven: 'Ze hebben mijn gezin kapot gemaakt'

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'
Songfestival-winnaar Nemo stond vorig jaar met de non-binaire vlag op het podium
Bron: Sarah Louise Bennett/EBU

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

Bekijk ook

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Bekijk ook

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

Bekijk ook

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant