Jonge kinderen schermvrij opvoeden: ouders zoals Lonneke en haar partner willen dit graag, maar stuiten soms op dilemma's. "Onze dochter vraagt dan: 'Waarom mogen mijn vriendinnetjes wel op de iPad en ik niet?'"
De tablet en smartphone kunnen overal mee naartoe, en dus zitten veel jonge kinderen in Nederland vaak achter een schermpje. Niet iedere ouder vindt dat een goede ontwikkeling. Sommige vaders en moeders kiezen er daarom bewust voor om hun jonge kind op te voeden met zo min mogelijk schermen.
Leefregels van oogarts
Lonneke Boons en haar man Timo zijn van die ouders. Ze proberen het schermgebruik van hun dochtertje Iris (5) te beperken. Een bezoek aan het consultatiebureau gaf de doorslag.
"Haar ogentest was niet goed", legt Lonneke uit. "Daarom moesten we met haar naar de oogarts en die heeft ons leefregels gegeven. De belangrijkste was: geen of bijna geen schermpje."
'Een soort zombie'
Iris is nog te jong voor een smartphone, zegt de moeder. "Maar ze zat wel regelmatig op smartphone van mijn man en keek best vaak tv. We zagen dat ze op die momenten werd opgeslokt door het scherm en dat ze het heel moeilijk vond om te stoppen. Ze was nauwelijks nog aanspreekbaar omdat ze zo gefocust was. Ze werd een soort zombie."
"Hoewel we in de gaten hielden wat ze keek, merkten we bijvoorbeeld dat ze meteen speelgoed wilde hebben dat ze online had gezien", vervolgt ze. "Dat gedrag willen we niet aanmoedigen. We willen haar meegeven dat er zoveel meer en mooiers is dan alleen wat er op dat kleine schermpje gebeurt."
Bekijk ook
Hoeveel uur besteden jonge kinderen aan digitale media?
Kinderen tussen de 9 maanden en 6 jaar besteden gemiddeld 100 minuten per dag aan digitale media, blijkt uit cijfers van het Nederlands Jeugdinstituut. Van de jonge kinderen tot 2 jaar gebruikt 28 procent volgens de ouders nog bijna geen digitale media.
Maar naarmate kinderen ouder worden, neemt het schermgebruik toe. 30 procent van de ouders geeft bijvoorbeeld aan dat hun kleuter, tussen de 4 en 6 jaar, minstens 3 uur per dag digitale media gebruikt.
Dit mediagebruik gaat vaak samen met langdurig stilzitten, en dat brengt risico's met zich mee voor hun gezonde ontwikkeling. Onderzoekers waarschuwen dat overmatig schermgebruik en te weinig beweging op jonge leeftijd een negatieve invloed kunnen hebben op de slaap- en taalontwikkeling. Daarnaast kan het bijdragen aan problemen zoals overgewicht en bijziendheid.
Bekijk ook
'Waarom jullie dan wél?'
Toen Iris hoorde dat ze niet meer op haar schermpje mocht kijken, was haar eerste reactie vooral verontwaardiging, vertelt Lonneke. "Waarom mogen jullie dan wél op jullie schermpje?", vroeg ze. "Het voelde oneerlijk voor haar, vooral omdat ze mij vaak bezig ziet met mijn telefoon of laptop. Ik heb een eigen onderneming, dus ik ben inderdaad vaak met werk bezig via mijn telefoon."
Ook is het lastig dat sommige vriendjes en vriendinnetjes wel een iPad mogen of in de auto op een schermpje mogen kijken, vertelt Lonneke. "Je wil je kind natuurlijk niet tekort doen, maar we proberen haar uit te leggen dat het beter is voor haar oogjes om minder naar een scherm te kijken. En dat het niet per se om haar alleen gaat; we denken dat het voor ieder kind goed is om schermtijd te beperken."
Groepsdruk
Lonneke en haar partner zijn niet de enigen die dat vinden. Volgens het ouderinitiatief 'Smartphonevrij opgroeien' zijn er steeds meer ouders die smartphones (willen) weren in de opvoeding van hun kind. "We zijn in juli gestart met deze ouderbeweging en sindsdien hebben 4.000 ouders en andere belanghebbenden zich aangemeld. We zijn overladen met positieve reacties", zegt Merel Uildriks van het initiatief.
"De huidige norm is dat kinderen op de basisschool een smartphone krijgen. We zien dat de groepsdruk zo groot is dat sommige ouders die het eigenlijk niet zien zitten om dat apparaat te geven, toch overstag gaan. Ze willen niet dat hun kind buiten de boot valt." Toch is er volgens Uildriks een draagvlak onder ouders om de huidige norm te veranderen.
Bekijk ook
Gezamenlijke smartphone
Hoe het verder moet als Iris ouder is? "We overwegen om een gezamenlijke telefoon aan te schaffen, een smartphone die ze wel mag gebruiken, maar die niet mee naar boven of naar school mag." Ze zou die bijvoorbeeld kunnen gebruiken om roosters te checken, vervolgt Lonneke. "Maar we zijn nog aan het uitzoeken hoe we dat precies gaan vormgeven."
"Ik snap dat het voor een kind lastig is als je ouders zeggen dat je geen smartphone mag, want je wil natuurlijk met je leeftijdsgenoten mee gaan. Maar ik verwacht dat steeds meer ouders ook geen smartphone zullen willen geven, waardoor het minder raar wordt. We zijn er in ieder geval van overtuigd dat dit de juiste aanpak is."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
