tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Lili en Howick duiken onder: 'Asielprocedure voor hen eigenlijk niet te dragen'

Luisteren

De Armeense kinderen Lili en Howick zitten ondergedoken om uitzetting te voorkomen. De twee moeten uiterlijk op 8 september ons land verlaten, maar dat wordt lastiger nu niet bekend is waar ze zijn. In een brief aan het AD schrijft hun moeder: "Ik heb Lili en Howick naar een veilige plek laten brengen." Volgens orthopedagoog Elianne Zijlstra heeft de jarenlange onzekerheid een negatieve impact op de ontwikkeling van asielkinderen. 

Inmiddels kent bijna heel Nederland het verhaal van Lili (12) en Howick (13).  Tien jaar geleden vluchtten zij samen met hun moeder van Armenië naar Nederland. Sinds dat moment proberen zij een verblijfsvergunning te krijgen - zonder succes. Na jaren van procederen velde de rechter onlangs een laatste oordeel. De kinderen moeten terug naar Armenië, omdat het land inmiddels veilig zou zijn. Maar de kinderen staakten hun strijd niet: ze willen niet terugkeren naar een land waar ze de taal niet spreken en waar ze in een weeshuis terecht zouden komen.

Kijk & lees meer:

Aan de noodkreten werd geen gehoor gegeven. De staatssecretaris liet weten geen uitzondering te willen maken voor Lili en Howick. Daarom zitten de kinderen nu ondergedoken. Maar gaat dat hen helpen?

Negatieve gevolgen lange procedure

Elianne Zijlstra is verbonden als orthopedagoog aan de Rijksuniversiteit van Groningen en deed de afgelopen jaren onderzoek naar de impact van jarenlange asielprocedures op kinderen als Lili en Howick. Volgens haar heeft dat wel degelijk negatieve gevolgen op de ontwikkeling, doordat deze kinderen jarenlang in onzekerheid leven. Zo krijgen ze te maken met grote stress en dat heeft weer invloed op hun persoonlijke ontwikkeling. "Dit is voor een kind van 12 of 13 eigenlijk niet te dragen. Je ziet ze ook op tv zitten als volwassen mensen met volwassen verhalen die niet passen bij hun leeftijd. Ik zou dit als volwassene niet eens kunnen hanteren en zij doen dat met z'n tweetjes."

Het onderduiken, zelfs al voor de tweede keer, draagt nog bij aan de impact die de hele procedure op de kinderen heeft. Volgens Zijlstra is het lastig om weer een normaal leven te leiden na alles wat hen is overkomen. "Weer loskomen en gaan genieten van je leven: ik weet niet of dat gaat lukken voor hen." Als ze terugkeren naar Armenië zijn de gevolgen waarschijnlijk nog groter. "Ze zullen ernstige psychosociale problemen blijven ondervinden. Na terugkeer is nog maar zeer de vraag hoe het met hen gaat." Uit onderzoek blijkt dat vooral mensen die vrijwillig terugkeren naar hun thuisland daar het meest positief mee omgaan. "Zij hebben de middelen om hun leven op te bouwen. Kinderen die niet vrijwillig terugkeren, daar gaat het veel slechter mee."

Syrische familie dook onder in Weert

Het is niet voor het eerst dat asielzoekers onderduiken om uitzetting te voorkomen. In 2016 dook een Syrisch gezin onder in een klooster in Weert. Burgemeester Jos Heijmans was ‘burgerlijk ongehoorzaam’ en hielp destijds met het verbergen van de familie. Anderhalf jaar lang zat de familie verstopt, waardoor ze opnieuw asiel konden aanvragen. Hoewel de situatie niet geheel vergelijkbaar is, zou Heijmans de Armeense kinderen Lili en Howick ook te hulp schieten. "Zij zijn niet geholpen met anderhalf jaar onderduiken, want zij zitten in een hele andere procedure. Toch zouden ze in Nederland moeten blijven. Ze wonen hier al zo lang en spreken alleen Nederlands. Deze kinderen horen in Nederland."

De Syrische vrouw die in 2016 bij Heijmans onderdook, had zich eerder in Duitsland aangemeld voor asiel. Volgens de regels had ze daar moeten blijven in afwachting van haar verblijfsvergunning. Haar broer die in Nederland zijn verzoek indiende, mocht wel blijven. Het uit elkaar halen van de familie zou volgens de burgemeester 'dramatisch' zijn, omdat de broer een vaderrol vervult. "De jonge vrouw van 22 wilde ik niet met haar vier kleine kinderen laten vertrekken”, legt Heijmans uit. Daarom besloot hij maatregelen te nemen. "Ik liet mijn hart prevaleren boven de regels."

'Half Weert ontfermde zich over gezin'

Het werd Heijmans niet door iedereen in dank afgenomen. Er werden Kamervragen gesteld en hij moest bij de minister op het matje komen. "Op het moment dat mensen slachtoffer worden van de regels, dan moet je als burgemeester ingrijpen”, vindt hij. Het onderduiken in Nederland was nog niet zo simpel. De Syrische vrouw en haar vier kleine kinderen werden opgevangen in een klooster in Weert. “Omdat het gezin illegaal was, waren ze niet verzekerd en konden ze bijvoorbeeld niet naar de huisarts. We hadden gelukkig heel veel vrijwilligers die hard hebben gewerkt om de onderduikperiode zo draaglijk mogelijk te maken. Half Weert ontfermde zich over het gezin.”

Dat was gelijk ook een risico. Doordat het een publiek geheim was waar het Syrische gezin zich bevond, bestond ook het risico dat ze aangehouden zouden worden. “Tuurlijk had ik de zorg dat ze verlinkt zouden worden. Vooral toen de media zich ermee gingen bemoeien” vertelt Heijmans. Toch hielden de onderduikers hetvol.  Na anderhalf jaar kon het gezin een nieuwe procedure starten. Die verliep goed en het gezin woont nu nog steeds in Weert. Inmiddels is het gezin herenigd met de vader, die in een Syrische gevangenis zat. "Ze zijn druk met inburgeren." Sinds het Syrische gezin heeft Weert nog twee keer asielzoekers laten onderduiken om zo uitzetting te voorkomen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Het nieuws lijkt zich vaak te herhalen. In de rubriek 'Eerder Gehoord' blikt EenVandaag aan de hand van een recente gebeurtenis terug op een vergelijkbare gebeurtenis in het verleden.

Afschaffen financieel gunstige expatregeling is 'slecht idee', waarschuwen bedrijven en experts

Afschaffen financieel gunstige expatregeling is 'slecht idee', waarschuwen bedrijven en experts
Toon van der Wulp van uitzendbureau WFS Pro
Bron: EenVandaag

Werken in Nederland wordt steeds minder aantrekkelijk voor kennismigranten. Het kabinet wil de huidige gunstige regelingen voor hen verder afbouwen. Bedrijven die veel expats in dienst hebben, maken zich zorgen.

"Niet alleen voor mijn bedrijf, maar voor heel Nederland is dat een slecht idee." Dat zegt Toon van der Wulp van uitzendbureau WFS Pro. Hij bemiddelt tussen technische bedrijven en talenten die vanuit de hele wereld komen, zoals in de luchtvaart en scheepvaart.

Beperken belastingvoordelen

Van der Wulp denkt dat door het afbouwen van gunstige regelingen voor expats, Nederland minder aantrekkelijk wordt gemaakt. En dat terwijl we volgens hem die internationale talenten juist zo hard nodig hebben.

Pieter Omtzig van NSC heeft voorgesteld om de belastingvoordelen voor expats verder in te perken. De beperking van voordelen voor expats moet financiële ruimte scheppen voor andere beleidsmaatregelen.

'Afschaffen is slecht idee'

Volgens arbeidsmarkteconoom Paul Muller is het afschaffen van de belastingvoordelen voor expats een slecht idee en vooral bedoeld voor de bühne. "Het idee is dat dit een besparing oplevert, doordat deze groep meer belasting zou betalen als we de regeling versoberen of afschaffen."

"Maar", zegt Muller erachteraan, "als die groep kleiner wordt, verwacht ik niet dat de belastingopbrengsten toenemen. Een kleinere groep migranten betekent per saldo niet per se meer belastinginkomsten."

Bekijk ook

info

De expatregeling

De expatregeling is bedoeld voor buitenlandse werknemers die tijdelijk in Nederland werken en meer dan 46.660 euro per jaar verdienen. Tot eind 2023 konden hoogopgeleide buitenlandse werknemers vijf jaar lang 30 procent van hun jaarsalaris belastingvrij ontvangen.

Vanaf 1 januari 2027 wordt het belastingvrije percentage verlaagd van 30 procent naar 27 procent. Na vijf jaar betalen expats het reguliere belastingtarief. Volgens de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) werden in 2022 ongeveer 33.030 aanvragen voor kennismigranten ingediend. In 2023 daalde dit aantal naar 25.880 aanvragen.

Oorsprong van de maatregel

De regeling werd ooit ingevoerd om tegemoet te komen aan de extra kosten die expats maken bij een verhuizing naar Nederland, zoals huisvesting en scholing van kinderen.

"Tot op zekere hoogte is dat een redelijk uitgangspunt", aldus Muller.

Eerlijke concurrentie?

Omtzigt stelt dat het belastingvoordeel voor expats oneerlijk is. Volgens hem krijgen mensen die hier geboren zijn minder salaris voor hetzelfde werk dan mensen uit het buitenland. Van der Wulp is het daar niet mee eens.

"Expats krijgen misschien meer geld, maar ze leveren ook iets op. Hun aanwezigheid zorgt voor economische groei en een betere arbeidsmarkt, wat meer werkgelegenheid creëert voor veel Nederlanders", legt de arbeidsbemiddelaar uit.

Bekijk ook

Woningmarkt onder druk?

Een veelgehoorde klacht is dat expats in regio's zoals Eindhoven veel huizen kopen, waardoor mensen die al hun hele leven in de regio wonen moeilijker een woning vinden.

"Je kunt niet ontkennen dat expats hier huizen huren of kopen. Maar ze verstoren de woningmarkt niet direct. Het echte probleem is het tekort aan woningen", zegt Van der Wulp.

Europese concurrentie

Volgens Muller blijft een belangrijk argument vaak onderbelicht: de toenemende belastingconcurrentie tussen Europese landen.

"Binnen de EU is het wellicht onwenselijk dat we hoogopgeleide mensen uit andere landen proberen aan te trekken door minder belasting te vragen, omdat andere landen dat ook doen. Steeds meer Europese landen hanteren dergelijke regelingen", ziet de arbeidsmarkteconoom.

Afschaffen financieel gunstige expatregeling is 'slecht idee', waarschuwen bedrijven en experts

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Wie gaat Gaza besturen? Arabische landen komen er (nog) niet uit

Wie gaat Gaza besturen? Arabische landen komen er (nog) niet uit
De wederopbouw van Gaza kan pas van start gaan na fase drie van het bestand tussen Hamas en Israël.
Bron: EPA

De eerste fase van het bestand tussen Israël en Hamas verstrijkt bijna. Op 3 maart moet er een akkoord voor een permanent staakt-het-vuren liggen. Maar wie vervolgens de Gaza-strook moet besturen? Daar denken ongeveer alle betrokken landen anders over.

Vanaf 3 maart gaat fase twee van het bestand tussen Israël en Hamas gelden. In die fase moet Israël zich terugtrekken uit Gaza. Hamas moet, in ruil voor de vrijlating van Palestijnse gevangen, alle overige nog levende gijzelaars vrijlaten. Fase twee moet de bodem leggen voor wederopbouw. Dat betekent ook: het eens worden over wie Gaza gaat besturen.

Wie gaat Gaza besturen?

Het meest opvallende plan is natuurlijk dat van president Trump. Hij wil van de Gazastrook een luxe vakantieoord maken. De Gazanen moeten opgevangen worden in buurlanden Egypte en Jordanië. "Of er daarna ruimte is voor de Gazanen om terug te keren, is onduidelijk", zegt Midden-Oosten expert Leo Kwarten.

De focus van Israël ligt op het verdwijnen van Hamas. "Zij mogen nooit meer aan de macht komen wat Israël betreft. Maar Israël wil ook niet dat de Palestijnse autoriteit de macht overneemt. Wie dan wel, blijft onduidelijk."

Bekijk ook

Arabische landen komen er niet uit

Vrijdag kwamen de leiders van Egypte, Jordanië, Saudi-Arabië, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten bijeen om met een alternatief plan voor dat van Trump te komen. Over twee dingen zijn de landen het in ieder geval eens: "De Gazanen moeten tijdens de wederopbouw in Gaza kunnen blijven en Hamas moet plaatsmaken voor een ander bestuur."

In wiens handen dat bestuur dan wel moet komen, daar denken de verschillende landen anders over. Zo zouden Egypte en Saudi-Arabië graag de Palestijnse Autoriteiten in Gaza zien. "Maar Egypte weet dat Israël daar nooit akkoord mee zou gaan, dus komt het niet ter sprake."

Uitspreken tegen Trump

Qatar vindt dat de bewoners van de Gazastrook zichzelf moeten uitspreken over wie ze aan de macht willen. "Ik verwacht wel dat deze landen er uit komen. Ze moeten wel, om tegenwicht aan Trumps plan te bieden."

Wat als er op drie maart nog geen akkoord ligt? "Ik verwacht dat de onderhandelingen dan gewoon door zullen gaan. Hamas heeft geen belang bij het voortzetten van de oorlog, ze hebben flinke klappen gehad. Israël is afhankelijk van Amerika en Trump wil dat de oorlog stopt", sluit de expert af.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant