Lili (19) protesteert al dagen voor het ministerie in Hongarije voor beter onderwijs

Eén verplicht curriculum, magere salarissen voor leraren en dat allemaal onder toeziend oog van een strenge overheid: in Hongarije wordt er fel gedemonstreerd tegen het onderwijsbeleid. Lili is een van die mensen: "Ik hoop echt dat er iets verandert."

Al dagen bivakkeert de 19-jarige Lili Mihalics voor het minsterie van Binnenlandse Zaken in Boedapest. Dit doet zij omdat ze het niet eens is met het onderwijsbeleid, waar dat ministerie verantwoordelijk voor is. "Hongarije heeft niet eens een ministerie voor Onderwijs. Dat geeft wel aan hoe belangrijk ze het vinden."

'School hoort een veilige plek te zijn'

Lili is niet de enige. Ze richtte met anderen een organisatie op waarin leerlingen, leraren en ouders samenwerken om zich tegen het onderwijsbeleid te verzetten. Tienduizenden mensen gingen de afgelopen weken de straat op om te demonstreren tegen het onderwijsbeleid van de Hongaarse regering, bij demonstraties die Lili mede-organiseerde.

De druppel die de emmer deed overlopen was het ontslag van acht leraren die hadden geprotesteerd tegen het magere salaris dat zij verdienen. "School hoort een veilige plek te zijn. Als leraren zomaar ontslagen worden, zet je de wereld van een leerling op zijn kop", vertelt Lili.

Mager salaris

Vanaf 2011 heeft de Hongaarse premier Viktor Orbán met een aantal wetswijzigingen de hele onderwijssector zijn eigen wil opgelegd. Doordat hij ervoor heeft gezorgd dat alle leraren rechtstreeks in dienst staan van de overheid, kan hij elke leraar ontslaan. Staken wordt gezien als 'werkweigering' en is in Hongarije dus reden voor ontslag.

En ook op de salarissen is veel bezuinigd. In Hongarije verdient een beginnende leraar 450 euro per maand, en een ervaren collega 600 euro. Voor een grote groep leraren is het onmogelijk om rond te komen, helemaal nu het land inflatie van boven de 40 procent ziet op voedselprijzen.

Straf van de EU

Orbán beloofde de leraren een forse salarisverhoging, maar zegt dat dat pas kan als hij Europese subsidies binnen heeft. Omdat Orbán een veto wilde uitspreken over Europese miljardensteun aan Oekraïne, wilde de Europese Commissie hem daarvoor bestraffen door de hand op de knip te houden en 7,5 miljard euro aan subsidies op te schorten.

De Europese Unie en Hongarije zijn gisteravond tot een besluit gekomen. Hongarije wilde het veto intrekken in ruil voor een lagere strafkorting op de subsidies. Nu wordt er in plaats van een subsidiebedrag van 7,5 miljard euro een bedrag van 6,3 miljard euro bevroren.

Slechte boeken

Het ontslag en het lage lonen van leraren is niet het enige punt waartegen Lili en haar medestanders zich tegen verzetten. Het hele onderwijssysteem moet worden hervormd, zeggen zij. "De regering heeft een nationaal curriculum opgesteld, scholen moeten hun boeken bij één en dezelfde uitgever kopen", vertelt ze. De uitgever is een vriend van Orbán. Volgens docenten zijn de boeken niet goed genoeg.

"Het curriculum is zo groot dat we geen eens genoeg tijd hebben om dat te leren", zegt Lili. Daardoor blijft er volgens haar ook te weinig tijd over voor het ontwikkelen van vaardigheden als kritisch denken, debatteren en essays schrijven. "Je moet alleen maar leren wat er in je boek staat. Maar er is geen ruimte voor vragen en geen tijd om belangrijke dingen te leren."

Twee soorten geschiedenis

Haar geschiedenisdocent heeft al uitgesproken dat hij niet alleen vanuit de boeken wil onderwijzen. "Hij gaat ons twee soorten geschiedenis leren. De ene is wat hij zelf heeft geleerd en gelooft, en het andere is wat er door de overheid in de boeken is gezet. Dat laatste moet wel, omdat de vragen in ons examen daarover gaan."

"Ik wil de echte geschiedenis leren", zegt Lili. "Niet iets dat is verzonnen door mensen die er geen verstand van hebben."

Hoop op verandering

Vanuit het ministerie aan de overkant van de straat heeft Lili nog niets gehoord. "Ze zien ons wel, ze kunnen niet om ons heen, maar het interesseert ze niet. Dat ze misschien geen geld hebben om lonen te verhogen, kan ik nog begrijpen, hoewel daar allerlei kanttekeningen bij te zetten zijn. Maar iets als het curriculum veranderen, dat is gefixt met een handtekening."

Ze blijft wel positief. "Misschien ben ik naïef, maar ik hoop toch dat we iets kunnen veranderen met deze beweging", zegt ze. "Ik ben blij dat er aandacht is vanuit internationale media en Europa. In het verleden kun je zien dat dat echt druk zet op onze overheid. Ik hoop dat er op een dag iets verandert."