Meer dan 5 miljoen Oekraïense kinderen zijn op de vlucht geslagen vanwege de oorlog. Ongeveer de helft gaat naar het buitenland, soms ook zonder ouders. Zangeres Laura Jansen was vorige week in Polen om kinderen uit internaten in de crisis te helpen.

In Oekraïne leven 100.000 kinderen in internaten en instellingen zonder hun ouders. De helft van die kinderen heeft een beperking. Omdat de kinderen vaak nog een voogd of familie hebben, is het verplaatsen van die kinderen naar buurlanden heel lastig. Ze mogen ook alleen in groepen worden verplaatst. In Polen zijn nu 2000 van deze kinderen ondergebracht, vertelt Laura.

Kwetsbaarheden in kaart brengen

Zangeres en theatermaker Laura Jansen woont tegenwoordig in Berlijn. Daar verhuisde ze naartoe nadat ze 2,5 jaar vluchtelingen op het Griekse eiland Lesbos had geholpen. De afgelopen dagen was ze in Polen met The Flying Seagull Project, een organisatie die kinderen in crisis in de hele wereld helpt door middel van dans, zang en theater.

Laura reisde de afgelopen tijd door Polen, om de route te volgen die mensen en kinderen afleggen en om te zien waar ze terechtkomen en de kwetsbaarheden in kaart te brengen. Laura richtte zich met de organisatie voornamelijk op de geïnstitutionaliseerde kinderen, die dus leven in een internaat en alleen in groepen mogen worden verplaatst.

Weggestopt in internaten

"Deze zorg van deze kinderen in internaten valt niet onder het niveau van EU-bescherming", vertelt ze. "Het gaat om kinderen met een handicap of een slechte gezondheid. Die worden over het algemeen uit huis geplaatst."

"1,5 procent van alle kinderen in Oekraïne woont in een instelling, dat komt neer op meer dan 100.000 kinderen. Ze zijn niet per se wees, 92 procent van die kinderen heeft ouders, maar het gaat om kinderen met aandoeningen, bijvoorbeeld al vanaf de geboorte. En het gaat om Romani- en Sintikinderen die in instellingen zitten."

Laura Jansen vertelt wat ze zoal meemaakte in Polen bij de opvang van internaatkinderen

Mishandeling en misbruik

Deze kinderen hadden al voor de oorlog een trauma, vertelt Laura die de afgelopen tijd veel van deze kinderen heeft ontmoet. "Ze zijn doelwit van mensensmokkel, exploitatie en mensenhandel. Ze hebben hun hele leven al met trauma's te maken. Er is veel mishandeling en misbruik."

De kinderen krijgen in Oekraïne ook geen één-op-één-zorg, vertelt ze. "Het gaat om 600 à 800 kinderen met een paar verzorgers." Aan het begin van de oorlog waren er 'veel cowboy-acties van particulieren die honderden kinderen hebben meegenomen, toen ouders niet in staat waren om voor ze te zorgen', vertelt ze. "Een oorlog brengt blinde vlekken. Dit moet niet uit onze aandacht verdwijnen."

Basiszorg

Sinds de oorlog worden kinderen uit deze instellingen over buurlanden verspreid. In Polen zijn er nu zo'n 2000, verdeeld over 7 locaties. "Ze krijgen basiszorg, maar meer niet", vertelt Laura. In Polen worden deze kinderen beter beschermd dan in Oekraïne, vertelt ze.

"Er zijn in Polen protocollen om ze te beschermen. Ik mag bijvoorbeeld niet zomaar naar binnen, wat ik heel logisch vind." Ze sprak veel met mensen van organisaties waar deze kinderen nu worden opgevangen, om te kijken waar behoefte aan is. "Ik heb veel gespeeld en gesproken met kinderen. Ze zijn heel verstijfd, bleek, zijn bang voor hard geluid."

Bekijk ook

Plannen maken

Laura hoopt in de komende weken en maanden met de organisatieThe Flying Seagull een structureel plan te maken. "Zodat ze heel lang en heel structureel kunnen ingrijpen, waarbij veiligheid helemaal bovenaan staat."

Daarnaast hoopt Laura dat er ook aandacht komt voor kinderen uit Afghanistan en Syrië, die langs diezelfde Poolse grens terug worden gestuurd. "Dat is onmenselijk. Die kinderen vluchten vaak voor dezelfde Russische aanslagen. Ik hoop dat dit een moment is waarbij solidariteit en onze samenleving openstellen, betekent dat we dat dat doen voor iedereen."

Lesbos

Ze heeft ervaring met het opvangen en hulp bieden aan vluchtelingen. Na een tour met Armin van Buuren in 2015 vertrok Laura naar het Griekse Lesbos om vluchtelingen te helpen. Ze zou tien dagen hulp verrichten, maar het werd een periode van 2,5 jaar.

Compleet uitgeblust was ze daarna. Ze besloot te verhuizen naar Berlijn, waar ze vooral bezig was met herstellen en waar ze aan een nieuw album werkte. Ook schreef ze het boek We zagen een Licht over haar ervaringen in Lesbos. "Nu verdeel ik mijn tijd tussen het helpen van vluchtelingen die hier in Berlijn aankomen en hulp verrichten in Polen." Laura hoopt de komende maanden vaak naar Polen te gaan.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.