Veel lekker eten, maar daarna niet naar de wc kunnen of juist heel vaak moeten: zo'n 2 miljoen Nederlanders hebben last van een prikkelbare darm. Hoe kom je daarmee de feestdagen door? "Overleg goed met de gastheer of -vrouw, of neem je eigen eten mee."

"Zo'n één op de tien Nederlanders heeft last van het prikkelbaredarmsyndroom", vertelt maag-darm-lever-arts Laurens van der Waaij van het Martini Ziekenhuis in Groningen. 75 procent daarvan is vrouw. "Voor sommige mensen is het echt invaliderend."

Voeding en stress

Wat houdt het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) dan precies in? "Het is een aandoening die gepaard gaat met buikpijn, vaak dagelijks. Verder hebben mensen last van veranderde ontlasting: dikker, dunner, vaker of juist minder vaak. Dat kan ook wisselend zijn op een dag", legt Van der Waaij uit.

Voeding speelt bij ongeveer 80 procent van de mensen met PDS een rol: de klachten verergeren dan. Bij een deel heeft ook stress daar invloed op. "Het kan op elke leeftijd beginnen, het kan ook ontstaan na een buikgriep", zegt de arts. "Het komt ook vaker in families voor."

Van mild tot hinderlijk

Terwijl sommigen last hebben van milde klachten, is het bij anderen echt hinderlijk, vertelt Van der Waaij. "Je raakt er vermoeid van. Sommige mensen hebben pijn, maar bijvoorbeeld ook last van een opgeblazen gevoel en een opgezette buik. Vooral dat laatste is erg vervelend voor jonge vrouwen, omdat het er soms uit kan zien alsof ze zwanger zijn."

Voor een kleine groep is de aandoening ook echt invaliderend, weet de arts. "Als je er meerdere dagen per week last van hebt, is het echt verhinderend. Het kan effect hebben op je carrière en relaties."

Speciaal dieet

Er werd lang gedacht dat het syndroom tussen de oren zat, maar inmiddels is volgens hem het tegendeel bewezen. Er zijn zelfs een paar effectieve behandelingen, een daarvan is het zogenoemde FODMAP-dieet. "Twee derde van de patiënten heeft daar echt baat bij", zegt Van der Waaij.

Bij dat dieet test je een paar weken welk eten klachten veroorzaakt, zodat je daar later rekening mee kunt houden in je voeding. "Mensen vinden het fijn om daarmee regie terug te krijgen over hun leven", legt de arts uit.

Klachten zelf onderzoeken

Huisarts Tamara de Weijer weet als geen ander hoe vervelend PDS kan zijn. Haar levensstijl veranderen bleek het beste medicijn voor haar prikkelbare darm. Inmiddels helpt ze ook anderen met een eigen online leefstijlprogramma. "Een prikkelbare darm is niet levensbedreigend, maar je kunt er ontzettend veel last van hebben."

Ze benadrukt dat er niet één specifiek dieet bestaat dat voor alle PDS-patiënten werkt tegen de klachten. "Mijn beste tip is: wees je eigen onderzoeker en kijk waar je op reageert en waarop niet."

'Goed overleggen'

Met het oog op de feestdagen heeft de huisarts een aantal praktische tips voor mensen met prikkelbare darmen. Want een kerstdiner afzeggen omdat je bang bent dat je vaak naar de wc moet, of juist buikpijn krijgt omdat je niet kunt poepen, is echt niet nodig, zegt ze. "Overleg goed met de gastheer of -vrouw. Vind je dat lastig, neem dan zelf eten mee."

"Sociale momenten zijn hartstikke belangrijk, dus vaak is er echt wel een mouw aan te passen", vervolgt ze. "Vaak durven we de ruimte niet in te nemen, omdat we al snel denken dat we lastig zijn als we om iets vragen, maar dat is meestal helemaal niet zo. We zijn heel goed in het invullen voor de ander, maar daar moeten we mee stoppen."

Alcohol: beter van niet

Het is sowieso handig om alcohol te laten staan, adviseert De Weijer. "Drink je dat toch, drink er dan iets warms naast. Je ziet vaak dat er water naast wordt gedronken, maar een glas warm water drinken kost je lichaam minder energie." Daarnaast is warm eten ook beter te verteren voor je lichaam, omdat je lichaam het niet zelf op temperatuur hoeft te brengen.

Vaak wordt ook gedacht dat drinken met koolzuur goed is bij buikpijn, maar dat kun je beter niet doen met prikkelbare darmen, waarschuwt ze. "Koolzuur is gas en dat kan dus ook aanleiding zijn voor gasvorming en boeren." Daarnaast kun je ook altijd voorstellen om na het eten een stukje te lopen. "Dat is sowieso goed voor de knijpbeweging die je darmen maken om eten te verteren."

'Niet krampachtig over zijn'

"Als je iets eet waar je last van kunt krijgen, moet je je afvragen of dat het waard is", zegt De Weijer. "Ik krijg zelf last van pizza, maar dat eet ik heel af en toe weleens. Daar geniet ik dan heel erg van, ondanks dat ik weet dat ik er meestal 2 dagen last van heb."

En gaat het toch mis tijdens het kerstdiner, ga dan gewoon naar de wc. Ook al is het vaak, drukt ze PDS-patiënten op het hart. "Zeg gewoon waar je last van hebt. We moeten echt stoppen er zo krampachtig over te doen. Over hoofdpijn of tandpijn wordt niet moeilijk gedaan, maar over pijn in de darmen willen we het liever niet hebben."

Apple en Meta krijgen van de Europese Commissie samen een boete van zo'n 700 miljoen euro voor het overtreden van de Digital Markets Act. Deze wet richt zich op techbedrijven die zo groot zijn dat ondernemers en consumenten bijna niet zonder hen kunnen.

Het geplande topoverleg in Londen tussen de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Oekraïne over het beëindigen van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland is tot op het laatste moment uitgesteld.

Het overleg van vandaag ging wel door, maar zonder de ministers van Buitenlandse Zaken van de meeste landen. De Oekraïense ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie namen wél deel aan de gesprekken. Zij reisden af naar Londen om zich, volgens presidentieel stafchef Andriy Jermak, in te zetten voor 'een compleet en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren als eerste stap op weg naar een oplossing'.

Wat betekent dit voor Oekraïne?

"Eigenlijk is dit weer een stap in een behoorlijk schimmig proces waarin Oekraïne en Rusland beide proberen te doen alsof ze echt vrede willen om op die manier de Amerikanen aan boord te houden", zegt Oost-Europa expert van Instituut Clingendael Bob Deen.

De onderhandelingen vinden plaats terwijl Rusland recent, ook tijdens het paasbestand, meerdere drone-aanvallen uitvoerde. "Ze zijn erg bezig met naar elkaar te wijzen. De Oekraïners zeggen: de Russen willen helemaal geen vrede, die blijven gewoon aanvallen, zelfs tijdens het staakt-het-vuren. En de Russen proberen zo redelijk mogelijk over te komen naar de Amerikanen met allemaal eisen die voor Oekraïne eigenlijk onbespreekbaar zijn."

'Diefstal van Oekraïnes grondgebied'

Een van de eisen van Rusland is dat Oekraïne de Krim 'inlevert'. En dat is vernederend, zegt Deen. "Het moeten opgeven van de Krim is eigenlijk voor geen enkele Oekraïense president acceptabel. Dat kan je ook niet aan de Oekraïense bevolking uitleggen. Het lijkt alsof deze deal bewust geformuleerd is zodat Zelensky het er mee eens moet zijn."

"Wat er nu op tafel ligt is een 'typisch Russische geste', waarin je eigenlijk onredelijk veel claimt en daarna redelijk probeert over te komen door te zeggen dat je alleen maar wilt houden wat je al bezet hebt", gaat de expert verder. "Maar eigenlijk blijft het nog steeds diefstal van Oekraïens grondgebied."

Amerika gefrustreerd

Niet alleen met de deal, maar ook met hun afwezigheid wil vooral de Verenigde Staten een statement maken. Zo benadrukt Amerika-verslaggever Tom van 't Einde het belang van de afwezigheid van de Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio.

"De Amerikanen zijn echt ontzettend gefrustreerd dat er zo weinig ontwikkeling in de onderhandelingen zitten, president Trump voorop", zegt Van 't Einde. "Hiermee willen ze een duidelijk statement naar Oekraïne afgeven. Ze verwachten veel meer beweging vanaf hun kant."

Onredelijke verwachtingen van Trump

President Trump voerde sinds het begin van zijn presidentschap zware druk op het vredesproces. Tijdens zijn campagne zei hij binnen 24 uur een einde aan deze oorlog te willen maken, later stelde hij dit bij naar 100 dagen. "Het was onredelijk om te verwachten dat hij het in 24 uur of 100 dagen zou kunnen beëindigen en daar loopt Trump nu tegenaan", merkt Deen op over de tijdsruk die de president op de onderhandelingen zet.

Van 't Einde vult aan: "Hij wil laten zien aan zijn kiezers dat hij deze oorlog tot een goed einde kan brengen. Of hij daar nou een stuk Oekraïne voor moet opofferen of niet, dat maakt voor hem eigenlijk niet veel uit."

Hoop op beweging

Toch is dit overleg niet geheel zinloos. "Er zit echter wel degelijk beweging in", zegt Deen. "Het is niet alleen maar nep. De Amerikaanse gezant Steve Witkoff is vorige week uit Rusland gekomen met een aantal ideeën waar hij Trump van heeft weten te overtuigen. Die zijn vorige week al aan de Oekraïners en Europeanen gepresenteerd."

"Een staakt-het-vuren zou in het voordeel van Oekraïne zijn. Ze weten dat ze het niet heel lang meer vol kunnen houden, zeker als de Amerikaanse wapenleveringen stoppen", aldus Deen.

Serieuze bedreiging

Van een stop in wapenlevering heeft Oekraïne al eerder last gehad, weet Van 't Einde.

"We moeten het dreigement van Trump dat hij de onderhandelingstafel verlaat heel serieus nemen. Hij heeft al eerder alle steun aan Oekraïne 10 dagen lang stilgezet."

'Beide partijen staan onder druk'

Wat is er dan echt nodig om een einde te maken aan deze oorlog? "De Russen hopen dat ze dit conflict op militaire wijze kunnen beslechten en willen dus iets terug voor een staakt-het-vuren", antwoordt Deen.

"Beide partijen staan onder druk om toch een beetje te bewegen, maar ze zijn nog niet echt klaar voor een duurzame oplossing. Het lijkt er dus op dat ze er deze week niet definitief uit zullen komen", zegt de expert tot slot.