Er moeten sneller en duidelijker regels komen voor gokreclames, vindt het Trimbos-instituut. De gemeente Tilburg wacht niet op landelijke wetgeving, maar doet de gokreclames zelf in de ban. Daarnaast roept ze andere gemeenten op hetzelfde te doen.

Reclameborden waarin bekende Nederlanders je aanmoedigen eens een gokje te wagen, je hebt ze vast al eens voorbij zien komen. De gemeente Tilburg neemt het heft in eigen hand. Daar zal je ze vanaf januari 2023 niet meer zien.

Bestaande contracten

In Tilburg gaat de buitenreclame van online goksites vanaf januari 2023 in de ban. "Eerder kan niet vanwege bestaande contracten die lopen", zegt initiatiefnemer en raadslid Stefan Janssen van de Tilburgse PvdA-fractie.

Dat zou betekenen dat het contract opgebroken moet worden en dat kan leiden tot forse schadeclaims. "Het verbod is opgenomen in de lopende aanbesteding voor reclame op bushokjes en reclamezuilen."

Schulden

"We zien in onze gemeente dat het aantal mensen dat schulden heeft toeneemt door online gokken. Het is iets wat snel kan oplopen. Op een avondje kan je zo duizenden euro's kwijt zijn", zegt Janssen.

De gemeente probeerde eerst zelfregulering. "De online gokbedrijven hielden zich niet aan deze regels. Dus nu willen we met een verbod voorkomen dat de schulden erger worden. En we willen voorkomen dat mensen door online gokken in de schulden komen."

Niet wachten op landelijke regels

Het Tilburgse raadslid roept andere gemeenten op hun verbod te volgen. "Ambtenaren zijn zich soms niet zo bewust van hun eigen rol. Schuldhulpverlening is een taak van de gemeente. Het verbieden van gokreclame op borden en bushokjes kan daarbij helpen, dus waarom zou je dat lokale instrument niet gebruiken?" zegt hij.

"Het is misschien een kleine aanpassing, want online reclame of reclamespotjes verbieden moet natuurlijk wel landelijk geregeld worden. Maar hiermee laten wij in ieder geval zien dat we iets doen."

Snelle maatregelen nodig

Het raadslid is niet de enige die oproept tot strengere reclameregels. Minister Franc Weerwind voor Rechtsbescherming schrijft aan de Tweede Kamer dat hij 'ongerichte' reclame voor risicovolle kansspelen op termijn wil verbieden. Het Trimbos-instituut, en in de Tweede Kamer de ChristenUnie en SP, vinden dat de minister sneller met wetgeving moet komen.

Op 1 oktober 2021 is het online gokken in Nederland legaal geworden. "Er moeten snelle maatregelen komen vanuit de overheid, in samenspraak met de verslavingszorg en de industrie, om mensen te behoeden van echt grote problemen", zegt Anouk Tuijnman van Trimbos.

Al maanden wordt in Servië gedemonstreerd tegen de regering van president Vučić. Ook vandaag gingen tienduizenden mensen de straat op in hoofdstad Belgrado. Intussen houdt Europa zich op de vlakte.

De betogers, onder wie studenten, boeren, veteranen en werknemers, vinden dat de rechts-populistische president Aleksandar Vučić moet aftreden vanwege corruptie en zijn innige band met Rusland.

Treinstation ingestort

De demonstraties begonnen afgelopen november, toen de net verbouwde overkapping van een treinstation in de stad Novi Sad instortte. Daarbij vielen vijftien doden. De overheid moet daar verantwoordelijkheid voor nemen, zeggen de demonstranten.

Toch denkt de autoritaire Vučić er niet over om op te stappen. Hij doet er juist alles aan om zijn positie te behouden. Terwijl de demonstranten vreedzaam protesteren, probeert de regering ze te provoceren en zo geweld uit te lokken, vertelt Balkan-historicus Geert Luteijn.

'Corruptie gaat ver'

"De corruptie van Vučićs regering gaat echt heel ver", zegt Luteijn. "Mensen die bij de overheid werkten toen er in 2023 verkiezingen waren, kregen bijvoorbeeld te horen dat ze ontslagen zouden worden als ze niet op Vučić zouden stemmen." Hij heeft de verkiezingen vervalst, vertelt de historicus.

"En als je wil werken bij een overheidsorganisatie, wordt van je verwacht dat je iets doet voor de partij van de president, de conservatieve SNS." Het overheidsapparaat in Servië is niet onafhankelijk, maar wordt gedomineerd door Vučić en zijn partij, vertelt Luteijn.

'Protesten ongekend'

De huidige protesten zijn ongekend groot, zegt de historicus. "Er wordt geschat dat sinds november zo'n 2 miljoen Serviërs hebben deelgenomen aan een protest."

Hoewel er al eerder flink gedemonstreerd werd in het land, zoals in 2.000 toen protesten tot het aftreden van de voormalig president Slobodan Milošević leidden, gingen nooit zoveel mensen tegelijk de straat op. De kans dat er uiteindelijk iets verandert is dan ook groot, denkt Luteijn.

Afzetten niet makkelijk

"De vraag is alleen wanneer en hoe." Vučić afzetten zal nog niet zo makkelijk zijn. "Hij zou nieuwe verkiezingen kunnen uitschrijven en die opnieuw kunnen manipuleren, waardoor de oppositie weer geen kans krijgt." Een goed georganiseerde oppositie is er ook niet, volgens Luteijn.

"Daarnaast krijgt Vučić nog altijd veel steun vanuit het buitenland, ook van de Europese Unie. Servië zit in een vergevorderde toetredingsprocedure tot de EU. Die had allang stilgelegd moeten worden, gezien de ondemocratische manier waarop de regering te werk gaat."

Steun van de EU

Vučić voelt zich gesteund door de EU, die geen afstand neemt. Terwijl de Unie juist meer steun zou moeten uitspreken voor de demonstranten, vindt Luteijn. "Het is overigens niet zo dat dat helemaal niet gebeurt, maar de EU heeft het probleem dat ze niet met één mond spreekt als het om dit soort thema's gaat."

"Er zijn wel Europarlementariërs die kritische vragen hebben gesteld over de huidige situatie in Servië. Tegelijk oefent de Europese Commissie geen druk uit op de regering van het land om te veranderen."

Economische belangen

Dit heeft te maken met economische belangen, vermoedt Luteijn. Hij wijst op een lithiumdeal die recent werd gesloten toen de Duitse bondskanselier Olaf Scholz op bezoek was in Belgrado. "Die deal werd bekrachtigd door een vertegenwoordiger van de Europese Commissie. Die lijkt dus graag zaken te doen met Vučić."

Servië is niet het enige land in de Balkan waar het onrustig is, zegt de historicus. "Veel van deze landen hebben autocratische leiders en die kijken met argusogen naar de huidige protesten. Denk aan Viktor Orbán, de minister-president van Hongarije. Hij is een bondgenoot van Vučić."

Tussenkop

De huidige protestbeweging in Servië komt op voor een democratische rechtsstaat, benadrukt Luteijn. "Dus als wij in Europa een functionerende rechtsstaat willen, dan moeten we ook zorgen dat in landen waar die onder druk staat, dat daar daadwerkelijk actie wordt ondernomen wanneer daar protest tegen is."

"We moeten naar die protesten luisteren. En als we dat nalaten, moeten we er rekening mee houden dat die rechtsstaat verder afbrokkelt in de komende jaren."

Astma en allergieën komen de laatste jaren steeds meer voor bij kinderen. Onderzoek uit Finland toont aan dat kinderen die regelmatig in de natuur zijn daar veel minder last hebben. Scholen en kinderdagverblijven kunnen daar een rol in spelen.