Landelijk bestuur SP serveert eigen afdelingen af

Een aantal lokale SP-afdelingen heeft van het landelijk bestuur te horen gekregen dat ze niet mee mogen doen aan de gemeenteraadsverkiezingen van maart volgend jaar. Reden voor het aanzeggen van de wacht: de afdeling is te weinig zichtbaar op straat, er wordt te weinig actie gevoerd.

Een aantal van de afdelingen die deze harde boodschap van het landelijk bestuur te horen kreeg, had zitting in het college met een of meerdere wethouders. 

De afdelingen balen: “We zijn actief", aldus fractievoorzitter Mathé van Stralen van SP-afdeling in Hoorn. “Maar kennelijk niet activistisch genoeg in de ogen van het landelijk bestuur. Het lijkt erop dat je niet mag zeggen dat je een bestuurdersspartij bent. Het lijkt wel een vies woord.”

Eric Schutte, fractievoorzitter van SP Rijswijk kreeg ook de mededeling dat zijn afdeling niet mag meedoen met de verkiezingen in maart: “We kregen een brief waarin stond dat we niet zichtbaar op straat waren, dat onze verslagen niet op orde waren en dat we loyaal waren aan een door het landelijk bestuur geroyeerde wethouder. We gaan echt wel de straat op, maar we zijn een kleine fractie.”

De SP-leden in Rijswijk zijn teleurgesteld: “We hebben veel bereikt de afgelopen vier jaar. We maken deel uit van het college, hebben een wethouder en hebben veel gedaan voor de armoedebestrijding.  Jammer dat we dat niet kunnen voortzetten”, aldus fractievoorzitter Schutte.

Niet de eerste keer

Rijswijk en Hoorn zijn niet de enige afdelingen die de wacht worden aangezet. Ook Diemen, Deventer, Utrechtse Heuvelrug en Steenwijk kregen te horen dat zij niet mogen meedoen. En het is niet de eerste keer dat de SP afdelingen aan de kant zet. Vier jaar geleden kregen de afdelingen Alkmaar en Stede Broec dezelfde boodschap. SP Alkmaar zat toen met een wethouder in het college, maar werd om dezelfde reden (niet zichtbaar genoeg op straat) aan de kant gezet. De afdeling moest toen weer van voren af aan beginnen.

Zelf teruggetrokken

Een van de SP-afdelingen die zich zelf heeft teruggetrokken is Utrechtse Heuvelrug. "We hebben de keuze zelf gemaakt", zegt fractievoorzitter Jasper van Geytenbeek. "We hadden te weinig mensen om het werk op straat te doen."  De plaatselijke afdeling gaat de komende jaren gebruiken om de betrokkenheid op straat beter te vergroten. "We hadden al signalen uit de partij gekregen dat we daar in gebreke bleven. Het is het best om zelf conclusies te trekken", zegt hij.

In Kampen doet de plaatselijke afdeling met vier raadsleden ook niet mee. Fractievoorzitter Richard Boddeus had al eerder besloten zelf met het raadswerk te stoppen: "Ik was voor Sharon Gesthuizen als fractievoorzitter. Ron Meyer roept vooral op tot kloppen. Het straatwerk lijkt een doel op zich te worden. Ik liep al niet meer warm sinds de vorige parlementsverkiezingen. Niemand zat te wachten op een nationaal zorgplan. Als je daar niet achter staat is het ook lastig te verkopen."

Partijleider Emile Roemer reageerde gisteren in het radioprogramma Stand.nl op de ontstane onrust: "een aantal afdelingen konden we helaas niet het voordeel van de twijfel geven. Dat konden we de kiezer niet aandoen".

Fractievoorzitter Ron Meyer benadrukt dat de SP in meer gemeenten meedoet dan vier jaar geleden. "Emmen, Purmerend, Heerenveen, Leusden. Beeld dat nu ontstaat is niet correct. We hebben nog nooit in zoveel gemeentes meegedaan als nu. We gaan voor het grootste aantal plekken ook."

De afdelingen die niet mee mogen doen hebben dat aan zichzelf te wijten. "Daar hoort bij dat je een minimale basis hebben om voeling te hebben met de lokale samenleving. Wij zijn geen bestuurders- of actiepartij, maar wij willen weten wat er leeft in de gemeentes."

Onder het bewind van Ron Meyer is  de koers van de partij meer activistisch geworden, constateert een SP-lid dat anoniem wil blijven. "Vreemd dat je aan de kant wordt gezet als je niet zichtbaar genoeg op straat bent terwijl je jaren bestuursverantwoordelijkheid hebt. Zo kun je de partij niet verder uitbouwen", aldus een SP-lid die de partij van binnenuit zeer goed kent.  

Wat ik vooral zorgelijk vind is dat afdelingen overwegen om te stoppen vanwege de ingeslagen koers. Ik hoor van leden dat ze vinden dat er teveel van bovenaf door de partijtop wordt opgelegd, dat er geen discussie is en dat kritiek niet op prijs wordt gesteld. Als je buiten de uitgestippelde paden stapt, lig je eruit en is het een kille partij

 Het is opmerkelijk dat leden van de lokale SP-afdelingen zich nu roeren. De SP staat bekend als een gesloten bolwerk met een strakke hierarchie.  Vanuit het partijkantoor in Amersfoort worden de lijnen uitgezet, door Hans van Heijningen, Tiny Kox, Ron Meyer en, aan de zijlijn oud-partijleider en –voorzitter Jan Marijnissen. 

"De SP is de partij van de gestaalde discipline. Ze hebben hun raadsleden aan een touwtje", zegt Wim Voermans, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden. "Over de kandidaatstelling gaat de partij. De reden waarom afdelingen niet mee mogen doen ligt in de lijn van jaren: je moet van het goede soort zijn en de straat op willen. Dat geldt ook voor de afdracht van salaris aan de partijkas."

Hij denkt dat het ook een manier is voor de SP om te vernieuwen. "De SP ziet zich in eerste instantie als een beweging die in de samenleving wortelt en dan pas als politieke partij. Daar is ook in de partij veel verzet tegen. Lees het boek van Oud Tweede Kamerlid Sharon Gesthuien."

Op 5 oktober bepaalt het landelijk bestuur welke afdelingen toestemming krijgen om mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Twaalf tot vijftien afdelingen zouden nog ‘bungelen’ (namen van de afdelingen). De SP is nu actief in zo’n 160 gemeenten, levert in totaal 440 raadsleden en 51 wethouders. In de grote steden Utrecht en Amsterdam zit de SP in het college. In de Tweede kamer heeft de SP nu 14 zetels. Bij de laatste verkiezingen  verloor de SP 1 zetel.